Vaderrol

Ruim een jaar geleden verloren Jop de Vrieze en Zvezdana Vukojevic hun zoontje Mikki vlak voor de geboorte. Nu zijn ze weer zwanger. In deze serie doen ze verslag van de emotionele rollercoaster waarin ze terecht zijn gekomen. Deze week episode 9, over falen als vader.

‘Ik ga toch nog even terug naar de gebeurtenis’, zegt de psycholoog. ‘Als ik je zou dwingen het plaatje stil te zetten, waar zou je dat dan doen?’

Je trekt een diepe denkfrons. Het is de derde sessie van je EMDR-traumatherapie in het kader van je verwerking van de vorige zwangerschap – in de hoop dat je daardoor soepeler door deze heen kunt komen. Je hebt net verteld dat we begin augustus 2015 in België waren om te schrijven, en je tijdens een wandeling in het bos een tekenbeet opliep. Die week erop voelde je Mikki minder bewegen, maar dat werd niet serieus opgepakt door de verloskundige.

‘Ik voel er eigenlijk niks meer bij. De vorige sessie heeft al heel veel opgeklaard,’ zeg je, half verbaasd, half voldaan.

De psycholoog knikt. ‘Dat kan goed kloppen. Soms treedt er een domino-effect op.’

‘Het scheelt ook dat die tekenbeet uiteindelijk niets te maken had met de foetale groeivertraging waardoor Mikki uiteindelijk overleed,’ zeg je.

Even is het stil. Er komt een ongemakkelijk gevoel op in mijn buik.

‘Ik mag niks zeggen hè?’ Probeer ik voorzichtig.

‘Nee, eigenlijk niet,’ zegt de psycholoog. Dat is de afspraak. Ik zit er alleen bij omdat ik destijds onderdeel was van de gebeurtenissen, en ben hier zelf niet onder behandeling.

‘Oké. Nou, dan komt het straks wel,’ zeg ik. ‘Het gaat over een moment, bij deze gebeurtenis… Iets wat bij mij opkomt, maar misschien voor haar ook wel van toepassing kan zijn.’

Ze kijkt naar jou. ‘Wil je het horen? Of wil je het even parkeren?’

‘Ja, ik wil het wel horen.’

‘Nou…’ begin ik. ‘Waar ik in gedachten steeds naar terug ga is…’

Mijn stem breekt. Ik slik. Zoek naar woorden. Waar komt dit ineens vandaan?

‘Het heeft helemaal niet te maken met hoe het allemaal gelopen is… Maar… Dat we gewoon überhaupt het bos in gegaan zijn, destijds…’

‘Ja…’ zeg jij. ‘Maar, ja, het was gewoon een bos! Er zaten geen enge beesten, er liepen geen beren!’

‘Dat is wel zo’, zeg ik schamper. ‘Maar… Ik wilde zo nodig het bos in. Ik moest zo nodig door de struiken, en ik sleurde jou mee. In je jurk en op slippertjes. Toen we terug waren en jouw benen onder zaten, zei ik nog: nee joh, dat zijn geen teken! Het waren dus wel teken…’ Ik zucht diep.

‘Aah…’ De psycholoog kijkt me aan. ‘Voel je daar ook een verantwoordelijkheid in?’

‘Ja, ik dacht: “Ach, het zal wel meevallen…” maar dat was gewoon niet zo. Het waren wél teken. Geen onschuldige beestjes. En ook in al die situaties daarna, dacht ik dat: “Ach het zal wel goed zijn”.’

‘Wat doet het met je als je dat zo uitspreekt?’ Zegt de psycholoog. ‘Heb je het eerder al uitgesproken?’

‘Niet op deze manier nee… Ik voel verwarring. Ik kan niet meer uitgaan van het goede. Van goede bedoelingen. Niet iedereen bedoelt het goed en zelfs met de beste bedoelingen gaan er dingen keihard mis. Ik geloofde dat als je altijd van het goede uitgaat, je er wel komt. Dat is niet meer zo.’

‘En bij jezelf was dit was het eerste moment waar dat zich uitte’, zegt de psych.

‘Ja… Ik zat volledig mis. Haar vader zei nog: “Waarom moest je zo nodig dat bos in?”’

‘Ja, mijn vader was heel boos,’ zeg jij. ‘”Dat doe je toch niet, daar kleed je je op, hoe kan je nou!” Woest was ‘ie. Wij vonden nog dat hij zich veel te druk maakte. Wij zagen het gevaar gewoon niet.’

‘Wat vind je ervan wat zij zegt?’

‘Ik voel gewoon…’ mijn stem stokt. Ik krijg de woorden amper mijn keel uit. ‘Hij sprak als een vader die wel zijn verantwoordelijkheid kende.’

‘Je wist het toch niet, hoe moest je dat weten?’ Probeer jij nog.

‘Dat kun je wel zo zeggen, maar zo voelt het gewoon niet.’

De psych kijkt weer naar mij. ‘Je hebt het gevoel dat je daar als vader gefaald hebt. Dat je iets hebt gedaan wat eigenlijk heel gevaarlijk was, voor een ongeboren kind…. Terwijl rationeel…’

‘Ik wéét gewoon dat er geen verband is’, zeg ik, nog altijd met trillende stem. ‘Dat als die tekenbeet de doodsoorzaak was geweest, dat achteraf duidelijk was geworden. Maar wat pijn doet is dat ik gewoon op dat moment nog helemaal niet in mijn rol zat. We zijn veel te laat wakker geworden.’

‘Niet alleen jij, dat had ik ook,’ zeg jij.

‘Ja, maar dit gaat om mij. Dit moment gaat om mij.’

Je kijkt me aan. Pakt mijn hand vast. Wil me troosten.

Maar dat kan even niet.

De hele serie teruglezen?

1: Gefriemel
2: Zombies
3: Anders onder controle
4: Doorgetrokken streep
5: Kompas
6: Kikker
7: Rugzakje
8: Polsbandje

En lees verder bij de volgende aflevering: 

10: Rekensom

Wat eraan vooraf ging:

Het kind van de rekening

Mijn gekozen waardering € -