"Zodra je op de rode knop drukt, schiet je weg over de startbaan. Dat kun je het beste vergelijken met het wegrijden van een Ferrari. Zodra je boven zee bent, wordt het andere koek. Vanaf dat moment richten we de neus van het toestel omhoog en schiet je als een raket de ruimte in. Onderweg breek je twee keer door de geluidsbarrière heen!”
Aan het woord is Harry van Hulten, één van de oprichters van Space Expedition Corporation (SXC), een Nederlands bedrijf dat vanaf 2014 toeristen de ruimte in wil brengen. En dat is hot! 200 tickets gingen er al over de toonbank. Later dit jaar moeten de eerste testvluchten plaatsvinden. Als die volgens plan verlopen kunnen de eerste tickethouders de dampkring gaan verlaten.
'Iedereen met een normale gezondheid moet deze vlucht wel aankunnen'
Maar voordat het zo ver is, moeten die toekomstige astronauten wel eerst trainen voor hun missie. Niet omdat ze moeten kunnen ingrijpen als er tijdens de vlucht problemen ontstaan, maar om optimaal te kunnen genieten van hun ruimtevlucht. Met een prijs van een slordige 73.000 euro (95.000 dollar) per ticket wil je niet halverwege de rit al flauwvallen door de G-krachten! "Een vlucht naar de ruimte is niet niks”, weet Van Hulten, die zelf een van de eersten wil zijn die met SXC de dampkring verlaat. "Iedereen met een normale gezondheid moet deze vlucht wel aankunnen. Maar tijdens de vlucht komt er nogal wat druk op je lijf te staan. Bij de terugkeer in de dampkring is dat maximaal 4,5G. Dat betekent dat je lichaam 4,5 keer zo zwaar voelt als op aarde. Daar moet je wel mee om leren gaan.”
Knikkende knieën
Tijd om te oefenen dus. Dat gebeurt bij TNO in Soesterberg, in de Desdemona: een unieke simulator waarmee de ruimtevluchten van SXC na te bootsen zijn. Vooralsnog zijn er zo'n 30 mensen die een virtuele vlucht gemaakt hebben in het gigantische stalen beest. Daar ben ik er straks één van.
Vlak voor de training draait Desdemona even een proefrondje 'om wakker te worden'. De cabine waar ik straks in moet slingert en tuimelt in het rond op alle manieren die je je maar kunt bedenken. Passagiers die gek genoeg zijn om in te stappen kunnen krachten ervaren tot 3,3G. Vandaag gaan we niet verder dan 3G. Een piece of cake, volgens Van Hulten. Maar bij een verslaggever met een onoverkomelijke angst voor achtbanen is alleen het aanzicht van de Desdemona al genoeg om knikkende knieën te krijgen.
"Vooral bij de terugkeer naar de aarde is het belangrijk dat je je hoofd stil houdt en gewoon rustig blijft ademen”, legt voormalig testpiloot Van Hulten uit. "Span ook de spieren in je bovenbenen, kuiten, armen en buik aan. Dat zorgt ervoor dat er bloed naar je hoofd blijft stromen. Want als dat wegtrekt, dan kun je flauwvallen." Nadat er maar liefst vijf veiligheidsriemen worden vastgeklikt, gaat de deur dicht. Op de vijf grote schermen voor me verschijnt de startbaan van het Curacao National Airport: de plek waarvandaan de vluchten van SXC zullen vertrekken.
Countdown
Na wat gemanoeuvreer op de startbaan begint het aftellen. 10..9..8.. Anders dan bij de échte ruimtevlucht zit ik moederziel alleen in de cabine. Ook anders: ik mag zélf op de startknop drukken. Via de intercom vraagt een lid van het SXC-team nog één keer of alles in orde is, waarna ik een zenuwachtig duimpje opsteek naar de camera. 3..2..1.. Meteen als ik de rode knop op de stuurknuppel indruk schiet de virtuele landingsbaan onder me door. In werkelijkheid slingert de cabine van de Desdemona nu rondjes, die het gevoel van versnelling nabootsen.
Zo voelt de Star Trek-bemanning zich als het ruimteschip op warp speed wegvliegt
Alles voelt als een normale vliegreis. Totdat Van Hulten in de intercom de volgende opdracht geeft: "Als je er klaar voor bent, druk dan nogmaals op de knop.” Zodra ik de knop aanraak, word ik achter in mijn stoel gedrukt. Dus zo voelt de Star Trek-bemanning zich als het ruimteschip op warp speed wegvliegt. Vanaf dit punt schiet de raket bijna loodrecht omhoog. Stukje bij beetje verandert de lucht om me heen van kleur: van lichtblauw naar donkerblauw en uiteindelijk naar zwart. Tot ik er eindelijk ben: de ruimte!
Het hoogste punt van de vlucht ligt op 103 kilometer boven de grond: net drie kilometer boven het begin van de ruimte. De bolling van de aarde is goed te zien op deze hoogte. Ik voel mezelf een stukje loskomen van mijn stoel. Op deze hoogte ervaar je 0G: gewichtloosheid. Of in dit geval: schijngewichtloosheid. De Desdemona simuleert zero gravity door de cabine in een bepaalde hoek te kantelen. Maar omdat ik in het echt niet hoger boven de grond hang dan drie meter, is de zwaartekracht nog overal aanwezig. Als ik nu een appel zou laten vallen, zou hij tegen het scherm voor me vallen.
Toch voel ik me heel even als André Kuipers. Onder me de blauwe gloed van de aarde, boven me het zwart van de ruimte. Het duurt allemaal maar even. Na een halve minuut zakt de neus van mijn virtuele ruimteschip omlaag en begint de afdaling. Een vlucht in de simulator duurt ongeveer acht minuten, de echte vlucht neemt straks een uur in beslag. Daarvan is de terugkeer het akeligst. Tijdens een vrije val de neus van een vliegtuig optrekken is geen pretje. Door de G-krachten voel ik me licht in het hoofd worden. Hup, pompen met die spieren! Ik wil niet de eerste zijn die flauwvalt bij deze specifieke training. Wanneer de landingsbaan van Curacao in de verte opdoemt wil ik echter maar één ding: nog een keer!
Van rondvlucht naar lijndienst
De eerste retourtjes naar de ruimte laten zich het beste vergelijken met de eerste vluchten die gemaakt werden met vliegtuigen. In 1919 vloog KLM bijvoorbeeld alleen nog maar rondjes boven Schiphol. Twee jaar later ontstonden de eerste lijndiensten naar steden als Parijs en Londen. Lijndiensten zouden ook voor ruimtetoerisme een logisch vervolg kunnen zijn. SXC-oprichter Harry van Hulten: "Als je boven de dampkring vliegt, zou je in een slordige twee uur van hier naar Australië kunnen vliegen.”
Ander reisje
In Europa, de VS en Rusland wordt gewerkt aan talloze initiatieven voor ruimtetoerisme. De bekendste is Virgin Galactic van multimiljardair Richard Branson. De vluchten van Bransons bedrijf gaan er heel anders uit zien dan die van SXC. Het ruimteschip van Virgin Galactic stijgt niet zelf op, maar wordt eerst met een vliegtuig de lucht in gebracht. Op een hoogte van 16 kilometer koppelt het ruimteschip zich los en schiet vervolgens de ruimte in. Kosten voor een kaartje: zo'n 200.000 dollar. Maar voor dat geld mogen de toeristen (Bransons ruimteschip biedt plek aan zes passagiers) wél een paar minuten lang vrij rondzweven door de cabine. De eerste vluchten van Virgin Galactic moeten eind dit jaar vertrekken.
Unieke simulator
Wat de ruimtevaarttraining bij TNO in Soesterberg zo uniek maakt, is de Desdemona. Het is de enige simulator in zijn soort. Anders dan bij andere simulatoren die bijvoorbeeld in de luchtvaart gebruikt worden kan Desdemona in alle richtingen bewegen. De simulator wordt niet alleen gebruikt voor virtuele ruimtevluchten, ook achtbaanbouwers, Formule 1-coureurs en straaljagerpiloten maken er dankbaar gebruik van. Het toestel is zelfs zó uniek dat we niet té dichtbij mogen komen bij het fotograferen. Desdemona-directeur Bernd de Graaf: " Andere bedrijven willen haar maar wat graag namaken. Dat willen wij natuurlijk voorkomen.”
Retourtje ruimte
Het XCOR Lynx-ruimteschip stijgt op als een normaal vliegtuig, maar schiet de ruimte in zodra hij boven zee komt. Binnen drie minuten bereikt hij een snelheid van Mach 2,9: bijna drie keer de geluidssnelheid. Op een hoogte van 58,5 kilometer gaan de motoren uit, waardoor de Lynx begint met afremmen. Het toestel vliegt door tot een hoogte van 103 kilometer, net voorbij de grens van de ruimte. Passagiers ervaren daar zo'n 4,5 minuut gewichtloosheid voordat ze weer terugvallen naar de aarde. De Lynx landt als een normaal vliegtuig.
