‘Slow but steady’ – rust en bewustzijn in Bahia

We staan dan wel in de top drie van gelukkigste landen ter wereld, maar ik denk dat ik me in Nederland veel gelukkiger zou kunnen voelen dan ik me voel. Tijdens mijn verblijf in Salvador, de hoofdstad van de Braziliaanse deelstaat Bahia, leerde ik dat ik mijn leven anders moet inrichten: langzamer, bewuster, minder serieus, minder statusgericht en meer gezamenlijk. Wat leren de Bahianen mij in de "City of Happiness"?

Een Braziliaanse verkoper sjokt voorbij met een kacheltje en een box met kaassticks in zijn handen. ‘Queijo queijo’, roept hij met een grote lach op zijn gezicht. Ik ben de enige Nederlandse toerist op het stadsstrand van Salvador, de Afro-Braziliaanse hoofdstad van de deelstaat Bahia. Een toerist steekt van onder zijn parasol zijn hand op. De verkoper slentert naar hem toe. Zingend opent hij de box, haalt er een kaasstick uit en laat die op het vuur smelten. Na enige tijd overhandigt de verkoper de stick. De toerist bedankt vriendelijk en kijkt vol verwachting naar zijn zojuist aangeschafte lekkernij. Als deze op is kijkt hij opnieuw om zich heen, op zoek naar een verkoper voor een biertje.

Niet alleen op het strand doen Bahianen het rustig aan. Ook op straat slentert iedereen op doods gemak op de welbekende Braziliaanse Havaianas, oftewel flipflops. Zelfs tijdens het werk en tijdens het dansen worden deze gedragen. Als ze niet al overbodig zijn, want sommige winkelmedewerkers lopen liever op blote voeten. Op geen enkele plaats waar ik kom maken mensen echt haast. Straatvegers maken her en der een praatje met voorbijgangers en caissières dromen weg onder het scannen van producten. Kunnen mensen nog relaxter zijn?

De volgende dag op hetzelfde stadsstrand. Marcelo hangt al een uur met zijn collega’s in het water. Hun werkdag begint pas om negen uur. Genoeg tijd dus om nog tussen het koraal te zwemmen, voor zich uit over de oceaan te kijken en een gesprek met een onbekende strandganger aan te gaan. Op deze manier ben ik mijn werkdag nog nooit begonnen. Die wordt eerder gekenmerkt door het snoozen van mijn mobiel en gehaaste inhaalmanoeuvres op de fiets door Amsterdam. In vergelijking met mijn leven lijkt het in Bahia altijd vakantie. Totdat Marcelo me vertelt dat hij meestal al om zes uur opstaat en rond zonsondergang weer van zijn werk thuiskomt. ‘Ik doe het rustig aan, maar ik sta nooit stil’, legt hij uit. Zijn ogen stralen rust uit. ‘Als het werk gedaan is, leg ik het naast me neer en zoek ik mijn vrienden op.’

Als zelfstandig schrijver, fotograaf en filmmaker probeer ik zoveel mogelijk werk in een zo kort mogelijke tijd te leveren. Ik wil efficiënt te werk gaan, want tijd kost geld. Zelfs in mijn vrije tijd ga ik bewust met mijn tijd om. Hetzelfde zie ik bij mijn vrienden en familie. Afspraken, verjaardagen en huishoudelijke taken delen we zo zorgvuldig mogelijk in. Want naast de tijd in het werkleven is de tijd in het privéleven kostbaar.

Omdat ik zo erg met de tijd bezig ben, ervaar ik voortdurend een bepaalde spanning. Tijd zie ik niet meer als een gift, niet als iets dat me gegeven is en dat ik op mijn eigen manier kan invullen. In plaats daarvan ga ik er bij voorbaat al vanuit dat ik tijd tekort kom voor alles wat ik nog wil gaan doen. Elk momentje dat ik maar vrij heb, vul ik op. Een minuutje op de bus wachten? Laat ik eens mijn ongelezen berichten op Facebook lezen. Een ritje met de trein? Laat ik de krant of dat boek er eens bijpakken. Want o wee ik zal eens niets te doen hebben. Ik haal constant herinneringen op of ik maak plannen voor de toekomst, maar het moment gaat aan me voorbij. Hierdoor ben ik me ook niet bewust van hoe ik me voel, wat leidt tot besluiteloosheid en vermoeidheid.

Ik loop vanaf het strand terug naar mijn hostel. De plaatselijke groenteman zit zoals gewoonlijk op zijn stoeltje voor zijn kraam. Hij staart voor zich uit. Als ik hem passeer zegt hij me glimlachend gedag. Aan de overkant van de straat hangt de helft van het personeel van een eetcafé buiten. Ze bekijken ons. Veel Bahianen nemen hun omgeving en het moment waarin ze zich bevinden in zich op. Als ze even niets om handen hebben, dan is nietsdoen wat ze doen. Dan ‘zijn’ ze gewoon even. Het zet ze aan tot nadenken over zichzelf en de mensen om hun heen. Zijn ze tevreden met hoe het gaat of moeten ze iets aan hun leven veranderen? Dit leidt geregeld tot nieuwe inzichten die hun leven en dat van hun omgeving nog een beetje beter maken.

Mijn gekozen waardering € -

Als schrijver, fotograaf en filmmaker duik ik in het schijnbaar gewoonlijke leven van de mens. Met name in het buitenland met Latijns-Amerika als favoriet. Ik combineer mijn analytische vermogen met mijn gevoel. Menselijkheid en ontmoetingen zijn belangrijke thema's in mijn laatste producties.