Politieke chantage bij Olympische Winterspelen van 1968

De Olympische Winterspelen kosten gemiddeld vijf keer zoveel als de organisatoren aan het begin voorschotelen. De uitgaven voor de Winterspelen van 1968 liepen enorm op nadat de organisatoren de Franse overheid hadden gechanteerd. Zelfs de IOC-voorzitter vond het niet leuk meer.

De belangstelling om de Olympische Winterspelen te organiseren liep in de jaren 60 behoorlijk uit de hand, merkte het IOC. Daarom werden er maatregelen genomen om gerommel te voorkomen.

Op 21 oktober 1963 schreef De Tijd De Maasbode dat het IOC nieuwe regels had opgesteld over de contacten met kandidaatsteden: ‘Er mogen geen cocktailparties worden gegeven voordat de beslissing waar de Winterspelen zullen worden gehouden, is gevallen; de delegaties zullen geen informatie aan leden van het IOC mogen geven, tenzij hier speciaal om gevraagd is; er mogen geen speciale bezoeken aan leden van het IOC worden gebracht, noch mag men hen benaderen via officiële of diplomatieke kanalen; er mogen geen giften of geschenken aan leden van het IOC worden gepresenteerd.’

Het probleem van omkoping en ongewenste beïnvloeding was dus meer dan een halve eeuw geleden al erkend door het IOC! In de decennia erna zou het er nog vele keren op terugkomen, maar tevergeefs.

In diezelfde tijd kwam er vanuit de maatschappij steeds meer kritiek op de grootschaligheid van de Winterspelen. Vanwege de sterk stijgende kosten keerde de bevolking van het Zwitserse Sion zich in een referendum zelfs tegen zijn ambitieuze burgemeester, die aasde op de Winterspelen van 1968. De stad trok zich daarop terug.

Enkele jaren later zou er een vergelijkbare volksraadpleging worden gehouden met nog veel grotere gevolgen voor het IOC. Daarover meer in de aflevering over 1976.

Chantage

Het Franse wintersportoord Grenoble won uiteindelijk het bid van 1968, waarvoor de kosten op voorhand op 200 miljoen gulden werden ingeschat. Kort na toewijzing bleek dit veel te weinig, omdat de organisatoren ‘vergeten’ waren aan de infrastructuur te denken. “Als men niet uiterlijk binnen twee maanden met de verbetering van de wegen begint, is het te laat,” aldus burgemeester Doublet in augustus 1964. “Wij hebben een nieuw station nodig, een vliegveld en nieuwe wegen naar Lyon en Genève.” Dit was pure chantage, maar het werkte.

Op 6 februari 1968 meldde het Nieuwsblad van het Noorden dat er uiteindelijk 900 miljoen gulden was uitgegeven – bijna vijf keer meer dan gepland. Hiermee waren het de duurste Winterspelen ooit. Grenoble en zijn inwoners moesten hiervoor zo’n 25 jaar lang schulden afbetalen. Toen de Fransen dit hadden afgerond, stonden de Winterspelen van 1992 in Albertville alweer zo’n beetje voor de deur…

Onverantwoord

In 1972 leverde IOC-voorzitter Avery Brundage de scherpste kritiek op deze enorme kosten. Volgens hem was er onverantwoordelijk veel uitgegeven voor tien dagen sport – toen nog het aantal dagen dat de Winterspelen duurde. Het applaus na deze woorden, aldus het Limburgsch Dagblad, was bescheiden ‘en eigenlijk alleen maar beleefd’.

Met andere woorden: hiervan trok het IOC zich niets aan in de volgende decennia, zoals ook de afspraken uit 1963 tegen omkoping weinig uithaalden.

Met de inkomsten van de uitzendrechten ging het overigens wel goed, want dat bedrag was inmiddels opgelopen tot 2 miljoen dollar. Voor die tijd gigantisch, maar vergeleken met nu is dat net genoeg voor een lunch bij het IOC.

Mijn gekozen waardering € -

Sporthistoricus. Auteur van de Bosatlas van het Nederlandse voetbal. De enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.