Raad voor Journalistiek: NRC onzorgvuldig inzake berichtgeving Het verraad van Anne Frank. De canard (VIII)

Dagblad NRC heeft onzorgvuldig gehandeld in de eerste berichtgeving over het boek Het verraad van Anne Frank. Dat is de conclusie van de Raad voor de Journalistiek, na een klacht van twee nabestaanden van notaris Arnold van den Bergh, die in dat boek beschuldigd wordt van het verraden van de onderduikers in het Achterhuis.

Intussen is het onderzoek van de gemeente Amsterdam naar de mogelijkheid tot terugvordering van de ton subsidie voor het “coldcase Anne Frank”-project nog steeds gaande.

De Raad voor de Journalistiek:

“In het artikel van 17 januari 2022 heeft NRC diverse termen uit het boek overgenomen, zoals ‘internationaal coldcaseteam’, ‘moderne technieken’ en ‘special agent van de FBI’, die al de indruk wekken dat sprake is van een uitzonderlijk onderzoek. Daar heeft NRC het niet bij gelaten; de redactie heeft het onderzoek zelf nog meer gewicht gegeven door te vermelden dat ‘er nog nooit zó grondig onderzoek werd gedaan’ en termen te gebruiken als ‘hedendaags politieonderzoek’ waartoe de special agent is ‘gestrikt’, ‘geavanceerde software’ en ‘een team van zo’n dertig onderzoekers, hoofdzakelijk historici en criminologen’ [in de lijst achter in het boek zijn tien van de dertig leden van het coldcaseteam aangeduid als historicus en/of criminoloog, RvdJ].

Daarnaast bevat de berichtgeving diverse foto’s, waaronder een foto waarop de onderzoeksruimte van de onderzoekers is te zien. In de papieren editie is het artikel bovendien breed aangekondigd op de voorpagina.

Deze presentatie van het nieuws in combinatie met het gewicht dat NRC aan het onderzoek heeft gegeven, biedt de lezer weinig ruimte voor een andere conclusie dan dat Arnold van den Bergh daadwerkelijk de (meest) waarschijnlijke verrader is geweest van de onderduikers in het Achterhuis. Dat NRC door middel van aanhalingstekens bepaalde kwalificaties voor rekening van de onderzoekers heeft gelaten is in het licht van het voorgaande onvoldoende. NRC heeft aldus onvoldoende distantie in acht genomen tot de conclusie uit het boek.

Gelet op de onmiskenbaar grote gevoeligheid van de kwestie had NRC terughoudender daarover behoren te berichten, bijvoorbeeld door een kritischer benadering van het onderzoek – met meer distantie tot de conclusie uit het boek. Het met de uitgever overeengekomen embargo had NRC niet hoeven beletten beschikbare literatuur over het onderwerp te raadplegen waaruit op onderdelen een ander beeld naar voren komt dan door de onderzoekers gepresenteerd. Daarvoor was voldoende tijd beschikbaar. Ook een soberder presentatie van het onderzoek had kunnen bijdragen aan de in acht te nemen afstand. Door dit na te laten en over de zaak te berichten zoals is gedaan, heeft NRC journalistiek onzorgvuldig gehandeld. Dat in vervolgpublicaties kritisch is gereflecteerd op de eigen presentatie van het nieuws en meer genuanceerd over de kwestie is bericht, doet daaraan niet af.

In het redactioneel commentaar van 19 januari 2022 heeft NRC wel afdoende afstand in acht genomen tot de conclusie uit het boek. NRC heeft in dat artikel uitgebreid op het eigen handelen gereflecteerd en daarbij voldoende de hand in eigen boezem gestoken. Het gaat te ver NRC te verwijten dat vorm en inhoud van de publicaties hebben bijgedragen aan de bevestiging van een antisemitisch vooroordeel.

NRC heeft verder serieus op de klachten over beide publicaties gereageerd en is ook met klagers in gesprek gegaan. Dat klagers zich niet kunnen vinden in de reactie van NRC, is onvoldoende voor de conclusie dat de klachtafhandeling onzorgvuldig is geweest.
Op deze punten heeft NRC zorgvuldig gehandeld.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat NRC deels onzorgvuldig heeft gehandeld.” (…)

De hele conclusie staat op: www.rvdj.nl/2022/33

De Raad adviseert NRC de conclusie integraal of samengevat te publiceren.

Reactie NRC

NRC-redacteur Bart Hinke bericht vandaag over de uitspraak. Hij citeert NRC-hoofdredacteur René Moerland, die toegeeft deels in de fout gegaan te zijn. En:

“Zowel online onder het gewraakte artikel als in de papieren krant van woensdag [23 november] zal NRC het oordeel samengevat weergeven.

De twee nazaten van Van den Bergh hebben uitgelegd waarom ze vergelijkbare publicaties in Het Parool en de Volkskrant niet hebben aangevochten. Ze zijn abonnee van NRC en het voeren van drie procedures  was ondoenlijk. Ze stelden er vanuit te gaan dat deze media zich dit oordeel zullen aantrekken en gepast reageren.”

Het onderzoek van de gemeente Amsterdam

Intussen loopt bij de gemeente Amsterdam nog steeds een onderzoek naar de mogelijkheid de aan het ‘coldcaseteam Anne Frank’ toegekende subsidie van 100.000 euro terug te vorderen. Dat onderzoek zou in oktober zijn afgerond, maar door technische problemen heeft dat vertraging opgelopen, zo bericht een woordvoerder van de gemeente.

Eerder verschenen op Reporters Online:

Deel I: De canard van ‘Het verraad van Anne Frank’.
Deel II: De canard van ‘Het verraad van Anne Frank’: the show must go on.
Deel III: Interview met Rosemary Sullivan. De canard van ‘Het verraad van Anne Frank’.
Deel IV: De datering van het anonieme briefje.
Deel V. Gerommel in Duitsland en mysterieus gedoe in Nederland.
Deel VI. Ondank vernietigend rapport blijft HarperCollins wereldwijd bukllshitboek verkopen.
Deel VII. Razend knappe tv-documentaire.

Vervolgartikel:

Deel IX: Amsterdam doet heronderzoek terugvordering subsidie.

Deze artikelen zijn – op deel VII na – ook in het Engels verschenen, zie “The Betrayal of Anne Frank. A 21st century canard“.

Fotocollage © Bart FM Droog, 2022.
Klik hier voor donaties aan Bart FM Droog (direct, via Paypal).

 

Mijn gekozen waardering € -

Onderzoeksjournalist, dichter en samensteller van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie.
Werkt aan een boek over het Hitler-de-kunstenaar en het nazivervalsingencircuit.