Verzetsmonument in Hilversum. Vier van de twaalf namen ontbreken.

Het monument voor door verzetsactiviteiten omgekomen medewerkers van de voormalige Philipsdochter Nederlandsche Seintoestellen Fabriek (N.S.F.) op het 'Gedenkt te Sterven'-terrein te Hilversum is een bescheiden monumentje.

Het bestaat uit een steen met daarop de namen van acht verzetshelden. Maar het vreemde is dat niet acht, maar tenminste elf en mogelijk zelfs twaalf NSF-medewerkers door hun verzet omgekomen zijn, ontdekte ik min of meer per toeval, bij onderzoek naar één van hen.

Dit zijn ze alle twaalf. De afkortingen staan voor de verzetsorganisaties, waartoe ze behoorden; KP = Knokploegen; BS Binnenlandse strijdkrachten; RVV = Raad voor Verzet; LO = Landelijke organisatie.

Dirk Buis (KP, 1919-1945)
Jan van Dijk (BS, 1921-1945)
Pieter van Dijk (LO/KP, 1922-1945)
Jaap van den Hul (RVV, 1907-1948)
Floor van der Laaken (RVV, 1919-1945)
Cyril Leger (OD, 1913-1942)
Martinus Letterie (Verzetsgroep Spengen, 1908-1942)
Jaap Paap (LO?, 1917-1945)
Theo la Rivière (RVV, 1910-1945)
Antonie Roijter (?, 1919-1942)
Jan Visee (?, 1924-1944)
René Wirix (OD, 1902-1941)

De namen van elf van hen werden in februari 1946 afgedrukt in het personeelsblad van de NSF, met daarbij expliciet vermeld waar en wanneer ze gesneuveld zijn. Hoe het dan toch kon gebeuren dat maar acht van hen op de eerste versie van het monument, die circa 1950 geplaatst werd, vermeld staan, is een vraag die zich na zeventig jaar niet meer laat beantwoorden.

Een vraag die zich wel laat beantwoorden – waarom wordt dit niet hersteld? – stuit op onwil van de beheerder van het monument. Al in 2015 had journaliste Hannie Humme de beheerder, stichting de Hof, gewezen op het ontbreken van Martinus Letterie, een van de leiders van de Februaristaking te Hilversum, februari 1941.

De voorzitter van deze stichting, Flor Wisse Smit-Kooman (toevalligerwijs ook de moeder van prinses Mabel) weigerde echter actie te ondernemen. Nu was de oorspronkelijke plaquette in 2011 gestolen. Na mei 2016 is de huidige steen geplaatst – terwijl ze wist dat er tenminste één naam ontbrak – het toevoegen ervan had dus voor de hand gelegen, maar gebeurde niet.

Anno 2020 is het niet veel anders. Op de vraag of ze bereid zou zijn om, bij overtuigende bewijzen, de ontbrekende namen aan te brengen, antwoordde ze: “Met betrekking tot de plaquette op zich kan ik u mededelen dat deze nadat Philips uit Hilversum vertrok (…) wij hem in beheer (kregen). Vandaar dat ik u met betrekking tot uw overige opmerkingen graag doorverwijs naar Philips.”

Tsja.

De halsstarrige weigering van deze beheerder om evidente omissies te corrigeren is symptomatisch voor de problematiek rond oorlogsgedenktekens en namenlijsten Keer op keer worden historici en journalisten die streven naar vermelding van de juiste namen en data op monumenten van het kastje naar de muur gestuurd, simpelweg omdat bestuurders hun verantwoordelijkheid niet willen nemen.

En dat is behoorlijk triest: slachtoffers kunnen alleen herdacht worden als hun namen genoemd worden, als het even kan correct gespeld, met de juiste data. Dat zou mevrouw Wisse Smit toch moeten beseffen, zeker zo vlak voor de 4de mei.

Alle gegevens van de twaalf verzetshelden staan op: www.droog-mag.nl/2020/ag/nsf-monument.html

Mijn gekozen waardering € -

Onderzoeksjournalist, dichter en samensteller van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie.
Werkt aan een boek over het Hitler-de-kunstenaar en het nazivervalsingencircuit.