Mocht er ooit een prijs worden uitgereikt voor het meest miserabele stukje aarde ter wereld, dan is Gaza ongetwijfeld topfavoriet. Als je ergens niet geboren wil worden dan is het daar wel. De Verenigde Naties luidden onlangs de noodklok. Indien er niet snel iets verandert, wordt Gaza in 2020 onleefbaar.
Zo luidde de conclusie van de United Nations Conference on Trade and Development in haar jaarlijkse rapport over de sociaal-economische gesteldheid van Gaza. Het leest als een catalogus van treurige statistieken.
Om te beginnen wonen er zo’n 1.8 miljoen mensen in Gaza, een gebied iets groter dan Rotterdam, van wie twee derde jonger is dan 24 jaar. Daar zit dus nog een flinke groei in. Nu al is 44% van de bevolking werkloos. Onder de jeugd heeft 60% geen werk. Geen wonder dat in mei 26,000 mensen solliciteerden op 200 banen in het onderwijs.
Daar komt bij dat meer dan de helft van de bevolking slechts kan overleven dankzij internationale voedselhulp. Meer dan 12 uur per dag is er geen electriciteit. Het meest zorgwekkende echter is Gaza’s watervoorziening.
Gaza pompt al jaren te veel water: twee keer zo veel dan dat op natuurlijke wijze wordt aangevuld. Het gevolg is dat de grondwaterstand zodanig is gezakt dat meer en meer zeewater binnen sijpelt. In grote delen van het land is het water daardoor niet langer drinkbaar.
De Israëlische blokkade
Volgens UNCTAD bestaat er geen twijfel over de voornaamste oorzaak van Gaza’s ellende: “Drie Israëlische militare operaties in 6 jaar, en 8 jaar economische blokkade, hebben de toch al verzwakte infrastructuur van Gaza geruïneerd, het productief vermogen geradbraakt en de bevolking verarmt. De meest recente militaire operatie verslechterde slechts de toch al embarmelijke omstandigheden en versnelde slechts de “on-ontwikkeling” van Gaza.”
De meeste mensen zullen de huidige ellende in Gaza koppelen aan de oorlog met Israël in 2014. Die was inderdaad desastreus. Meer dan 2200 Palestijnen, het merendeel burgers, en 73 Israëliers, het merendeel militairen, werden gedood.
Zo’n 18,000 Palestijnse huizen, 26 scholen, 15 ziekenhuizen en meer dan 500 fabrieken en winkels werden verwoest. Honderd duizend mensen raakten dakloos, en zijn dat nog steeds, want tot nu toe werd nauwelijks iets herbouwd.
Het Norwegian Refugee Fund (NRF) schatte dat er dagelijks 440 vrachtwagens met materiaal nodig zijn om Gaza in 5 jaar te herbouwen. Tot nu toe arriveerden slechts 33 trucks per dag. In juni, aldus het NFR, had slechts 1.9% van de benodigde materialen Gaza bereikt.
Niks erin, niks eruit
De oorlog, hoe vreselijk ook, is niet het ware probleem van Gaza. Sinds Hamas in 2006 (democratisch) aan de macht kwam heeft Israël een draconisch beleid geintroduceerd dat de vrije beweging van mensen en goederen in en uit Gaza vrijwel onmogelijk maakt.
Gaza is van drie kanten hermetisch afgesloten door het Israëlische leger, terwijl het “nieuwe” Egypte onder leiding van ex-generaal Sisi weer heerlijk samen werkt met Tel Aviv om Gaza’s zuidgrens potdicht te houden. Uit veiligheidsoverwegingen laat Israël bijna niets Gaza binnen. Immers, met cement kun je niet alleen een huis maar ook een bunker of tunnel bouwen.
Dat Israël haar eigen veiligheid nogal breed definieert moge blijken uit de lange lijst die de Israëlische organisatie Gisha in 2010 publiceerde. Zo maar wat voorbeelden van goederen die Gaza dat jaar niet binnen mochten: kaarsen, lakens, boeken, chocolade, coriander, cardamon, vishengels, shampoo en koffie.
Verder staat Israël geen vlieg- of scheepverkeer toe op Gaza. Gaza mag ook geen haven of vliegveld bouwen. En vissers mogen in kleine bootjes het water op, maar niet verder dan 5.6 km uit de kust.
Gaza’s inwoners kunnen het land slechts onder strikte voorwaarden verlaten. Volgens Gisha, passeerden in Augustus, 2015, 18.000 Palestijnen de belangrijkste grensovergang tussen Gaza en Israël. Dat is 4% van het aantal dat in 2000 maandelijks de grens over ging.
Wat betreft export van goederen, gingen er sinds 2007 maandelijks gemiddeld 13.5 vrachtwagens met landbouwproducten Gaza uit. Dat was 1% van het aantal dat Gaza voor de blokkade verliet. Vanaf November 2014 heeft Israël het beleid iets versoepeld. Sindsdien gingen 74 trucks de grens over – nog altijd maar 7% van het aantal dat voor de blokkade het land verliet.
Douanegelden (minus kosten)
Israëls greep op Gaza is zo alomvattend dat het aan de grens zelfs Palestijnse douanegelden int om deze – na aftrek van 3% administratiekosten – over te maken aan de bevoegde autoriteiten. Gemakshalve trekt het daar Gaza’s onbetaalde rekeningen voor Israëlisch water en electriciteit meteen van af. In geval van te laat betalen, rekent Israël overigens ook een boete van 10%.
Met enige regelmaat draagt Israël de Palestijnse douanegelden helemaal niet af. Dat deed het opnieuw niet begin dit jaar, toen President Abbas het onsmakelijke idee had lid te willen worden van het Internationaal Strafhof in Den Haag.
Om hem een lesje te leren hield Israël vier maanden lang de douanegelden in, hetgeen meteen leidde tot een mini-crisis binnen de mega-crisis. Zo werden alle Palestijnse ambtenarensalarissen onmiddelijk met 40% gekort. Volgens UNCTAD was het de 6e keer sinds 1997 dat Israël de Palestijnen op dergelijke wijze strafte.
Inhumaan en illegaal
De Israëlische politiek ten aanzien van Gaza is niets nieuws. De VN en talloze humanitaire organizaties, waaronder het Rode Kruis, roepen al jaren dat het afknijpbeleid inhumaan en zelfs illegaal is. Gaza wordt immers collectief gestraft voor het maken van een politeke keuze. Helaas, leidt dat niet of nauwelijks tot politieke druk op Israël.
Gaza is een stinkende wond op de rand van de Middelandse Zee en het Midden Oosten. Een openlucht gevangenis, een bouwval, zonder hoop, zonder toekomst. De wereld vergeet en negeert haar liever. Menselijk lijden blijft pijnlijk om naar te kijken. Het UNCTAD rapport kreeg dan ook nauwelijks aandacht in de media. Sowieso nemen de talloze correspondenten in Tel Aviv maar zelden de bus naar Gaza, terwijl het daar nu juist gebeurt, zou je denken.
Helaas, het als een struisvogel de kop in het zand steken lost niets op. En te denken dat het “ons” probleem niet is, ook niet. De Syrische burgeroorlog werd jarenlang als een ver-van-mijn-bed show behandeld, totdat er plots honderduizenden vluchtelingen op onze deur klopten.
Wat gebeurt er als Gaza in 2020 daadwerkelijk onleefbaar wordt, omdat 2 miljoen mensen geen drinkwater meer hebben? Eèn ding weet ik zeker: Israël gaat haar grenzen niet open gooien.
