Recensie reMarkable 2: een prijzig alternatief voor papier en pen

Laat als journalist het begrip reMarkable 2 vallen en je bent bijna verzekerd van de aandacht. Sinds het apparaat eerder dit jaar op de markt werd gebracht, staan kenners en geïnteresseerden in de rij om hun mening te geven. Is het digitale alternatief voor pen en papier alle aandacht – en het geld – waard?

Schrijfwaren zijn voor journalisten wat een hamer is voor een timmerman: onmisbaar, maar niet voor elke klus even handig. Pen en papier mogen voor mij dan een ideale manier zijn om aantekeningen te maken, citaten neer te krabbelen en gedachten te ordenen, ze hebben één groot nadeel. Alles wat je met de hand schrijft, moet immers naderhand worden gedigitaliseerd. Dat betekent dus overtikken of –in het beste geval– scannen en optische tekenherkenning toepassen. Die manier werkt –en is voor mij al jaren een beproefde methode– maar is nogal tijdrovend. Geen wonder dus dat ik al lange tijd grif uitkijk naar een oplossing. Alternatieven zijn er genoeg, maar werken lang niet altijd vlekkeloos. Zo bleek de Wacom Bamboo Folio na aanschaf niet heel sterk in het digitaliseren van handgeschreven aantekeningen. Het Smart notebook van Newyes werkte daarentegen als een trein, maar biedt zeer matige ondersteuning voor de Nederlandse taal –met slechte en vaak onbruikbare teksten tot gevolg. Dat de bijbehorende app door Chinezen werd ontwikkeld, was bovendien duidelijk merkbaar: om een andere taal in te stellen, moeten gebruikers zich eerst door schermen voor onleesbare karakters worstelen.

Twee debacles later (en enkele honderden euro’s lichter) moet je dan ook wel van beteren huize komen om mij te overtuigen dat je dé oplossing voor digitalisering van handgeschreven teksten hebt gevonden. Laat dat nu het geval zijn met de reMarkable 2: veelbelovende specificaties, in combinatie met een goede marketingcampagne en wisselende maar overwegend positieve recensies geven het idee dat fabrikant reMarkable echt het gouden ei heeft gelegd. De prijs is er dan ook naar: klanten betalen minimaal € 450 –en voor dat geld moeten ze ook nog eens weken tot maanden geduld hebben in verband met de lange levertijd.

Wat is de reMarkable 2?

Wat de beloning is voor dat geduld? Een dun tabletachtig apparaat –‘de dunste tablet ter wereld’– dat belooft je dezelfde schrijfervaring te bieden als papier en pen, maar dan met digitale technologie onder de motorkap. Het scherm van de tablet is gebaseerd op e-ink, een technologie die tot nu toe nooit doorbrak maar die uitsluitend zwart-witbeeld biedt, weinig batterijvermogen vereist en door het gebrek aan achtergrondverlichting niet tot vermoeide ogen leidt. Door de technologie volstaat bovendien een mat scherm, zodat je onder alle lichtomstandigheden perfect je werk kunt doen.
Een van de belangrijkste beloften van de reMarkable 2 is echter de ‘schrijfbeleving’. Met een speciale ‘marker’ schrijf je op de tablet alsof je met een pen op papier schrijft –inclusief het bijbehorende karakteristieke geluid. Dankzij de schermtechnologie kun je je hand op de tablet laten rusten zonder bang te hoeven zijn voor virtuele vlekken op je digitale papier.
Diverse ‘gereedschappen’, zoals verschillende soorten pennen, een potlood en markeerstift, maken de reMarkable 2 geschikt voor veel verschillende toepassingen. De 4096 drukpunten garanderen daarnaast dat je heel nauwkeurig kunt werken.
Om de tablet voor een nog grotere doelgroep geschikt te maken, is de reMarkable 2 voorzien van vel verschillende sjablonen –van ruitjespapier tot takenlijstjes, verschillende soorten gelinieerd papier en zelfs notenbalken. En dankzij de mogelijkheid om lagen te gebruiken, kun je je werk als het ware ‘opbouwen’.

Met al die techniek in de pocket leent de reMarkable 2 zich natuurlijk voor nog meer toepassingen. Zo kun je ook PDF-bestanden en e-boeken (alleen ePub-indeling) op de tablet lezen. De vele schrijffuncties kunnen daarbij worden gebruikt om aantekeningen te maken, die eventueel ook kunnen worden geëxporteerd. Dat kan handig zijn tijdens een revisieronde of als je behartigenswaardige woorden van collega’s wilt onderstrepen voor later gebruik.
Het belangrijkst is echter de mogelijkheid om je werk te exporteren. De ondersteuning van 33 talen maakt het voor een grote groep gebruikers mogelijk om hun handschriften om te zetten in digitale tekst. Dat is voor een journalist die het liefst met een pen werkt toch wel ultiem. Tenminste, als de technologie werkt.

Werkt de reMarkable 2?

Dat is dan ook de grote vraag die overblijft na het lezen van de specificaties en beperkte eerste ervaringen van gebruikers. Cynisch geworden na het gebruik van de Wacom Bamboo Folio en het slimme notitieboek van Newyes laat ik me niet snel overtuigen. reMarkable gelooft echter in zijn product. De Noorse fabrikant stuurt rechtstreeks vanuit de fabriek in Hongkong een set ter recensie. Die bestaat naast de tablet à $ 399 uit een luxe zwartlederen omslag ($ 149) en twee markers: de standaard ‘pen’ à $ 49 en de Marker Plus van $ 99. Het verschil tussen beide is dat de duurdere editie een ‘gummetje’ aan de achterkant heeft. Moet je bij de standaardeditie het gumgereedschap selecteren of al je pennenstroken handmatig ongedaan maken, met de Marker Plus is dat niet nodig. Handig natuurlijk, al is $ 50 voor een gummetje duurbetaald. Het hele pakket heeft dus in totaal een prijskaartje van $ 693, wat met de huidige wisselkoers neerkomt op ruim € 567 –exclusief eventuele belastingen en importheffingen. Voor dat geld kun je heel wat schriften kopen.
Belastingen en importheffingen zijn er in mijn geval niet en de hele zending is binnen enkele dagen binnen. Dat komt goed uit, want mijn huidige onderzoeksproject vormt een ideale testcase.

Zoals vaak is ook nu de eerste indruk bepalend. En indrukwekkend, want de dunne tablet doet precies wat hij moet doen. Na een snelle configuratieronde kun je aan de slag. Handig is dat je kunt kiezen of je links- of rechtshandig bent. Tijdens de ‘rondleiding’ worden gebruikers geïnformeerd dat de e-inktechnologie er soms toe kan leiden dat eerdere aantekeningen licht op het scherm kunnen blijven staan. Daarom ververst het scherm af en toe, waarbij oude schrijfsporen worden gewist –en dus niet hinderen tijdens nieuwe schrijfprojecten. Het doet denken aan de magneetschrijfbordjes waarmee kinderen nogal eens spelen. De schrijfervaring versterkt dat idee alleen maar.
Want ondanks de belofte van de pen-op-papierbeleving –inclusief geluid!– schrijf je toch echt met een punt op een dunne glaslaag. Dat voel je en is in mindere mate ook hoorbaar. Het doet echter geen afbreuk aan de schrijfkwaliteit. Die is overtuigend en doet in niets onder voor het klassieke handwerk. In die zin is de belofte van de pen-op-papierbeleving gewoon waar: het voelt en klinkt iets anders, maar de ‘output’ is hetzelfde.

OCR op de reMarkable 2

De optische tekenherkenning is in één woord goed. Wekenlang gebruik leert dat de OCR-functie zelfs van spijkerschrift nog chocola weet te maken. Opvallend is dat de technologie lijkt te zoeken naar de beste overeenkomst. Als in een bepaalde aantekening het woord ‘besnijdenis’ voorkomt, levert de OCR-functie als resultaat ‘belijdenis’ op. De aantekening geeft geen aanleiding om die verkeerde interpretatie te doen, maar de reMarkable 2 komt wel met een bestaand woord. Fantasiewoorden door slecht leesbare aantekeningen komen, zo blijkt vaker, niet in zijn woordenboek voor.

Een niet te onderschatten aspect van de OCR-functie is dat deze plaatsvindt in de cloud. Dat betekent dus dat je aantekeningen worden geüpload en ergens in cyberspace worden omgezet in tekst. Dat brengt, met name voor onderzoeksjournalisten, risico’s met zich mee. Je wilt immers niet dat gevoelige teksten ergens terechtkomen waar ze (misschien pas heel veel later) inzichtelijk zijn voor mensen. Dat punt van zorg is echt een belangrijke overweging bij het al dan niet gebruiken van de tablet.

Een ander nadeel van de optische tekenherkenning is dat deze geen rekening houdt met de tekstopmaak. Na een rondje OCR-en krijg je onopgemaakte tekst retour –zonder opmaak en indeling, met alle tekst min of meer achter elkaar geplakt. Dat vergt dus alsnog handmatige nabewerking. Spijtig is ook dat de technologie geen markdown ondersteunt. Je kunt dus niet zelf opmaak toevoegen met verschillende markeringen, zoals hekjes en sterretjes. Met name die optie zou veel toegevoegde waarde hebben.

 

Gereedschappen op de reMarkable 2

De gereedschappen op de reMarkable 2 zijn niet echt noemenswaardig. Het is handig dat je zelf de puntdikte in 3 niveaus kunt instellen. Ook is er een mogelijkheid om de schrijfkleur (wit, grijs of zwart) te bepalen. Van alle schrijfopties spreekt de vulpen nog het meest tot de verbeelding. Met een beetje handigheid kun je daarmee zelfs handletteren op de reMarkable 2.
Handig is dat alle tekst wordt opgeslagen als vector. Die indeling kun je oneindig vergroten zonder dat er kwaliteitsverlies optreedt. Dat is goed te zien met de zoomfunctie: als je inzoomt op 500% zie je duidelijk het effect van verschillende drukpunten tijdens het schrijven. Op het eerste gezicht regelmatige letters vertonen toch verschillen in dikte en vorm. Nu heeft die kennis weinig meerwaarde voor het schrijfwerk, maar tekenaars kunnen er mogelijk hun voordeel mee doen.
Al even handig is de selectiefunctie. Daarmee kun je tekst selecteren en kopiëren of knippen. Handmatige selectie levert een bijna volmaakt nauwkeurige selectie op, die je vervolgens kunt verplaatsen en kunt vergroten en verkleinen. Daar laat de vectortechnologie zich van zijn beste kant zien: je kunt de selectie behoorlijk verkleinen en daarna vergroten zonder dat dit ten koste gaat van de tekstkwaliteit. Bovendien maakt de tekstgrootte voor de OCR-functie niets uit. Al breng je een hele pagina terug tot een vak van enkele vierkante centimeters, dan nog wordt de handgeschreven tekst perfect omgezet in een digitale indeling.
Die gedigitaliseerde tekst kun je overigens alleen per mail naar jezelf (of anderen toesturen). Dat gaat prima, maar heeft ook een nadeel: de OCR-functie kan dus niet worden gebruikt vanuit de bijbehorende pc- en smartphone-apps. Dat is niet handig als je de tekst digitaal wilt gebruiken op een moment dat de reMarkable 2 niet binnen handbereik is.

Geen integraties

Het is dan ook een groot gemis in het hele concept dat er geen enkele koppeling is met andere toepassingen. Hoewel reMarkable die functies expres achterwege liet om te voorkomen dat je wordt afgeleid –en zeg nu zelf: welk fysieke schrift heeft nu een browser of apps?– wreekt die keuze zich soms. Zo zou het bij samenwerkingsprojecten ideaal zijn om een koppeling te kunnen maken met een clouddienst zoals Dropbox. Een eenvoudige browser zou bovendien kunnen helpen om on the job wat zoekwerk te kunnen doen of eventueel je mail te gebruiken. Een koppeling met een dienst als If This Then That zou op zijn beurt een rol kunnen spelen bij de automatisering van bepaalde processen. Om dat soort taken voor elkaar te krijgen ben je nu afhankelijk van je eigen handigheid. Toch is niet uitgesloten dat er in de toekomst wel oplossingen komen. Zo staan op codewebsite GitHub diverse programmaatjes waarmee je allerlei ‘hacks’ kunt uitvoeren en de technologie onder de motorkap wel naar je hand kunt zetten. Nadeel is dat je wel handig moet zijn met Linux en met code. Zo’n dure aankoop wil je immers niet versjteren met wat onhandige programmeeracties.

reMarkable 2-review: de conclusie

Dat brengt tot de conclusie: de reMarkable 2 is een duur apparaat dat een aantal beperkingen kent. Is het apparaat zijn geld waard?
Die vraag laat zich lastig beantwoorden, want of € 500 een redelijke prijs is voor een veredeld schrijfschrift met veelbelovende technologie en diverse handigheidjes wordt bepaald door de gebruiker en zijn toepassingen.
Gelet op de techniek die de reMarkable 2 wél biedt en de bijna onmisbare handigheden die worden gemist, lijkt de prijs-kwaliteitverhouding wat aan de hoge kant. Journalisten die veel schrijven, kunnen zeker hun winst doen met het apparaat. Gebruikers die vooral e-boeken en PDF-bestanden lezen, zouden meer hebben aan een e-boeklezer met ingebouwde kiosk. En tekenaars en andere designers vinden meer mogelijkheden op een speciale tekentablet. Misschien toont dat het beste het euvel van de schrijftablet: het bedient een heel grote groep professionals, maar biedt veel van hen net te weinig om optimaal gebruik te maken van het apparaat. Tegelijkertijd is de toepassing van de e-inkttechnologie heel goed; de OCR-functie is zelfs nog beter. Invoegtoepassingen en meer mogelijkheden voor het importeren en exporteren van documenten en het omzetten van tekst zouden de reMarkable 2 veel meerwaarde hebben gegeven zonder dat het ‘afleidingsvrije concept’ daarmee aan kracht zou hebben ingeboet.

Mijn gekozen waardering € -

Studeerde Political Sciences. Is erg geïnteresseerd in maatschappelijke en technologische ontwikkelingen en de toepassing daarvan –met sterke nadruk op burgerrechten. Wat mág delft namelijk te vaak het onderspit in de discussie met wat kán. Rond dit thema komen overheid en bedrijfsleven al snel bovendrijven.