Sportcolumn: Ajax en de puinhopen van Johan Cruijff

Johan Cruijff heeft zijn handen van Ajax afgetrokken. Het leidde zaterdagavond tijdens de wedstrijd tegen Cambuur tot een hoop onrust in de Arena, waar de interne twisten nu ook het supporterslegioen hebben verscheurd. Columnist Mark van den Heuvel analyseert hoe het zo ver heeft kunnen komen.

In een poging ‘de puinhopen van Johan Cruijff’ nader te verklaren, ontkomen we niet aan een uitspraak van Johan Cruijff zelf. Hij had allemaal verhalen gehoord en gelezen over het Plan Cruijff, schreef Cruijff in de Telegraaf. “Terwijl er helemaal geen Plan Cruijff is…”

Aha.

Het heet plan-Cruijff, maar het zou volgens Cruijff beter plan-Jany van der Veen of plan-Michels genoemd kunnen worden, naar zijn oude leermeesters. Een week later sprak hij zelf trouwens ook weer van plan-Cruijff. Naast het conflictmodel zaait Cruijff ook graag verwarring, blijkbaar.

De vraag of er sowieso wel een plan-Cruijff is, is exemplarisch voor het gevoerde beleid van de laatste jaren in Amsterdam. Zorgvuldig om elkaar en de zich opstapelende problematiek circulerend, beloeren ze elkaar vanuit hun, veelal zelf gecreëerde, machtsposities.

Navelstaarder

De grootste navelstaarder van allemaal is zonder enige twijfel Hennie ‘HaHa’ Henrichs, de voorzitter van de bestuursraad, die zich achter de raad van commissarissen schaarde in het besluit om Wim Jonk te ontslaan  Maar ‘HaHa’ staat niet alleen voor de paljasserige Henrichs, hij spreekt namens een voltallige raad waarin bijvoorbeeld ook iemand als Tonny Bruins Slot zitting heeft, een Cruijff-volgeling voor het leven.

Of toch niet? Spreekt Henrichs ook namens Bruins Slot en Dick Schoenanker bijvoorbeeld, in een besluit dat de ernstig zieke Cruijff schoffeert? Het valt te betwijfelen. Een antwoord zal pas volgende maand volgen, tijdens de algemene ledenvergadering; nergens werken de logge bestuursvormen zo traag als in Amsterdam.

Vrienden

Cruijff heeft natuurlijk een geschiedenis met vrienden die opeens zijn vrienden niet meer zijn, laten we eerlijk zijn. Jack van Gelder, bijvoorbeeld, deed veertien jaar lang de PR van Cruijff Sports, maar omdat de presentator zich niet altijd voor de volle honderd procent kon vinden in de (voetbal)ideeën van Cruijff verwaterde het contact.

En zo zijn er veel meer voorbeelden. Marco van Basten, Dennis Bergkamp, Leo van Wijk, Piet Keizer, Theo van Duivenbode, Edwin van der Sar (die zijn opleiding aan de Johan Cruijff Academy voltooide), Michael Kinsbergen, ooit streden zij zij aan zij met JC, maar de laatste jaren zijn ook deze vertrouwelingen steeds meer de grote roerganger ‘afgedreven’ en dat betekent in Cruijff’s optiek: geen vriendjes meer.

Volendam

De enige echte vrienden die Cruijff nog over heeft komen uit Volendam, zo lijkt het. Jaap de Groot, Cruijffs ghostwriter bij de Telegraaf, woont in Volendam, net als die andere verdedigers van JC’s erfgoed, Keje Molenaar, Wim Jonk en sinds kort ook Ruben Jongkind, bijgenaamd ‘de Filosoof’, de man die alle plannen van Cruijff op papier heeft gezet. Volendam als laatste bolwerk van verzet, wie had dat gedacht? Van de grote groep revolutionairen is eigenlijk alleen deze kern nog over. Ook andere, minder bekende, vertrouwelingen van Cruijff, zoals Cees Vervoorn, Maarten Oldenhof, Jan Buskermolen en Ronald Pieloor zwijgen vooral.

Dat Ajax’ voorzitter Hennie ‘HaHa’ Henrichs een ruggengraat heeft van gelei bewees hij zelf het beste door aan te kondigen dat hij de woorden van Cruijff eerst wil laten bezinken alvorens een passend antwoord te formuleren. Cruijff zei onlangs dat hij hevig teleurgesteld was in het beleid Henrichs. Zoals gewoonlijk kunnen we wachten tot we een ons wegen. Natuurlijk, Henrichs is een dankbare kop van Jut, maar vergeet niet dat hij wordt gedekt door een klein legertje messentrekkers.

Grimmigheid

Gelukkig won Ajax zaterdagavond met grote cijfers van Cambuur – in een half leeg stadion waar nu ook de supporters lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan. Het is een nieuwe grimmigheid, die de club over zichzelf heeft afgeroepen. Stellingen worden opnieuw opgetrokken, posities nader bepaalt, maar voorlopig heeft Wim Jonk zijn werkzaamheden gewoon hervat. Sterker, de man voor wie, zoals aangekondigd, een ontslagprocedure zal worden aangevraagd is nooit weggeweest en zou, na bemiddeling van de supportersvereniging, nu zelfs weer open  staan voor overleg met het technisch hart.

Kan Hennie Henrichs ook weer rustig slapen en zich buigen over meer belangwekkende kwesties, zoals: zal directeur in opleiding Edwin van der Sar (moeten) stoppen met zijn ‘spraakmakende’ columns in De Telegraaf, nu Cruijff zijn handen van het Amsterdamse plan-Cruijff heeft afgetrokken?

@MJvdHeuvel

 

Mijn gekozen waardering € -

Sportcolumnist