Hoe gaat het met Reporters Online?
“Uitstekend! Het begon in 2013 onder een andere naam als een doorstart van De Pers. Bij veel van mijn ex-collega’s merkte ik hoe ingewikkeld freelancen ineens was. Ik ben daar zelf rond 2005 mee opgehouden. Toen kon je daar met wat hard werken prima van leven. Tien jaar later was dat al eigenlijk niet mee zo. Er staat niet alleen een enorme druk op de tarieven, maar ook op de verhoudingen in een alsmaar krimpende mediamarkt. Er is een tamelijk feodale werkverhouding ontstaan tussen uitgevers en freelancers.”
Fedoaal zelfs?
“Niet letterlijk feodaal maar zeker een feodale insteek. Boeren in de middeleeuwen hadden een kasteelheer, daar moesten ze pacht aan betalen. Dat vonden ze vreselijk, daar klaagden ze altijd over. Het was ook altijd teveel pacht en ze kregen er te weinig voor terug van de heer. In de middeleeuwen werd je afgemaakt als je er wat van zei. Dat gebeurt nu natuurlijk niet meer, maar het basiskeuzemodel voor freelancers is nu ongeveer zo: je doet het onder de voorwaarden van een uitgever en anders bekijk je het maar.”
Is Reporters Online daar een reactie op?
“Zonder de illusie te hebben dat je de situatie in één keer kunt veranderen, dacht ik: er moet een tegengewicht ontwikkeld kunnen worden. Een separate inkomensstroom voor freelancers. Het is door technische innovaties veel makkelijker geworden om je eigen werk rechtstreeks aan lezers te verkopen. Toen ik begon, schatte ik in dat het zeker vijf tot tien jaar moest gaan duren voordat Reporters Online echt af zou zijn. Ik ben nu ongeveer op de helft van de ontwikkeling.”
Worden uitgevers achterhaald?
“De belangrijkste toegevoegde waarden van een uitgever waren het bundelen, publiceren en vermarkten van journalistieke producties. Die bundeling, daar stellen lezers niet veel prijs meer op tegenwoordig. Door het internet hebben mensen veel meer keuzevrijheid in wat ze willen lezen, waar ze dat willen lezen en hoe ze dat willen lezen. Qua marketing zijn er door datzelfde internet ook veel nieuwe mogelijkheden ontstaan voor onafhankelijke journalisten.”
Iedereen kan nu via Reporters Online zijn artikelen op Blendle/Cafeyn zetten. Hoeveel verdient een schrijver daarmee?
“Tussen de 0 en 3.000 euro per kwartaal. Op dit moment lijkt het een beetje op een boekenuitgeverij. Of je hebt een hit met je boek, of je verdient nagenoeg niets. Er is natuurlijk wel een tussencategorie van schrijvers die een beetje tot behoorlijk verkopen.”
Rondkomen van Reporters Online zit er dus nog niet in?
“Ik zie Reporters Online als één van de dingen die je als freelancer kunt doen om los van de grote uitgevers extra omzet te generen. Ik denk dat er over een jaar of twee misschien twee tot vijf mensen in Nederland zijn die van Reporters Online kunnen leven. Als Joris Luyendijk besluit om via ons te gaan schrijven, zou hij ver komen. Dat geldt ook voor mensen als Alexander Klöpping en Rob Wijnberg. Een ander goed voorbeeld is Chris Klomp.”
Dat zijn vrij bekende mediafiguren, wordt het ook interessanter voor de normale journalist?
“Ik richt me momenteel niet op de hits, maar op het hele spectrum aan schrijvers. Ik experimenteer met de marketing van goede stukken die bij Reporters Online worden aangeboden. Dit interview zal bijvoorbeeld nooit veel worden verkocht. Het is te specifiek, te mediabubbel. Maar een goede analyse over IS spreekt een hoop mensen aan. (Geschreven door Alain Verheij, wij spraken hem eerder voor De Pegel red.) Ik kan onderhand wel een beetje zien welk stuk een hit wordt en welk stuk niet. Mijn doel is om te zorgen dat een journalist met een goed stuk 300, 400, 500 euro verdient. Net iets meer dan een doorsnee krant betaalt.”
Op welke manier experimenteer je nu met marketing?
“Ik ben veel met Facebookmarketing bezig. Daar heb ik zeker nog een jaartje voor nodig, maar er zijn ontzettend veel mogelijkheden om artikelen onder de aandacht van de juiste mensen te krijgen. De komende tijd ga ik door met het selecteren van goede artikelen, en daarmee ga ik aan de slag om kennis op te doen.”
Dat klinkt alsof Reporters Online best veel macht heeft om te bepalen welke artikelen meer aandacht krijgen. Is Reporters Online nu een uitgever, of een journalistiek doorgeefluik?
“Dat vind ik een slimme vraag van je. (even stilte) Een doorgeefluik. Ons businessmodel is gebaseerd op commissie. Reporters Online krijgt tien procent van de inkomsten. Uiteraard heb ik belang bij goede verkoop. Dan verdienen de auteurs meer en ik ook. Als ik goede marketingstrategieën ontwikkel, dat moet ik testen met artikelen waarvan ik denk dat ze kansrijk zijn.”
Dat is een machtige positie.
“Het verhaal is nog niet afgelopen. Door te testen kom ik er achter wat wel werkt en niet. Welke verhalen het goed doen en welke worden overgeslagen. Uiteindelijk wil ik al die kennis ter beschikking stellen aan de schrijvers van Reporters Online. Ik wil schrijvers de instrumenten geven om hun verhalen onder de aandacht te brengen. Op dit moment doe ik de selectie zelf, en dat zal ik tot op zekere hoogte ook blijven doen, maar ik wil dat auteurs in de toekomst zelf meer mogelijkheden tot marketing hebben.”
Het uitgangspunt is dus om een doorgeefluik te zijn. Het kan ineens heel hard gaan met inkomsten. Blijft de commissie dan altijd ook 10 procent of daalt die op het moment dat het echt storm gaat lopen?
“Daar ben ik op dit moment niet mee bezig. Ik loop over die brug als ik ervoor sta, maar ik vind het niet onvoorstelbaar. Als iemand – bij wijze van spreken – een half miljoen verdient aan een artikel, wil ik best bespreken of de commissie van 10 naar 5 procent kan, maar ik zou daar niet zelf over beginnen. Ik heb nu nog niet echt de ruimte om daar mee bezig te zijn. Zo ben ik nu behoorlijk wat tijd kwijt aan artikelen waarvan ik weet dat ze niet goed gaan verkopen, moet ik daar dan 15 procent voor gaan rekenen? Vooralsnog werkt het goed om het op 10 procent te houden, dat is makkelijk rekenen.”
5 procent is ook makkelijk rekenen.
“Op dit moment ben ik nog best veel tijd kwijt aan administratieve zaken. Hoe eenvoudiger en transparanter de commissie is, hoe meer tijd ik kan besteden aan de ontwikkeling van Reporters Online. Daarnaast is een commissie van tien procent ook al erg laag.”
Hoeveel mensen werken bij Reporters Online?
“Twee, ik en een developer. Het concept lean start up is wel aan ons besteed.” (lacht)
Hoeveel mensen zijn op dit moment actief via Reporters Online?
“In totaal zijn er nu ongeveer 150 schrijvers die echt actief zijn. Die publiceren via onze website op Blendle/Cafeyn, of gebruiken onze plug-in. Met die plug-in kunnen ze op hun eigen WordPress-website publiceren en hun stukken meteen ook in Blendle/Cafeyn zetten.”
Hoeveel omzet heeft Reporters Online het afgelopen jaar gedraaid?
“De omzet loopt op dit moment tegen een ton. Dat moet volgend jaar naar twee, ergens in de buurt van twee. Het jaar daarna weet ik het nog niet zo, maar substantieel boven de twee. Ik ben zelf ook erg benieuwd hoe de markt voor zelf online publiceren zich gaat ontwikkelen. Ik verwacht geen explosieve groei, zoals andere internetbedrijven als Spotify dat hebben gehad. Mensen hebben vanzelfsprekend nu eenmaal meer binding met muziek, dan met artikelen.”
Mijn mede Pegel-redacteur Sjoerd publiceerde een stuk via Reporters Online. Hij vond het opvallend dat hij niet gelijk in real-time kon zien hoe vaak zijn stuk werd verkocht.
“Wie via Reporters Online schrijft, krijgt eens per kwartaal een overzicht van het aantal artikelen dat hij of zij heeft verkocht. De reden daarvoor is eenvoudig: er is nog geen verbinding tussen de databases van Blendle/Cafeyn en Reporters Online die automatisch het aantal verkopen kan tellen. Het moet dus allemaal met de hand gebeuren. Zoals ik al eerder aangaf zijn we op dit moment maar met zijn tweeën met Reporters Online bezig; het zou dus simpelweg teveel tijd gaan kosten. We hebben diezelfde opmerking natuurlijk al vaker gehad en we willen hier natuurlijk aan gaan werken.”
Is het mogelijk om diepgravende onderzoeksjournalistiek te financieren met Reporters Online?
“Een artikel waar echt veel tijd in zit, zal zich incidenteel terug kunnen betalen, maar gemiddeld genomen is Reporters Online nog niet de plek voor dat soort verhalen. Mijn insteek is dat een freelancer een aantal verschillende manieren moet zoeken om te verdienen. Als jij met een groot onderzoek bezig bent, kun je misschien alle losse interviews online plaatsen en daarnaast het grote verhaal ergens anders verkopen. Reporters Online is één van de tien dingen die je als freelancer kunt doen om geld te verdienen. Niet meer, maar zeker ook niet minder.”
(Dit artikel is onderdeel van De Pegel, een zoektocht naar nieuwe verdienmodellen voor freelancejournalisten. Kijk voor meer informatie op www.depegel.media.)
