William Basinski, na eerst te zijn opgeleid tot klassiek klarinettist, studeerde eind jaren zeventig jazzsaxofoon en compositie aan de North Texas State University. De minimalistische muziek en op tape-experimenten gebaseerde composities van Steve Reich en Brian Eno inspireerden hem vanaf 1978 een eigen instrumentale vocabulaire te ontwikkelen met behulp van tape-loops en oude reel-to-reel bandrecorders. Door te experimenteren met korte loop-melodieën en feedback-loops ontwikkelde William Basinski een zeer herkenbare contemplatieve en melancholische stijl. In augustus en september 2001 ging hij aan de slag met wat zijn meest herkenbare stuk zou worden, het vierdelige album ‘The Disintegration Loops’. De opnames waren gebaseerd op oude tape-loops die in kwaliteit waren verslechterd. Terwijl hij probeerde de opnames te digitaliseren en zo voor de toekomst te bewaren, brokkelden de banden langzaam af en lieten ze een tijdsindruk achter van hun ondergang. Het aldus ontstane werk werd geroemd als “een van de meest prominente Amerikaanse artistieke statements van de 21ste eeuw”.
Tijd van verlies
We leven in een tijd van verlies en niet eerder was dit in de hele wereld zo invoelbaar als nu. De politieke onrust in grote delen van de wereld, onder andere als gevolg van het failliet van globalisering en neoliberalisme, doen miljoenen op de vlucht slaan, een onzekere en vaak onveilige toekomst tegemoet. Door de mens veroorzaakte klimaatverandering bedreigt de planeet en daarmee het voortbestaan van ontelbare soorten, inclusief onszelf. En in dit jaar trekt een wereldwijde pandemie een verwoestend spoor, waardoor vooral en op de eerste plaats de meest kwetsbaren op aarde worden getroffen, zij die niets anders hebben dan hun leven en zelfs dat wordt hen afgepakt. ‘Please, This Shit Has Got To Stop’, kreunt William Basinski in de titel van het op een na laatste nummer op ‘Lamentations’, een album met sonische klaagliederen, muziek gedrenkt in diep verdriet.
William Basinski transformeert op ‘Lamentations’ de tragedies van onze tijd. Hij creëert daartoe een serie muzikale ruimten, waarin, en ik citeer de website Bandcamp, “meer dan veertig jaar (Basinski’s archief van 1979 tot 2020) van treurige zuchten zorgvuldig in liedjes zijn verwerkt.” Die liedjes, die muzikale ruimtes, worden opgetrokken met onder andere lang aangehouden ambient tonen en tape-loops, er klinkt zachte treurzang, in ‘O, My Daughter, O, My Sorrow’. Het zijn klankomgevingen die bestaan in en door het verstrijken van de tijd. En omdat de tijd op ‘Lamentations’ eindig is, leidt ze, onvermijdelijk, steeds tot ineenstorting. Waarna de reis zich voortzet naar een volgende ruimte, het volgende klaaglied, het volgende verdriet.
Er gaat van de muzikale structuren op ‘Lamentations’ onmiskenbaar troost uit, ook al is die soms ver verborgen in de diepe gelaagdheid, zoals in het elf (!) minuten durende ‘All These Too, I, I love’, waarin een vrouwenstem zich indringend bij de luisteraar naar binnen zingt. De vervolgens verwachte of beter gehoopte catharsis aan het einde, de loutering blijft op ‘Lamentations’ echter uit. Er is troost, maar geen verlossing. Die komt er niet. Met de rafelig in een groef krassende tape-loop in het afsluitende ‘Fin’ sluit ‘Lamentations’ af met een open einde. Alsof de diepste dalen waar we doorheen moeten nog komen gaan.
William Basinski – Lamentations
Temporary Residence / Konkurrent
Foto’s William Basinski © Danilo Pellegrinelli
