Die eerste Uitkijkpost verscheen, nog zonder foto, op 20 maart 2015. Ik schreef over de kerk, de toren die 67 meter hoog is en het haantje dat altijd verraadt uit welke hoek de wind hier waait. Ik schreef over de boombank die ‘om een oude iep is gekruld’. Het ging over de koster van de kerk, de gewone mensen die hier wonen en de dames achter hun roodverlichte ramen.
Opeens was ik begonnen en hoe het zover is gekomen herinner ik me nog maar heel vaag. Gasten die bij me op bezoek waren zeiden zoiets als: ‘Waarom maak je niet een wekelijke column over deze buurt. Je hoeft alleen maar uit het raam te kijken en je hebt al een verhaal.’
En ik deed het. In eerste instantie waren de blogs vooral gericht op de buitenwereld. Wat gebeurt er toch op die krankzinnige vierkante kilometer in Amsterdam die ze de Wallen noemen? Allengs veranderde de invalshoek en ging ik meer schrijven voor de mensen die hier werken en wonen. Ik schreef over het klooster aan de Warmoesstraat dat werd omgetoverd in een supermarkt. Ik schreef over mensen die me geen gedag meer zeiden omdat ik positief berichtte over Project 1012. Over dealers, de dominee van de Oude Kerk, Gerda in haar piepkleine huisje en het verkeerde geld dat hier regeerde. Over Vette Lap en Haring Arie, een vechtpartij en het altijd maar voortdurende probleem van het vuilnis.
Parel
Toch zijn er behalve de teleurstelling over het afbreken van het Project 1012, twee gebeurtenissen geweest die me altijd zijn bijgebleven. Allereerst was dat de storm die in de nacht van 5 op 6 juni 2019 over onze buurt raasde. Om kwart over twaalf gingen alle bomen op het plein op één na tegen de vlakte. Het was verbijsterend om te zien. Het jonge boompje dat het toen overleefde is nu de oudste knakker in het bomengezelschap. Binnen vijf seconden was het prachtige plein veranderd in een chaos. Toen de boel was opgeruimd was pas echt duidelijk te zien hoe armoedig het Oudekerksplein, dat ooit door de gemeente was omgedoopt tot “Parel van de Wallen”, was geworden. Het duurde bijna vier jaar, tot het voorjaar van 2023, voordat er weer nieuwe bomen waren geplant. Hoe lang zal het nog duren voordat de boompjes die er nu staan bomen zijn geworden en ze het plein weer allure zullen geven? Hoe oud moet ik dan wel niet worden?
De andere gebeurtenis die erin hakte was de coronacrisis. Wat de gemeente nooit lukte, daarin slaagde een virusje wel: de hele buurt kwam binnen een uur tot stilstand. Dit was nog nooit vertoond in de geschiedenis van de Wallen. De eenden kuierden gemoedelijk langs de grachten, buurtbewoners werden zichtbaar en er waren zelfs mensen aan het picknicken midden op het Oudekerksplein. Van de drukste buurt van Amsterdam waren de Wallen in één klap de stilste buurt geworden. Het was werkelijk totaal onvoorstelbaar. Rust prima, maar ja, dit ging toch ook wel wat ver.
Haantje
Zo is er in de tien jaar veel gebeurd in deze buurt. Veel is veranderd. Het St. Annenkwartier bijvoorbeeld waar tot voor kort de dames elkaar achter de ramen verdrongen, is sinds enige tijd geheel prostitutievrij. Er vestigen zich nieuwe bedrijven. Jonge ondernemers grijpen hun kans. Langzaam maar zeker begint dit stukje Wallen een ander aanzien te krijgen. Zo is er wel meer en dat geeft hoop.
Veel is ook veranderd maar dan in negatieve zin. De verloedering van de Warmoesstraat om eens iets te noemen lijkt geen grenzen te kennen. De paar zaken die nog de moeite waard zijn moeten vaak vechten om te kunnen overleven te midden van de griebus-zaken. De hoop heeft hier plaatsgemaakt voor moedeloosheid.
De belangrijkste actoren in deze buurt, de dames achter de ramen, de kamerverhuurders, de seksbusiness met zijn goedkope vermaak, de coffeeshops en alles wat dat aantrekt aan rommelwinkels, rommelrestaurants en rommelcafés zijn er nog altijd. Het einde van deze kermis lijkt ook in de verste verte niet in zicht. Wat dat betreft is er weinig vooruitgang geboekt.
Hoe lang zal het haantje op de toren van de Oude Kerk dat altijd verraadt uit welke hoek de wind waait nog over deze treurigheid moeten uitkijken? Tot de bomen op het Oudekerksplein oud en knoestig zijn? Of is dat niet genoeg en wordt het wachten tot er een volgende generatie bomen zal zijn opgegroeid?
En toch? Toch zal het ooit gebeuren. Want daarvoor is deze buurt te mooi en te waardevol.
Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.
