De nieuwe roman van Murakami heet De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren. Die titel dekt aardig de lading. Scholier Tsukuru groeit in de provinciestad Nagoya op met een hechte vriendenclub: drie jongens en twee meisjes. Ze delen alles met elkaar, behalve seks. Tsukuru voelt zich kleurloos, niet goed genoeg voor het gezelschap van zijn knappe slimme kompanen. Als enige gaat hij in Tokyo studeren (treinstations ontwerpen) en hij ziet dan ook totaal niet aankomen dat het thuisblijvende kwartet hem telefonisch de vriendschap opzegt. Schok.
Tsukuru snapt niet wat hij verkeerd heeft gedaan. Na een flirt met zelfmoord overwint hij deze crisis met een latent homo-erotische vriendschap met een student. Later dwingt een vriendin hem om met het viertal te praten om zijn jeugdraadsel op te lossen. Een pelgrimage die hem door heel Japan en zelfs naar Finland leidt.
4 redenen voor het lezen van Haruki Murakami’s De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren
1 Aangenaam Exotisch
Altijd fijn om je een wereldburger te voelen en een Japanse auteur te lezen. Is weer eens wat anders dan nederpoldermasturbatoir pubergeneuzel. En dan is Murakami de ideale schrijver: zelf geobsedeerd door Amerika, jazz en Italiaanse pasta, strooit hij in zijn boeken met westerse cultuuruitingen. Zo speelt een van de meisjes voortdurend Franz Liszts Années de Pèlerinage, het deeltje Le Mal du Pays. Het melancholieke pianostuk (denk Erik Satie) keert steeds terug in het boek. Naast deze behapbare elementen blijven er genoeg Japanse mysteries over: de symboliek van handen met zes vingers, de kleurenleer (iedereen is vernoemd naar een kleur, behalve Tsukuru) en nog veel meer.
2 Soapstijl
Elke emotie wordt door Murakami uitgebreid beschreven. Tot in de kleinste details krijgen we een verslag van Tsukuru’s zielenheil. Dat wordt niet al te saai, doordat Tsukuru vaak zelf niet begrijpt hoe zijn gevoelens in elkaar steken. Regelmatig komen er vreemde dromen langs, die hem naar zijn ware aard laten raden. Het aantal natte dromen is niet te tellen. Tsukuru twijfelt aan zichzelf: is hij niet zelf de schuldige van zijn verbanning uit de vriendenclub? Die twijfel is zeer herkenbaar, evenals zijn verzuchtingen dat hij zo saai en kleurloos is. Die emoties herkent iedereen.
3 Thriller
Qua structuur is dit boek feitelijk een thriller, een why-dunnit. Waarom hebben zijn vrienden hem verstoten, waarom hebben ze Tsukuru zo wreed behandeld? Hij reist naar zijn geboortestad en ontdekt uiteindelijk de reden. Min of meer. Het geeft De kleurloze Tsukuru Tazaki een duidelijke constructie en een sterke spanningsopbouw. Zeker vergeleken met eerder werk als de trilogie 1q84, die nogal alle kanten uit stuiterde. Murakami maakt geen structuur voordat hij begint te schrijven, hij weet zelf niet hoe een boek zal eindigen. Bij zijn nieuwste boek werkt dat in zijn voordeel.
4 Geen surrealistische poespas
Murakami blijft deze keer met beide benen in de werkelijkheid staan. Tsukuru vermoedt even met een geest te maken te hebben en misschien passeert hij in Finland wel een paar plaatselijke elven, maar verder blijft het behoorlijk concreet allemaal. Geen pratende schapen, gewiekste katers of aliens in dit boek. Murakami beperkt zicht tot de werkelijkheid van Tsukuru en raakt niet in hogere sferen. Lekker concreet.
1 reden om dit boek niet te lezen: geen surrealistische tovenarij
Wie vermoedt dat er meer is tussen hemel en aarde, hoeft dit boek niet te lezen. Murakami’s handelskenmerk – buitengewone en soms buitenaardse gebeurtenissen presenteren als alledaags – ontbreekt hier. Dat maakt het tot een ‘gewone’ roman. Wie na 1q84 verslaafd is geraakt aan aliens, kan dit boek overslaan.
