We mogen dan druk bezig zijn de zelfstandige van het jaar te kiezen, dit was in elk geval niet het jaar van de zelfstandige. Eerder het jaar van de schijnzelfstandige. Ook al weet niemand wie of wat dat precies is, en hoeveel er daarvan zijn.
Januari
We beginnen het jaar 2013 met 739.000 zzp'ers: 484.000 mannen en 255.000 vrouwen. Dat is maar liefst 11.000 meer dan begin 2012. Optimisten denken dan ook dat we op weg zijn naar de een miljoen.
Februari
Panteia/EIM komt met een rapport waaruit zou blijken dat zzp'ers gemiddeld beschikken over een vermogen van 128.000 euro, tegen 51.000 euro voor mensen in loondienst. Wat de onderzoekers er niet bij vertellen is dat ze wel de bedrijfsreserves en de oudedagsvoorziening van zelfstandigen hebben meegerekend, en niet de sociale verzekeringen en de pensioenaanspraken van werknemers. Dat scheelt een slok op een borrel.
Maart
Staatssecretaris Weekers van Financiën kondigt aan dat hij de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) per 1 januari 2014 wil vervangen door een "webmodule". Per opdracht zouden opdrachtgever en opdrachtnemer samen moeten vaststellen of er sprake is van een opdrachtrelatie of van een verkapt dienstverband. Zo zou een einde gemaakt kunnen worden aan het probleem van de schijnzelfstandigheid. Organisaties van zzp'ers stellen als alternatief een Bewijs van Ondernemerschap voor.
Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken stelt een werkgroep in waar ambtenaren en vertegenwoordigers van zzp-organisaties met elkaar overleggen over een pensioenregeling. Heetste hangijzer is de bescherming van de pensioenopbouw van zzp'ers die een beroep moeten doen op de bijstand.
April
De nieuwe Aanbestedingswet wordt van kracht. Die moet zzp'ers en andere kleine ondernemers meer kansen geven om lucratieve opdrachten van de overheid in de wacht te slepen. Mooie principes, zeggen insiders, maar het succes van de wet staat of valt bij de uitwerking door lagere overheden. En daar is nog een wereld te winnen.
Mei
Het CBS meldt een explosieve groei van het aantal startende ondernemers in het eerste kwartaal: 9% meer dan in dezelfde periode van 2012. Onmiddellijk wordt gesuggereerd dat die 11.251 starters wel vooral schijnzelfstandigen zullen zijn, die niet vrijwillig voor het ondernemerschap kiezen maar dat alleen doen vanwege het belastingvoordeel.
Juni
De commissie Van Dijkhuizen presenteert zijn plannen voor de vereenvoudiging van het belastingstelsel. De startersaftrek en de zelfstandigenaftrek komen te vervallen, de belastingvrije pensioenopbouw wordt beperkt. Bijkomend voordeel: al die starters die nu alleen maar om de fiscale voordeeltjes voor het ondernemerschap kiezen, worden ontmoedigd.
Juli
De besprekingen over alternatieven voor de Verklaring Arbeidsrelatie zijn verzand. Na de start in maart is nauwelijks voortgang geboekt. Staatssecretaris Weekers houdt vast aan zijn webmodule maar krijgt die niet op tijd af om hem per 2014 in te voeren. Mei Li Vos (PvdA) ziet haar motie aangenomen waarin zij aandringt op meer voortvarendheid en meer begrip voor de wensen van zzp'ers.
Augustus
Midden in de komkommertijd meldt Het Financieele Dagblad dat VVD en PvdA korte metten willen maken met de startersaftrek en de zelfstandigenaftrek. Dat zou voor de schatkist een besparing van 500 miljoen met zich meebrengen. De krant publiceert er een infographic bij die suggereert dat zzp'ers netto veel meer overhouden van hun verdiensten dan werknemers. Wat er niet bij staat is dat die zzp'ers zelf voor hun sociale zekerheid en hun pensioen moeten zorgen.
September
Niet alleen zzp-organisaties maar ook ondernemende VVD-leden lopen te hoop tegen het kabinetsplan om de zelfstandigenaftrek af te schaffen. Diederik Samsom (PvdA) houdt zijn poot stijf maar Mark Rutte (VVD) durft zijn achterban niet verder te bruuskeren: de zelfstandigenaftrek wordt niet geschrapt maar alleen beperkt. Dat levert een bezuiniging op van 300 miljoen.
Oktober
Het brede protest tegen de afschaffing van de zelfstandigenaftrek heeft resultaat. Het fiscale regime voor zzp'ers blijft in elk geval in 2014 zoals het was. Na de 500 miljoen gaat ook de 300 miljoen van tafel, maar er moet wel 100 miljoen worden verdiend met de bestrijding van schijnzelfstandigheid.
November
De belastingdienst trekt van 250 zzp'ers in de zorg de VAR-verklaring in, zodat zij zich niet meer als zelfstandigen kunnen verhuren. Dat gebeurt na een grondige controle bij een bemiddelingsbureau waar vooral grote zorginstellingen zaken mee doen. Volgens de fiscus waren die zzp'ers daar gewoon in loondienst. Nu niet meer dus.
Ambtenaren van Financiën, Sociale Zaken en Economische Zaken overleggen nog steeds met zzp-organisaties over de webmodule die de VAR-verklaring moet vervangen. Linde Gonggrijp van FNV Zelfstandigen vreest een bureaucratisch monstrum en vraagt zich af hoe lang blijven meepraten nog in het belang van zzp'ers is.
December
Het aantal zzp'ers staat nu op ruim 794.000. Dat is 7,5% meer dan in januari. De spectaculaire groei van het afgelopen decennium is blijkbaar voorbij. De magische grens van een miljoen is nog ver weg.
Honderd van die zzp'ers maken kans op de titel Freelancer Of The Year. Zij hebben in de eerste ronde van de FOTY Awards de meeste publieksstemmen gekregen. Een jury gaat nu uitmaken wie de winnaar wordt. Er staat een prijzenpakket ter waarde 50.000 euro op het spel. Het reglement vermeldt niet of kandidaten een VAR-verklaring moeten kunnen overleggen.
