Mijn vader had alles goed geregeld en de familie op de hoogte gebracht van zijn voornemen om niet ondraaglijk te willen lijden. Hij kende de finesses van de euthanasiewet als de bijsluiter van een verzekeringspolis. Hij wist dat hij zijn eigen leven kon beëindigen als hij twee artsen had geconsulteerd die hadden vastgesteld dat er sprake was van een uitzichtloos ziektebed. Mijn vader stierf zoals je hoopt dat elk mens sterft. Humaan, in bijzijn van de familie. Hij schreef nog een laatste valse grap op een briefje en sloot zijn ogen.
Soevereine geesten
Mijn moeder bevindt zich in een opvanghuis in Assen. Ze lijdt aan een helse vorm van Alzheimer. Ze heeft goede dagen, maar ze heeft nog vaker slechtere dagen. Dan laat ze weten dat ze ‘naar huis wil’ of er ‘geen zin’ meer in heeft. Mijn moeder heeft niets geregeld, terwijl ze lid was van de vereniging voor vrijwillige euthanasie. Mijn beide ouders waren overtuigde D66-ers, verstandige mensen met een goed gevoel voor het mijn en dijn, liberale types die in staat waren te relativeren. Mensen die beseffen dat de wetten van de natuur vaak sterker zijn dan ons nietige egootje in het licht van de eeuwigheid. Dat soort soevereine geesten tref je steeds minder.
D66, de partij van mijn ouders, is een doodenge partij geworden die van het recht op sterven een politieke selfie wil maken. Het leven is geen Spotify-jukebox waaruit je op afroep een nummer kan luisteren of kan wegdrukken als het je niet bevalt. De veldtocht van D66-parlementariër Pia Dijkstra om mensen vanaf 75 jaar het recht te geven met hulp van de staat hun leven te beëindigen is een dwaze uitwas van het zelfbeschikkingsrecht. Als mensen levensmoe zijn, zoals mijn vader en mijn moeder soms, dan hoop ik dat ze in staat zijn om zelf een einde te kunnen maken aan deze kwelling. Mijn moeder kan dat helaas niet meer aangeven. Dat is een afschuwelijke tragedie.
Moet daarom de wereldwijd-geroemde euthanasiewet worden aangepast en we toestemming geven voor staatssuïcide? Ik twijfel. Wie dood wil, moet dat vooral doen.
De dood is geen loopje naar de snackbar
Acteur Marnix Kappers stapte uit het leven, nadat hij een dodelijk cocktail had besteld via internet. Hij stierf omdat hij ziekelijk en depressief was. Frank Buis, de bekende video-journalist uit, pleegde zelfmoord, nadat hij had gesmeekt om een verlossende injectie van de artsen. Buis, die last had van uitvallende organen en gekluisterd was aan een rolstoel, schreef een woedende afscheidsbrief op Facebook over het gebrek aan medewerking van de dokteren, maar vervulde zijn wens door verdoofd met pillen met zijn rolstoel de gracht in te rijden. Een laatste provocerende Buis-actie.
Het zijn geen fijne verhalen, omdat we deze mensen graag wat langer om ons heen hadden gehad en een menswaardiger einde hadden gegund. Maar het is misschien wel het minst slechte. We moeten de overheid niet altijd vragen onze zorgen op te lossen. Net zoals geboren worden niet pijnloos en via ambtelijke protocollen verloopt, is de dood geen loopje naar de snackbar waar je varianten op de dood kan bestellen.
Luister goed: het christelijke argument dat God beslist over ons leven en dat we de natuur daarom geen handje mogen helpen is wat mij betreft net zo onwerkbaar-dogmatisch als de drammerige zelfbeschikkingsclaim van D66. Verschil: de stijf-christenen leven in het verleden, D66 leeft in het amorele. Ik weet eigenlijk niet wat storender is.
In het bejaardentehuis zie ik sommige mensen altijd in een bed liggen. Ze staren voor zich uit, ze doen niks, ze lijken te lijden. Maar wie zijn wij om te bepalen of iemand nog lol heeft in zijn leven?
Je zou hopen dat er af en toe mensen op bezoek komen waarmee deze mensen een praatje kunnen maken, een muziekje kunnen luisteren, een stukje taart kunnen eten of een flauwe grap kunnen maken over de omvang van de verpleegster. Of domweg even hun hand komt vasthouden.
Je zou hopen dat er meer broeders en zusters langslopen die beter worden betaald en niet hoeven te jagen. Dat het er een beetje toegaat als in dat huis van Hendrik Groen. Dat scheelt al een hoop wanhoop.
De neiging om anderen via staatswege dood te willen laten gaan, tekent ons gebrek om de ellende van de ander echt te willen verlichten. D66 noemt zich een sociaal liberale partij, maar dat is het niet. Het invoeren van staatszelfmoord is een wezensvreemde poging om de kloterige kanten van ons bestaan niet onder ogen te zien. Die kanten horen erbij. Daar zouden betrokken politici zich in moeten verdiepen.
Titelfoto CC: Pepijn Leupen / D66
