Het gebeurde in de buurt van de provinciehoofdstad Quibdó, in het westen van het land. Volgens de enige die kon ontsnappen, een soldaat, gingen op zondagmiddag 16 november vier mensen, hijzelf, generaal Rubén Darío Alzate, een kapitein en een juriste naar het gehuchtje Las Mercedes, waar de zowel de FARC als de kleinere guerrillagroep ELN het voor het zeggen hebben.
De laatste drie werden overmeesterd door het 34ste front van de guerrilla. De soldaat, die nog in de boot zat, kon ontsnappen.
De FARC hadden beloofd niemand meer te ontvoeren, maar nu is er een generaal gevangen genomen, voor het eerst in de geschiedenis wordt er zo’n hoge officier van het Colombiaanse leger gepakt.
Maar, hoe weet de soldaat dat het de FARC waren? Hij zegt dat de kidnappers in burger waren. Kende hij hen? De FARC zelf hebben zich nog niet over het voorval uitgelaten.
Burgerkleding
Wat is de context? Het gebied waar de generaal in de armen van zijn kidnappers liep is ‘rode zone’, dat wil zeggen de guerrilla heeft er een sterke invloed. In de betreffende zone, de provincie Chocó, wemelt het van alle gewapende groepen die in Colombia actief zijn. Hun belangrijkste activiteiten zijn drugshandel en ook steeds meer illegale goudhandel. Via het junglegebied dat Chocó is worden de drugs naar de Stille-Oceaankust gebracht en van daaruit verder naar Midden-Amerika gebracht.
De generaal wist verdomd goed dat hij risico liep. Hij reisde in burgerkleding. Hij had ongetwijfeld een afspraak, misschien wel met zijn gevangennemers. Het feit dat die ook in burger waren, kan daarvoor een aanwijzing zijn.
De Amerikaanse analist Adam Isacson van de Washington Office on Latin America, WOLA, weet veel van de oorlog in Colombia. In een blogpost op 28 maart 2014 schrijft hij over generaal Alzate en zijn missie, de Joint Task Force Titan, die de Colombianen met Amerikaanse steun in Chocó lanceerden in januari 2014.
Harten van de bevolking
Isacson sprak over de missie met de generaal en omschrijft hem als iemand die nu eens niet een houwdegen is die zoveel mogelijk vijanden doodt (bodycount), maar die oog heeft voor de sociale context en de civiele bevolking. Dat nou juist deze man gevangen moet worden genomen.
De generaal probeert de harten van de bevolking, die wantrouwend staat tegenover welk geuniformeerd type dan ook, of het nou het reguliere leger is, een guerrillero, een paramilitair of een ordinaire drugshandelaar, of een kruising van dezen, te winnen.
Daar zit een risico in, analyseert Isacson. Het leger neemt te veel de rol van de civiele overheid op zich en die civiele overheid is in Chocó ook nog eens uitermate zwak. Het is een van de provincies in Colombia die het ergst wordt geteisterd door corruptie en waar de mensen het armst zijn.
Generaal Alzate probeert de bevolking voor zich te winnen en deze te verwijderen van al het gewapende volk dat er rondloopt. Dat is niet in het belang van de krijgsheren en daarom wordt Alzate zelf des te kwetsbaarder, plus hij wordt niet op een overtuigende manier door de plaatselijke overheid gesteund.
Toch heeft hij gemeend in dat bootje te moeten stappen, op weg naar zijn afspraak. Waar ging hij naartoe en wie heeft hem nu? Het is nog niet gezegd dat het de FARC zijn.
Maar de Colombiaanse president Santos heeft zijn conclusies al getrokken en de vredesonderhandelingen in de Cubaanse hoofdstad Havana opgeschort. Dat is voorbarig. De FARC hebben nog niks gezegd.
Ontwapening
De gebeurtenissen spelen de tegenstanders van de vredesonderhandelingen in de kaart: ex-president Álvaro Uribe en zijn partij Centro Democrático, maar ook elementen in het leger waarmee Uribe goed contact heeft.
Als het 34ste front Alzate gevangen genomen heeft, weten we niet eens of de FARC-delegatie in Havana het daarmee eens is. Maar als dat wel zo is, is dat hoogstwaarschijnlijk om haar positie in Havana te versterken. De FARC willen een tweezijdig staakt het vuren. De regering heeft dat tot nu toe afgewezen en zet haar aanvallen op de guerrilla voort.
Verder zijn beide partijen in de onderhandelingen op een moeilijke kwestie gestuit: de ontwapening. Wanneer gaan de FARC de wapens inleveren en hoe is de procedure? Als er iets is wat de guerrilla niet wil, is het de indruk wekken dat ze zich overgeeft. Dus het luistert nou hoe die ontwapening moet plaatsvinden.
Indien het inderdaad de FARC zijn die de generaal hebben, spelen ze met vuur. Het vredesproces is uiterst kwetsbaar, want het heeft vele vijanden. Het woord is aan de FARC. Wat is er gebeurd en waarom?
