Bradley Manning, de man die WikiLeaks de grootste onthullingen uit zijn bestaan heeft geleverd, heeft 35 jaar celstraf gekregen. Dat melden journalisten die bij de zitting aanwezig zijn.
Hoewel Manning een aantal jaar aftrek krijgt vanwege slechte behandeling tijdens zijn voorarrest, betekent dit nog steeds dat hij pas vrij komt als hij de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. Als werkloze, overigens, want hij wordt oneervol uit het leger ontslagen. Nadat hij eenderde van zijn straf heeft uitgezeten, komt hij in aanmerking voor voorwaardelijke vrijlating – maar of hem die gegund zal worden?
De aanklagers hadden een celstraf van zeker zestig jaar geëist; de verdediging hadden gehoopt op een maximum van vijfentwintig jaar.
Wie is Manning ook al weer? Kort gezegd: Manning is de bron van de grote doorbraak van WikiLeaks in 2010. Een klokkenluiderwebsite is zo goed als zijn beste klokkenluiders en wat dat betreft is Manning van onschatbare waarde geweest voor WikiLeaks, begin 2010 nog een onbekende website. Hij leverde de videobeelden van een helikopteraanval in Bagdad, de ruim 90.000 papieren over de oorlog in Afghanistan, de 400.000 Irak-documenten én de ruim 250.000 diplomatieke berichten van Amerikaanse ambassades wereldwijd.
Bradley E. Manning lijkt niet op de geheimzinnige deep throats uit films en tv-series. Hij was 22 jaar toen hij in mei 2010 werd gearresteerd. Manning had nooit gedacht dat hij gearresteerd zou worden. In chatgesprekken met de hacker Adrian Lamo, die hij in vertrouwen had genomen over zijn rol als klokkenluider, schreef Manning: „Ik denk niet dat dat (een arrestatie – PT) gaat gebeuren. Ik bedoel, ik werd nooit opgemerkt.” Dat is een inschattingsfout gebleken: Lamo is degene die Manning heeft aangegeven.
Gedesillusioneerd
Uit de transcriptie van zijn virtuele gesprekken met Lamo komt Manning naar voren als een jongeman die niet gelukkig is met zijn werk, gedesillusioneerd is over het Amerikaanse buitenlands beleid en minachtend doet over de slechte computerbeveiliging op de basis in Irak waar hij was gestationeerd.
Hij groeide op in Crescent, een stadje met ruim 1.300 inwoners in de Amerikaanse staat Oklahoma. In de chatgesprekken zegt hij dat hij katholiek is opgevoed, maar daar „nooit een woord van geloofde”. The New York Times zocht buren en oud-klasgenoten van Manning op in Crescent en ook in Haverfordwest in Wales, de stad waar Bradley met zijn moeder naar toe verhuisde na de scheiding van zijn ouders. Volgens de krant werd hij gepest op school: hij zou een geek zijn die computerspellen liever hackte dan speelde. Klasgenoten vermoedden dat hij homoseksueel was. Later, terug in Oklahoma, zette vader Manning volgens vrienden zijn zoon uit huis toen hij vertelde dat hij homoseksueel was.
"Ik wil dat mensen de waarheid zien." – Bradley Manning
In 2007 ging Manning in het leger. Twee jaar later stuitte hij als inlichtingenanalist in Irak op een video-opname van een dramatische helikopteraanval in Bagdad. Na een onderzoek besefte hij het belang van de beelden, waarop te zien was hoe burgers, een fotograaf en een chauffeur van persbureau Reuters werden gedood.
Video-opname van de helikopteraanval
Na „waarschijnlijk anderhalve maand” nadenken besloot Manning de beelden naar WikiLeaks te sturen, omdat „informatie vrij hoort te zijn”. Hij schreef te hopen op wereldwijd debat. „Ik wil dat mensen de waarheid zien. (…) Zonder informatie kan het publiek geen ingelichte besluiten nemen.”
Hij had, zei hij, „ongelimiteerde toegang” tot vertrouwelijke netwerken, „veertien uur per dag, zeven dagen per week, acht maanden lang.”
Zwakke beveiliging
Het klokkenluiden zelf was „vrij simpel, en onromantisch”: de beveiliging van het computernetwerk was zwak en collega’s waren laks. „Ik luisterde en playbackte Telephone van Lady Gaga terwijl ik mogelijk het grootste datalek in de Amerikaanse geschiedenis veroorzaakte”, schreef Manning aan Lamo, voordat die de FBI en het leger tipte.
Eind mei 2010 werd Manning enkele weken vastgezet in Koeweit. Daarna zat hij gevangen in een militaire basis in Virginia. Daar werd hij zeer hard aangepakt. Zo hard, dat zijn straf zal worden verminderd als tegemoetkoming.
De rechtszaak heeft lang op zich laten wachten. Vorige week gaf Manning een verklaring, waarin hij zijn excuses aanbood. De verklaring is niet compleet, omdat de militaire rechtbank weinig meewerkt met journalisten die de zaak volgen. Sommigen waren teleurgesteld dat de verklaring niet strijdlustiger was. Maar bedenk: hij zat ruim drie jaar in voorarrest, met nauwelijks contact met de buitenwereld. Het lijkt onwaarschijnlijk dat zo een ervaring hem niet heeft veranderd.
Een deel van dit artikel is eerder verschenen in NRC Handelsblad.
