Bagatelliseren en ontkennen van racisme komt zelfs bij de meest intelligente mensen voor. Zoals bij onderzoeksjournalist Sjors van Beek. In Trouw bepleit hij in alle ernst dat het discrimineren van 50-plussers op de arbeidsmarkt ernstiger zou zijn dan het structurele racisme. Sterker nog: volgens hem bestaat er helemaal geen structureel racisme.
Zo zegt hij: “Het wordt hoog tijd dat de racismeroeptoeters met feiten komen”. Want als er gezegd wordt: ‘wij zwarten voélen discriminatie en racisme’, dan telt dat blijkbaar niet.
Dit is een hardnekkige misvatting die steeds vaker opgeld doet in onze maatschappij: een gevoel telt niet. Een emotie is geen argument. Ik vraag me af: waarom niet? Waarom telt het niet als iemand zich gediscrimineerd voelt?
Bovendien, beste Sjors, telt je eigen commentaar dan ook niet. Je begint je betoog met: “Als witte meneer ben ik het onderhand wel beu, het gedram over ‘het’ racisme van blanke Nederlanders.”
Waarom telt het niet als iemand zich gediscrimineerd voelt?
Sjors heeft het gevoel dat hij als racist wordt neergezet, uitsluitend omdat hij een witte meneer is. Zelf ben ik ook een witte meneer en ik heb dat gevoel helemaal niet. Maar goed. Ik ben geneigd het gevoel van Sjors serieus te nemen. Maar van de andere kant: waarom zou ik? Als zwarten roepen dat ze zich gediscrimineerd voelen, dan neem jij dat ook niet serieus.
Kleurtje
Maar goed. Jij je zin. Je wilt bewijs van discriminatie op huidskleur? Dan kan ik je melden dat iemand met een kleurtje vele malen vaker gevraagd wordt om zich op straat te legitimeren. Volgens het CBS was in 2013 bijna de helft van alle aangehouden verdachten allochtoon.
Nog een bewijs van structurele discriminatie en uitsluiting? Weliswaar niet op basis van kleur, maar wel wegens naam die de herkomst verraadt: Een cv met een Arabische naam slaan werkgevers, of de sollicitanten nou hoog- of laagopgeleid zijn, vaak over: de kans is vijftig procent kleiner dat ze erop klikken.
En dan kan het best zo zijn dat in bepaalde beroepsgroepen, zoals de journalistiek, weinig gesolliciteerd wordt door allochtonen. In andere sectoren gaat het er wel anders aan toe. Zoals bij dat Waalwijkse schoonmaakbedrijf dat alleen ‘Hollandse medewerkers’ zocht.
Me dunkt dat dat discriminatie is. En uitsluiting.
Nog meer hard bewijs? Ik heb een Nederlands paspoort. Daarmee mag ik zonder visum naar 171 landen reizen. Iemand met een paspoort uit Afghanistan mag naar 28 landen, een Irakees mag naar 31 landen en iemand met een paspoort uit Pakistan of Somalië naar 32 landen.
En als zo iemand dan een visum weet te bemachtigen en op Schiphol landt, loopt ie een veel grotere kans om urenlang onderzocht, betast en gevisiteerd te worden. Ik heb best wat gereisd, maar zoiets heb ik met mijn blanke vel nog nooit meegemaakt. Jij wel?
‘Donkere mensen worden niet stelselmatig achtergesteld in Nederland’
Man, we verzuipen in de feiten als we ze gaan tellen! En dan zeg jij: ‘donkere mensen worden niet stelselmatig achtergesteld in Nederland’. Nee Sjors. Zo mag het niet in de wet staan. Maar de dagelijkse praktijk is natuurlijk anders.
Ik mocht ooit een nachtclub betreden waar uitsmijters keurig iedereen met een kleurtje op de stoep tegenhielden. Nee. Er stond geen bordje met ‘Slegs vir blankes’. Dus is er in jouw ogen niks aan de hand.
“De klacht dat zij ‘er niet tussen komen’, is gewoonweg onwaar”, zeg jij. Met al dit achterliggend bewijs zeg ik: ‘welles’. En dan zeg jij ‘nietes’ en dan kom je met een uitzondering als voorbeeld: Natuurlijk zijn er wel zwarten met een leuke baan in Nederland. Trouw-journalist Seada Nourhussen zelf is het levende bewijs.
Dit lijkt mij in de eerste plaats kinnesinne. Jij had dat baantje natuurlijk ook graag gehad. En die frustratie begrijp ik donders goed. Ik zou best ook een baantje willen bij Trouw, of desnoods de Volkskrant. Want ik weet dat jij of ik dat vele malen beter kunnen dan een groot aantal van de stukjestikkers die daar op dit moment zitten.
Kruiwagens
Maar ook ik word niet aangenomen. Ik ben bijna tien jaar jonger dan jij. Jij hebt destijds al onze studiefinanciering opgezopen, weet je nog? En toen ik van de academie in Tilburg afkwam, hoefde ik niet aan een baan bij de krant te denken, wegens een gebrek aan vacatures bij de krant en wegens een gebrek aan kruiwagens bij deze boerenzoon.
Mag ik nu ook zeuren over leeftijdsdiscriminatie?
Ja. Leeftijdsdiscriminatie is misschien best een serieus probleem. Maar het is niet sterk om dat te vergelijken met racisme.
Geeft het feit dat zwarten net zo goed racistisch zijn, jou het recht om te discrimineren?
Ook niet sterk is dat je er discussies bij gaat halen die er helemaal niet toe doen: “Toon me aan dat zwarten nóóit denigrerende opmerkingen maken over witten”, zeg je. Hier wordt het of topic. Daar hadden we het niet over. Of het moet zo zijn dat je wilt aantonen dat de ene kleur mens daadwerkelijk anders is dan de andere soort en dus meer of juist minder racistisch?
Nee. Dat is het niet. Je zegt het retorisch, maar je bedoelt juist dat zwarten net zo goed discrimineren als witten. Is dat wat je wilt zeggen? Maar wat is dan je punt? Geeft het feit dat zwarten net zo goed racistisch zijn, jou het recht om te discrimineren?
In dat geval: ga je schamen!
Even onverklaarbaar is je uithaal: “Je gewoon niet schuldig maken aan racisme geldt kennelijk niet als onschuld.” Ik begrijp werkelijk niet wat hier het probleem is. Is het dan echt zo moeilijk om je een beetje normaal te gedragen jegens iemand die er anders uitziet? Last van Gilles de la Tourette of zo?
Beste Sjors. Ik begrijp je frustratie. Ook ik ben danig gefrustreerd over de journalistieke arbeidsmarkt, om dezelfde redenen als jij. Maar ja. Er zijn nu eenmaal hele volksstammen aan journalisten in een krimpende journalistieke markt.
Er spelen momenteel echter veel grotere kwesties dan onze baantjes. Onze hele welvaart is aan het aftakelen. Niet alleen in Nederland, maar in de hele westerse wereld. De uitwassen zijn spectaculair. Jouw werkloosheid en mijn gedwongen freelancebestaan zijn maar klein bier.
Als iemand zegt dat ie zich gediscrimineerd voelt, neem dat dan gewoon eens aan
Plunderen
Bedenk daarom dat we onze beschaving hebben opgetrokken uit het uitsluiten van enorme bevolkingsgroepen. Bevolkingsgroepen uit contreien waar we onze grondstoffen plunderen. Contreien waar kinderen onze materiële behoeften in elkaar fröbelen. Maar als die volkeren, waarbij wij meer dan alleen de deur hebben platgelopen, bij ons aankloppen, dan raken we in paniek.
Onze hele westerse beschaving is gebouwd op uitsluiting Sjors. Op het uitsluiten van anderen. En dat uitsluiten is gewoon niet meer vol te houden. Nu krijgen we het op ons bord.
Ik vrees dat het al te laat is, maar misschien is er nog een kans. Misschien moeten we die ander eens gewoon eerlijk behandelen. Misschien blijft er voor ons dan ook nog iets over als onze beschaving gevallen is.
En dat eerlijk behandelen is heus niet zo moeilijk. Als iemand zegt dat ie zich gediscrimineerd voelt, neem dat dan gewoon eens aan. Want waarom zou zo iemand dat zeggen als dat niet zo zou zijn?
