Twintig soorten snot. De eskimo’s mogen tientallen namen voor sneeuw hebben, de Chinese schrijver Yu Hua heeft in zijn bestseller Broers een oneindige reeks beschrijvingen voor het neusslijm dat zijn hoofdpersonen te pas en te onpas afscheiden. De jonge broertjes Baldy Li en Song Gang maken zoveel gruwelijkheden mee, dat met hun tranen- en neusvocht een keizerlijke vijver gevuld kan worden. Baldy Li zal zijn vlucht als puber zoeken in een fascinatie voor vrouwenbillen, waarvoor hij een zoektocht langs de plaatselijke latrines maakt. Wordt de gruwelijke, tranentrekkende maar ook grimmig komische roman Broers van Yu Hua zijn doorbraak naar het Westen?
Lulu Wang
Nederlanders zijn dol op Chinese literatuur. Tenminste als het om hapklare brokken van schrijvers als Jung Chang (Wilde Zwanen) en Lulu Wang (Het Lelietheater) gaat, die in hun autobiografische bestsellers de lotgevallen van meisjes tijdens de Culturele Revolutie in China beschrijven. Ze geven veel uitleg over de maatschappelijke achtergronden van die Revolutie, zodat de westerse lezer kan aanhaken.
In China moet het publiek niets van dit soort boeken hebben, daar ligt een schrijver als Yu Hua veel beter in de markt. Van zijn veertig jaar omvattende kroniek Broers werden alleen al legaal vijf miljoen exemplaren verkocht, de piratenkopieën niet meegerekend. De Chinese overheid heeft een bloedhekel aan het boek, waarin Yu Hua niets of niemand spaart. Noch de apparatsjiks die zich beriepen op het Rode Boekje, noch de consumptieverslaafde nouveau riches komen er bij deze provocateur goed vanaf. Overigens kwam Hua 5 jaar later met een nog meer omstreden schotschrift, China in 10 woorden, dat direct door de autoriteiten werd verboden. Het is één lange aanklacht tegen huizenprijzen, machtsmisbruik, verborgen werkloosheid en nog veel meer.
Hua begon 25 jaar geleden met avant-gardistische korte verhalen als luis in de pels van het literaire establishment. Met de omschakeling in 1992 naar melodramatische romans begon het succes. De bloedverkoper (2004) werd hier eerder door uitgeverij De Geus uitgebracht.
Broers (uit 2006) verdient een groot westers publiek. De lotgevallen van de stiefbroers Baldy Li en Song Gang beslaan ruim veertig jaar, dus de Culturele Revolutie komt ook hier voorbij. Maar dan wel op een impliciete manier. De jongetjes begrijpen niet waarom hun vader opeens als ‘bourgeois’ met een plakkaat op zijn borst moet rondlopen. De grote maatschappelijke ontwikkelingen komen met vertraging voorbij in het slaperige provinciestadje, waar men zich meer druk maakt over vrouwenbillengluurders.
Boertige schurk
Yu Hua heeft een dubbelportret gemaakt van twee mannen, die elk op een totaal andere manier met de nieuwe kapitalistische mogelijkheden omgaan. Baldy Li is een boertige schurk, die zijn geld verdient met de handel in afval, derderangs Japanse kostuums en het organiseren van schoonheidswedstrijden. Song Gang werkt als fabrieksarbeider en kan met al zijn principes niet in het onderhoud van zijn beeldschone vrouw voorzien. Samen geven zij een uniek beeld van China in deze onweerstaanbare schelmenroman.
Yu Hua: Broers, uitgeverij De Geus
