Hoe goedbedoeld ook, het oogde echt als een satirische sketch. Politieke chef Bram Schilham legde de procedure uit en trok de balletjes, terwijl zijn collega Joost Vullings de lieftallige assistent speelde. De twaalf politici stonden er in een kring omheen en keken ernstig of het allemaal wel correct verliep. Allemaal mannen, wat een hengstenbal.
De leugen regeert
Deze poppenkast zal zijn ingegeven door een drang tot ultieme transparantie. We leven immers in een tijd waarin Donald Trump de Amerikaanse verkiezingen kon winnen door zijn tegenstanders en de media voortdurend voor leugenaar uit te maken. En eenmaal als president doet hij niet anders. Wereldwijd is er veel onvrede en scepsis, aangewakkerd door populisten als Geert Wilders, Marine Le Pen en de Duitse protestpartij Alternative für Deutschland (AfD).
Steeds dominanter wordt de onderstroom van mensen die niets meer willen geloven. Wetenschap is ook maar een mening en de Mainstream Media (vaak afgekort tot MSM) vormen een complot samen met de politieke elite. In die context wil je als publieke omroep overdreven zorgvuldig doen.
Deugen is verdacht
De debatloting op NOS.nl deugde, maar ook deugen is anno 2017 verdacht in bepaalde kringen. De vraag is dan ook of dit trekken van rode, witte en blauwe balletjes overtuigend heeft gewerkt richting de sceptici. Eerder het tegendeel, vrees ik.
Politiek is meer dan ooit beeldvorming. En wat was het beeld? Wie zijn vertrouwen heeft verloren in de politiek zag daar in die tv-studio de zo verfoeide elite van media en politiek gezamenlijk aan het werk, al ginnegappend een paar gegarandeerde campagne-momenten aftikken. Dat dit juist het toonbeeld van openheid is over de procedure, zal de proteststemmer worst wezen.
Publieke ruzie
Had de NOS het dan niet moeten doen? Nee, dat was nog erger geweest, want dan hadden we een publieke ruzie gehad zoals RTL die nu meemaakt over noodgedwongen uitbreiding van het ‘premiersdebat’. VVD en PVV willen die uitbreiding (ingegeven door ingewikkelde peilingen) blokkeren en zetten de commerciële omroep weg als onbetrouwbaar. Precies wat je niet wilt als mediabranche onder vuur.
Kortom: politiek en media doen het in het huidige maatschappelijke klimaat eigenlijk nooit goed genoeg. Ze kunnen debunken wat ze willen, maar een teleurgestelde afhaker blijft voorlopig een afhaker. Doe dus maar zo goed mogelijk je best en kijk wat er aan vertrouwen uiteindelijk jouw kant op valt. Vermoedelijk trekt het negatieve klimaat op termijn wel weer wat weg, maar die geest krijg je binnen anderhalve maand niet meer in de fles. Daarbij helpt zelfs balletje-balletje niet.
Jeroen Mirck is freelance marketingjournalist voor vakbladen als Emerce en MarketingTribune en (disclaimer!) op lokaal niveau politiek actief voor D66 in het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West.
