Het ochtendritueel is tegenwoordig voor bijna iederere persoon gelijk: je pakt je smartphone zodra je wakker bent geworden. Dat is voor een journalist niet heel anders. Toch kwam ik er al snel achter dat deze keer anders was dan al die andere keren. Dit zo vanzelfsprekende ochtendritueel zou voor lange tijd in mijn geheugen staan gegrift, ik had namelijk een dreig-tweet van Edi Rama.
Zondebok
Edi Rama, die nu premier van Albanië is, had net zijn nieuwe boek ‘Kurban’ uitgebracht. Die titel betekend letterlijk vertaald zondebok en is een autobiografisch boek over het leven van de oud-burgemeester van Tirana. Het boek werd wisselend ontvangen en er werd vooral getwijfeld of Rama dit boek wel helemaal zelf had geschreven. Toch pareerde hij deze kritiek heel volwassen door te stellen dat ‘iedereen het boek zelf moest lezen en op basis daarvan een mening hierover moest vormen.’
Dat was ook wat mij had getriggerd, ik was oprecht benieuwd naar de claims of Rama dit boek wel zelf had geschreven. Vooral Ardian Klosi, een fervent aanhanger van de Socialistische Partij, werd door critici aangewezen als de mogelijk auteur. Toen Klosi in het ziekenhuis kwam te liggen, stuurde ik een tweet de wereld in: ‘hoop dat de auteur van het boek ‘Kurban’ zo snel mogelijk uit het ziekenhuis wordt ontslagen, hoop dat Edi Rama hem dat ook toewenst als auteur van het voorblad.’
Natuurlijk was dit provocerend maar dit was de enige manier om Rama direct te bereiken. De leider van de Socialitische Partij gaat zelden serieus in op vragen van journalisten, de verkapte ‘vraag’ aan Rama was daarom onderdeel van iets diepers. Journalisten die met kritische vragen komen worden geregeld door Rama genegeerd en soms zelf de toegang tot persconferenties ontzegd.
Stiekem had ik er al rekening mee gehouden dat Rama helemaal niet zou reageren. Tot mijn verbazing kwam de reactie een dag later en was nog erger dan ik ooit had kunnen bedenken. Rama had via zijn officiële Twitter-account een bericht teruggestuurd: ‘Ik hoop dat jij als varken in de mest van de hel gaat branden.’
In Nederland zou een dergelijk bericht het politiek mes op de keel zijn van de persoon die zulke uitspraken doet. Immers dien je als een gekozen volksvertegenwoordiger een voorbeeldfunctie te vervullen, dergelijke uitlatingen zijn daarom uit den boze. Dat is net of Rutte, Samson of Roemer je het vuur van de hel toewensen.
Topje van de ijsberg
Er is veel mis met de vrijheid van media in Albanië. Dat werd nog wel het best duidelijk toen Telnis Skuqi, een Albanese journalist, met de dood werd bedreigd nadat hij ontdekte dat vliegtuigen illegaal gebruik maakten van legerbasissen om drugs te smokkelen naar Italië. Een dag later werd het afgehakte hoofd van een geit voor zijn deur gelegd en werd Skuqi veelvuldig bedreigd. De Albanese overheid reageerde laconiek en deed net alsof Skuqi een fantast was. Volgens Edi Rama had Skuqi zelfs last van waanbeelden en had hij alleen maar ‘muggen gezien.’ Niet veel later stortte er een vliegtuig neer aan de kust van Albanië met daarin een grote hoeveelheid drugs. Toch kwam er geen enkel excuses voor Skuqi en is hij triest genoeg overgelaten aan zijn lot. Dit alles terwijl de bedreigingen gewoon doorgaan.
Brussel
Dat dit niet losstaande incidenten zijn bleek wel uit het recente bezoek van Rama aan Brussel. Dit keer was de Albanese premier te gast bij de Europese Unie, waar hij geïnterviewd werd door Erisa Zyka. In de EU waar de vrijheid van meningsuiting, democratie en de scheiding der machten hoog in het vaandel staat, wist Rama het weer te presteren de media tegen zichzelf op te zetten. Rama pareerde de kritische vragen door in een persoonlijke aanval te stellen dat ‘mevrouw maar beter Engels moet leren en maar beter moet gaan luisteren.’ Zyka deed nog een poging een fatsoenlijk antwoord te krijgen en stelde een nieuwe vraag over de toegenomen criminaliteit in het land. Daar had Rama echter geen zin in en negeerde haar op een denigrerende manier. Zyka pikte dit niet en diende een klacht in bij de persclub van het Europese Parlement, die kwam met een statement waarin ze Rama vroegen om excuses en zijn houding jegens journalisten aan te passen. Dat is er wederom nooit gekomen.
Krampachtig
Het blijft speculeren waarom Rama zo krampachtig en fel reageert op opmerkingen, constateringen of vragen. Dergelijk gedrag kan van geen enkel regeringshoofd worden geaccepteerd en daar is Albanië als kandidaat lidstaat voor de EU geen uitzondering op. In Nederland is dergelijk gedrag haast niet voor te stellen en u kunt begrijpen dat dit een zware last is voor mensen die met een kritische blik naar de Albanese overheid kijken. Als vierde pijler heeft de media een belangrijke functie binnen de maatschappij en goed werk zou daarom alleen maar moeten worden toegejuicht. Kritische media is van levensbelang en dat zou Rama alleen maar moeten kunnen waarderen.
