We missen de festivals! Hoe begon onze geliefde festivalcultuur eigenlijk?

Peace, love, drugs, seks en natuurlijk heel veel muziek. Het zijn belangrijke ingrediënten van (pop)festivals. We zijn er dol op en staan te trappelen tot we weer mogen. Maar hoe begon het allemaal?

Net als de moderne popmuziek, is ook de festivalcultuur geïnspireerd door de Jazz. Al in 1958 werd in Amerika het Monterey Jazz Festival georganiseerd, dat nog steeds jaarlijks plaats vindt. Hierop geïnspireerd vond tien jaar later in 1967 het Monterey Pop Festival  plaats. Het non-profit festival werd in zeven weken georganiseerd en alle artiesten – een mix van bekende en minder bekende  namen – traden gratis op.

Montery Pop Festival was het eerste meerdaagse rockfestival in de buitenlucht ooit, met grote namen zoals The Who, Jimi Hendrix, Janis Joplin en Ravi Shankar.  De toen nog relatief onbekende Hendrix maakte indruk toen hij na zijn optreden zijn gitaar in brand stak, tegen de grond kapot sloeg en in het publiek gooide. De toon was gezet… Op een festival was alles mogelijk!

Twee jaar later werd het legendarische Woodstock georganiseerd. Dit festival met als motto ‘3 Days of Peace & Music’ vond plaats in een weiland vlakbij het plaatsje Woodstock. Maar liefst 31 bands en artiesten treden er op, waaronder de Grateful Dead, Arlo Guthrie, Richie Havens, Jimi Hendrix, Jefferson Airplane, Janis Joplin en Santana. The Doors bedankten voor de eer. Gitarist Robbie Krieger zei hierover in een interview:  ‘We turned it down because we thought it would be a second class repeat of Monterey Pop Festival’. Bob Dylan was er niet omdat hij al voor het Isle of Wight festival in Engeland geboekt was.

‘We turned Woodstock down because we thought it would be a second class repeat of Monterey Pop Festival’ ~ Robbie Krieger, gitaris van The Doors

Uiteindelijk bezochten meer dan 400.000 duizenden mensen het festival, veel meer dan verwacht. De organisatie besluit al snel de kassa’s te sluiten en de hekken om het gebied weg te halen. Iedereen mag naar binnen… Gekkenhuis! Er was tekort aan water, wc’s en eten en er was geen officiële beveiliging. Toch vonden er nauwelijks tot geen geweldsincidenten plaats. Woodstock was een hoogtepunt van het hippietijdperk en de tegencultuur van de jaren zestig.

Ook in Nederland raken organisatoren enthousiast. Eind jaren ’60 zijn de eerste overdekte festivals  en in 1968 vindt in het Achterhoekse Lochem het allereerst openluchtfestival van Nederland plaats.  Twee jaar later volgt de eerste editie van Pinkpop, het oudste terugkerende festival van Nederland. Ook in Rotterdam bruist het. Op initiatief van Albert James (‘Berry’) Visser wordt op 26, 27 en 28 juni 1970 in het Kralingse Bos het eerste meerdaagse buitenfestival van Europa georganiseerd: Holland Pop.

Internationale namen treden op zoals Pink Floyd, The Byrds, Soft Machine en Woodstock-veteranen Santana en Jefferson Airplane. Net als op Woodstock is Holland Pop een plek van liefde, vrede, muziek en drugs. De festivalorganisatie maakt een deal met de politie en drugsgebruik en de verkoop van wiet op het terrein wordt gedoogd. Het festival trekt bijna honderdduizend bezoekers en verloopt vredig.

Inmiddels worden in Nederland meer dan 1.000 festivals per jaar georganiseerd met indrukwekkende bezoekersaantallen. Denk aan Pinkpop (210 duizend bezoekers), Lowlands (60 duizend bezoekers), Decibel Outdoor (60 duizend bezoekers), Best Kept Secret (75 duizend bezoekers), Zwarte Cross: (220 duizend bezoekers), Defqon.1 (78 duizend bezoekers), Awakenings Festival (80 duizend bezoekers), Paaspop (90 duizend bezoekers),  Concert At SEA (100 duizend bezoekers) en Mysteryland (100 duizend bezoekers).

Het Grasnapolsky festival in Scheemda was vorig jaar het laatste festival op Nederlandse bodem voor de corona pandemie een streep trok door alle planningen. Er is inmiddels een garantiefonds opgezet voor organisatoren van festivals en evenementen en de makers houden de moed erin. Komende zomer zullen we het helaas nog zonder festivals moeten doen, maar één ding is zeker: áls het straks eindelijk meer mag, dan gaan we massaal met zijn allen losssssss…

Facts & Figures Woodstock

* 18 dollar kostte een kaartje in de voorverkoop
* 3 mensen stierven op het festivalterrein
* 31 bands traden op
* Jimi Hendrix kreeg het meest betaald van alle artiesten
* 2 baby’s werden geboren tijdens Woodstock
* 109 mensen werden gearresteerd op het festival, 105 daarvan wegens drugs

Facts & Figures Holland Pop Festival

* Het festival werd georganiseerd door Berry Visser, Georges S. Knap, Toos v.d. Sterre en Tinus van Daal
* 35,- gulden kostte een kaartje in de voorverkoop
* Bezoekers mochten gratis op het terrein kamperen
* Kinderen onder 10 jaar mochten gratis naar binnen
* In 1971 verscheen een film over het festival, bekend onder verschillende titels: Stamping Ground / Love and Music / Rock Fieber
* Hoofdsponsor van het festival was Coca Cola met 50.000 gulden.

Foto: Holland Pop festival in het Rotterdamse Kralingse Bos – Nationaal Archief, CC0

(bronnen: npo, popunie.nl, vandaagindegeschiedenis.nl, upcoming.nl – thelegacyofmusic.nl  )

Mijn gekozen waardering € -

De artikelen van Anne verschenen eerder in tijdschriften en kranten waaronder Fabulous Mama, Viva, Margriet, Linda en NRC Next. Anne is cultureel antropoloog en eigenaar van Uitgeverij 11