In “Malta” probeert Mariana (Estefania Piñeres), een jonge Colombiaanse vrouw die de uitdagingen van volwassenheid navigeert, de kost te verdienen bij een callcenter, volgt ze Duitse lessen en worstelt ze met een disfunctionele familie. Te midden van haar dagdroomplannen om haar uitdagende realiteit te ontvluchten door de wereld rond te reizen, met name naar het mediterrane eiland Malta, dwingt een beginnende relatie met Gabriel (Emmanuel Restrepo), een grappige klasgenoot, haar om de ware motieven achter haar verlangen om te vertrekken onder ogen te zien.
Het gevoel van verstikking en opsluiting dient als een prominent thema in “Malta”. In een aangrijpende vroege scène bevindt Mariana zich gevangen in het huis waar ze de nacht heeft doorgebracht, niet in staat om te vertrekken vanwege een afgesloten deur. Dit moment symboliseert een figuurlijke doodlopende weg in haar leven, relaties en verbinding met de wereld om haar heen. Wanhopig op zoek naar een ontsnapping, wendt Mariana zich tot 3D Google Maps, op zoek naar troost in de virtuele verkenning van verre stadsstraten, zoals die van Malta.
Natalia Santa legt subtiel het motief van de “deur” door haar hele film heen. Of het nu de deur van een huis, een kast of een koelkast is, Mariana wordt consequent afgebeeld terwijl ze ze opent en de inhoud controleert. Dit gedrag weerspiegelt niet alleen Mariana’s onderzoekende aard, maar symboliseert ook subtiel haar zoektocht naar ontsnappingsroutes of kansen in haar leven. Het controleren of de deuren open of gesloten zijn, dient als metafoor voor Mariana’s navigatie door mogelijke doodlopende wegen en mogelijke paden voorwaarts.
De film maakt gebruik van een palet van doffe en neutrale kleuren, wat het emotionele landschap van Mariana’s wereld weerspiegelt. Deze gedempte tinten geven een gevoel van levenloosheid en leegte weer, wat Mariana’s interne toestand weerspiegelt. Zelfs haar kleding, overwegend zwart, versterkt deze sombere sfeer. Binnen haar huis dienen de stervende vissen in het aquarium als een aangrijpende metafoor voor Mariana’s eigen gevoel van verval en innerlijke leegte. Haar daad van het begraven van de vis, waarbij ze een provisorisch kruis maakt van een ijsstokje, onderstreept het thema van mortaliteit en het geleidelijke vervagen van het leven binnen haar omgeving.
De overkoepelende thematische focus van de film draait om de complexe dynamiek van ouder-kindrelaties en de strijd om identiteit. Mariana’s identiteitscrisis komt voort uit haar onvermogen om een band met haar ouders te creëren. Ze bevindt zich in conflict met haar moeder, waarbij ze verbale conflicten en vernederingen doorstaat, omdat weggaan van huis de enige manier lijkt om aan de onrust te ontsnappen. Ondertussen werpt de afwezigheid van haar vader een grote schaduw, wat de Jungiaanse notie van de afwezige vader belichaamt – een sleutelthema in de film. Dit gebrek aan ouderlijke verbinding maakt Mariana’s omgeving emotioneel dor. Niet in staat om zich te verhouden tot haar ouders of haar omgeving, worstelt ze met een alomtegenwoordig gevoel van onthechting. Binnen haar familie neemt haar grootvader, fragiel en passief, de rol van een vaderfiguur op zich, maar zijn ondoeltreffendheid benadrukt het ontbreken van vaderlijke begeleiding. De reis van Mariana naar zelfontdekking hangt af van haar vermogen om in het reine te komen met de persoonlijkheden van haar ouders en hun invloed op haar identiteit te overstijgen.
In de film worden mannen afgebeeld als katalysatoren van trauma, die pijn veroorzaken terwijl vrouwen het internaliseren. Het ontbreken van vaderfiguren benadrukt mannelijke verantwoordelijkheidsloosheid, aangezien ze kinderen verwekken maar vaderlijke taken ontlopen. Bijvoorbeeld, Mariana’s broer Rigo belichaamt deze cyclus door zijn zwangere vriendin te verlaten en de schuld op haar af te schuiven. Dit patroon zet een erfenis voort van afwezige vaders, waarbij identiteitscrises als een erfelijke eigenschap worden doorgegeven aan toekomstige generaties vrouwen in Bogotá. Het ongeboren kind in de baarmoeder van Luisa symboliseert deze voortdurende cyclus, waarbij de dreigende schaduw van afwezige vaders overgaat op de volgende generatie. Gedurende de film overlappen het verleden, heden en toekomst in een meedogenloze cyclus van verlating en onopgelost trauma, waardoor Mariana wanhopig is om aan een toekomst zonder hoop te ontsnappen.
De emotionele band van Mariana met vaderfiguren is opvallend afwezig, en in plaats daarvan dienen mannen als symbolen van seksualiteit voor haar. De mannen waarmee ze omgaat, lijken doorgaans qua leeftijd op haar afwezige vader, wat dit onderbewuste verband versterkt. Echter, Gabriel staat los van de anderen, gekenmerkt door zijn gladgeschoren uiterlijk – een symbool van traditionele mannelijkheid – en een duidelijk gebrek aan gewelddadige neigingen. Hun relatie overstijgt louter fysiek, met een sterkere emotionele verbinding die duidelijk zichtbaar is. Opmerkelijk is dat Mariana’s gedrag tijdens seksuele ontmoetingen verschilt: met Gabriel toont ze ontvankelijkheid en onderdanigheid, terwijl ze met mannen die haar afwezige vader lijken te zijn, een dominante rol op zich neemt. Deze dynamiek suggereert een bewuste poging van Mariana om actief het vaderfiguur-archetype aan te gaan, waarbij ze emotionele vervulling zoekt door hem te behagen in plaats van alleen maar genot te ontvangen. Deze genuanceerde voorstelling door Natalia Santa werpt licht op de complexe verlangens van Mariana en haar pogingen om in het reine te komen met haar onopgeloste vaderlijke problemen.
In het aangrijpende slot van de film veroorzaakt de dood van Mariana’s grootvader, de enige vaderfiguur in de familie, een emotionele ineenstorting bij haar moeder, wat een moment van gedeeld verdriet markeert. Voor het eerst omhelzen Mariana en haar moeder elkaar, wat symbool staat voor de verzoening van twee generaties die belast zijn met afwezige vaders. Met de patriarchale barrière verwijderd, vinden ze troost in elkaars armen.
In de laatste scène nodigt Mariana een ondersteunende mannelijke partner, Leonardo, uit, die herinneringen oproept aan de leeftijd van haar afwezige vader, voor een romantische date met uitzicht op Bogotá vanuit een afgelegen hut. Terwijl ze naar de levendige lichten van de stad kijken, straalt het gezicht van Mariana van nieuw gevonden kleur en leven, vrij van tekenen van trauma. Malta, de symbolische bestemming die Mariana omarmt, vertegenwoordigt een utopische visie van haar toekomstige identiteit. Als de film langzaam naar zwart vervaagt, begeleid door de evocatieve muziek van Peter Salmang, weerspiegelt dit symbolisch Mariana’s reis naar een helderdere, hoopvolle toekomst.
