’s Nachts stompte ze me wakker

De kersverse vrouw van John begon zich steeds vreemder te gedragen. Ze verstopte de afwas. Ze stond ’s nachts met haar hoofd tegen de muur te bonken. En uiteindelijk ging ze hem slaan.

“Op het dieptepunt van ons huwelijk sloeg of stompte Jolanda me ’s nachts vaak wakker. Helemaal lam schrok ik me dan. Ik durfde niet eens meer te gaan slapen. Op zoek naar een veilige plek vertrok ik naar zolder, maar dan kwam ze daarheen om op me in te rammen en me open te krabben. De vellen hingen aan mijn rug. Nou ben ik behoorlijk sterk, en als ik één klap terug had gegeven, zou het afgelopen zijn. Maar ik ga mijn vrouw niet slaan.”

Geen seks voor het huwelijk
“Jolanda en ik kenden elkaar amper of we hadden al een gezin. We groeiden op in een strenggelovige gemeenschap, werden verliefd, maar mochten elkaar alleen op zondagmiddag zien. Samenwonen en seks voor het huwelijk waren uit den boze. Vanuit huis zijn we in het huwelijksbootje gestapt en na drie maanden was Jolanda zwanger van onze zoon. Ik was al vader op mijn 21e, twee jaar later werd onze dochter geboren.”

Ik had een drukke baan als timmerman en kluste ’s avonds en in het weekend bij. Dat was nodig, want Jolanda werkte niet. Er kwam sowieso weinig uit haar handen. Ze zat de hele dag tv te kijken en deed niks in huis. Dat vond ik vervelend, maar ik dacht: ‘Ze moet nog wennen aan een eigen huishouden.’ Vreemder was dat ze de afwas verstopte. Kwam ik na een dag hard werken thuis, stond de vuile vaat van die dag in het gootsteenkastje. Het huis was een puinhoop, en ik kon gaan stofzuigen, opruimen, schoonmaken. ‘Laat toch liggen,’ zei Jolanda, maar zo zit ik niet in elkaar. Ik wil niet slapen onder beddengoed dat al twee maanden niet is verschoond.”

Demonen
“Toen er ons eerste kind kwam, ging Jolanda er ’s nachts niet uit hij huilde. Ik moest ‘m halen, bij haar aanleggen, z’n luier verschonen en weer in bed stoppen. En dat drie keer op een nacht. Om zes uur ’s ochtends vertrok ik naar het werk en als ik thuiskwam, mocht ik weer aan de bak. Jolanda leek wel apathisch. Als we mensen op bezoek kregen, vroegen ze: ‘Wat is er met jouw vrouw aan de hand? Ze ligt altijd op de bank!’ Dat was ook zo, het liefst sliep ze. Of ze zat te computeren; chatten of Tetris spelen, avonden lang. Op vakantie lag ze de hele dag op het luchtbed voor de caravan te pitten. Dus deed ik alles, van boodschappen tot de kinderen bezighouden. Zij hielden mij op de been, huppelden achter me aan, zorgden voor vrolijkheid en reuring.”

“Ook ’s nachts deed Jolanda rare dingen. Stond met haar hoofd tegen de muur te bonken, ze hoorde stemmen, demonen. Dat begon al tijdens de eerste zwangerschap. Of het daarmee te maken had, met de hormonen, ik zal het nooit weten. Wij kwamen niet uit een milieu waarin je psychologische hulp zocht. Dat was taboe bij ons thuis. Als het Jolanda teveel werd, ging ze bidden en in de bijbel lezen. Een professionele diagnose is nooit gesteld, en zelf waren we niet bekend met termen als postnatale depressie, schizofrenie of borderline. Ik snapte niks van haar gedrag.”

Vergifitigd huwelijk
“Niet alleen het huishouden, maar ook de opvoeding kreeg ik op mijn bordje. De structuur die ik voor de kinderen wilde aanbrengen, interesseerde Jolanda niet. Soms kwam ik doordeweeks om half elf ’s avonds thuis van een klus en dan waren de kinderen nog op. Of ze moesten zelfs nog eten. Op mijn 26e heb ik me laten steriliseren, omdat ik dacht: ‘Ik wil met jou geen kinderen meer.’”

“Toch wilde ik niet bij haar weggaan. Scheiden mocht niet van ons geloof en ik hoopte maar steeds dat het beter zou worden. Of in elk geval draaglijk, tot de kinderen groot waren. Maar de ruzies werden steeds erger. Jolanda sloot zichzelf op in de badkamer en zat daar te janken, te schreeuwen en met haar kop tegen de deur te slaan. Ze gooide met servies, alles wat voorhanden was werd naar mijn hoofd geslingerd. En ze begon me te slaan. Op die momenten vluchtte ik het huis uit. Er waren nachten dat ik in mijn ochtendjas buiten stond of in de auto sliep. Maar vertellen deed ik het aan niemand, ik schaamde me ervoor dat ik geen grip op de situatie had. Ik zat vijftien jaar lang in een vergiftigd huwelijk en wist niet hoe ik moest ontsnappen.”

Slechte jeugd
“Uiteindelijk hakte Jolanda de knoop door. Op een dag had ze het hele huis leeggehaald. Ze was vertrokken, met de kinderen. Drie maanden heb ik ze niet gezien, maar uiteindelijk kozen ze ervoor om bij mij te wonen. Mijn zoon heeft zelfs helemaal geen contact meer met zijn moeder. Tegen de kinderen heb ik nooit een negatief woord over haar gezegd, maar ze hebben natuurlijk wel van alles meegekregen. Al die stress, de ruzies, het schreeuwen, het schelden. Dat vind ik nog het ergst; je neemt tenslotte geen kinderen om ze een slechte jeugd te geven. We zijn nu alweer een paar jaar uit elkaar, zij zijn inmiddels volwassen, maar we hebben nog steeds last van de nasleep. Die vijftien jaar huwelijk was in feite één groot trauma.”

Mijn gekozen waardering € -