RIP burgerjournalistiek: de opkomst en ondergang van Nieuwslog/DNK

Vier jaar geleden mocht internet-pionier Kees van Mourik bij Emerce, Frankwatching en MarketingFacts flink uitpakken over zijn burgerjournalistieke platform Nieuwslog/DNK dat zijn eerste verjaardag vierde: 200 medewerkers, verrijking van de journalistiek, selectie en duiding, een springplank voor jonge journalisten, 1.5 miljoen pageviews, ‘bijna’ break-even.

Begin dit jaar ging de stekker eruit. Nieuwslog is nu een website voor “Online Gokken en Online Wedden”, de url van De Nieuwe Krant www.dnk.nl is van theater De Nieuwe Kolk in Assen.

Deze week kreeg Van Mourik’s platform de genadeslag met een boete van €10.000 – plus proceskosten van bijna €7000 – omdat de kantonrechter van mening was dat De Nieuwe Krant zonder toestemming artikelen van de Volkskrant en Trouw had overgenomen.

Van Mouriks verweer dat niet hij maar “een algoritme” verantwoordelijk was voor de schending werd afgewezen – zo’n algoritme kan je namelijk ook leren content van bepaalde bronnen niet te accepteren.

In 2008/2009 werd er hoog van de toren geblazen door Nieuwslog. Van Mourik bij de oprichting van Nieuwslog op Marketingfacts;

Roddel en achterklap

Ik vind inderdaad dat de journalistiek in Nederland beter moet. Als je roddels of geruchten in de kranten ziet, dan kun je concluderen dat échte journalistiek niet meer aanwezig is. Journalistiek is voor mij: feiten checken, aan hoor- en wederhoor doen. Roddel en achterklap horen dus niet thuis in de journalistiek.

Van Mourik op Emerce (copy/paste uit het persbericht van Nieuwslog) in 2009:

We hebben met Nieuwslog/De Nieuwe Krant inmiddels bewezen dat burgers prima als journalist actief kunnen zijn. Een groot voordeel is dat zij zich vaak met een echte passie op specialistische onderwerpen kunnen richten, terwijl binnen de traditionele redacties zo sterk word bezuinigd, dat redacteuren van de meest uiteenlopende onderwerpen verstand moeten hebben. En dat gaat dus niet.

Nieuwslog’s Marcel van Brienen op Frankwatching:

Niet langer is de nieuwsgaring en duiding afhankelijk van een beperkte redactie, die steeds vaker alleen maar nieuwsberichten doorplaatsen. Bij Nieuwslog komt zowel de selectie als de duiding van het nieuws in handen van een veel grotere groep ‘deskundigen’, die samen het nieuws verrijken. Steeds vaker zijn nieuwsloggers over een bepaald onderwerp zelfs beter op de hoogte dan een gemiddelde journalist.

Het leek de website voor de wind te gaan, eVentures van internetinvesteerder Vincent van Kouwenhoven (tegenwoordig voorzitter van het Stimuleringsfonds voor de Pers) was in het bedrijf gestapt.

Maar vanaf 2009 was er ook sprake van forse kritiek, met name op het klakkeloos kopiëren van content uit andere media.

Op De Nieuwe Reporter verscheen een stuk van Arjo van der Gaag:

Het allergrootste deel van de site bestaat uit bij elkaar ‘gejatte’ berichten uit de gevestigde media. Zonder deze media zou Nieuwslog niet kunnen bestaan. Ik heb enkele uren besteed aan een speurtocht naar een origineel burgerjournalistiek verhaal en ik heb het niet kunnen vinden.

Getergd

De getergde burgerbloggers reageerden met zo’n 40 – vooral negatieve – reacties, waarin het argument “iedereen doet het” de boventoon voerde:

Zelfs de grootste kranten jatten van elkaar.

De meeste artikelen in kranten zijn sowieso één-op-één overgenomen van het ANP met her en der enkele zinnen cq woorden aangepast. 

Het maakt niet uit of je nu een burgerweblog of een site van een kwaliteitskrant bekijkt. Negentig procent is knip en plakwerk.

Ook Van Mourik reageerde:

Grappig neersabelend artikel uit de hoek van de gevestigde journalistiek. Overigens zonder hoor en wederhoor toe te passen. Dus hoe journalistiek is dit artikel? Is de krant/journalistiek ook niet met vallen en opstaan ontstaan? Grappig dat journalisten nieuwe media en initiatieven daarbinnen traditioneel, met constant veranderende of achterhaalde argumenten, geen enkele kans gunnen.

Overschrijven

Van Mourik voelde echter ook wel dat het niet helemaal goed zat, maar zei tegen Emerce: “Ook de copy van gevestigde journalisten bestaat steeds vaker uit het van elkaar overschrijven van hetzelfde nieuws.”

Op De Toekomst van de Journalistiek, het blog van Alexander Pleijter, mocht Van Mourik het nog eens uitleggen, alhoewel de kop “Jatten doen alle media” weinig te raden overliet.

Er wordt bij Nieuwslog inderdaad gebruik gemaakt van andere nieuwsbronnen, zoals in alle media het geval is. Dat is heel normaal in de journalistiek.

Misschien normaal volgens Van Mourik, maar uiteindelijk heeft deze vorm van burgerjournalistiek zichzelf de das omgedaan.

Bij het einde van Nieuwslog – februari 2013 – kwam Van Mourik nogmaals aan het woord, nu in de Volkskrant die een aantal mislukte burgerjournalistieke initiatieven op een rijtje zet:

Ik heb veel last gehad van rechtszaken. Uitgevers die burgers afschrikken met dreigbrieven van advocaten, omdat ze per ongeluk iets te veel uit een nieuwsbericht van een krant of website hebben gekopieerd.

Het is opmerkelijk hoe het copy/paste-model de hoofdrol blijft spelen. En hoe Van Mourik zich daar onderuit tracht te wurmen. Dat heeft hij dus toch mooi vijf jaar vol weten te houden. Hij is nu via OOiP actief bij YouWe.nl – ook een naam die suggereert dat het onderscheid tussen mijn en dijn virtueel is.

Dit artikel verscheen eerder op OnlineEvil.

Mijn gekozen waardering € -

Lector Piet Bakker analyseert ontwikkelingen in de mediawereld.