En toen hadden we een heuse voedingsrel. NRC-columnist en microbioloog Rosanne Hertzberger joeg foodies in de gordijnen door de loftrompet te steken over magnetronmaaltijden. In haar zojuist verschenen boek Ode aan de E-nummers relativeert zij de angst voor conserverende E-nummers en bewerkt voedsel.
Hertzberger houdt ook van gemak. In een interview met de Volkskrant van afgelopen week vroeg ze zich af: ‘Waarom zou je leven als een holbewoner en zelf je kip willen slachten en je pompoen in stukjes willen hakken? en: ‘Alles wat een machine kan doen, moet je niet zelf doen.’
Voedselpuristen waren verbijsterd. Want zijn die E-nummers niet schadelijk voor je gezondheid en is vers bereiden niet beter voor onze planeet? De Volkskrant kon ruim 2400 soms woedende reacties tegemoet zien.
Splitbonen
Eerlijk gezegd las ik het betreffende interview zelf met instemming. Eerder al vroeg ik me af hoe lang de zwarte mung splitbonen het zouden volhouden in de schappen van de buurtsuper. Behoorlijk lang. Blijkbaar hebben nog altijd genoeg mensen zin en tijd om de ongeprepareerde bonen te wassen en een uur op het gas te laten pruttelen.
Maar een reactie van Hertzbergers vrienden tijdens het schrijfproces was veelbetekenend. Zij vroegen haar regelmatig of het boek eindelijk ging uitleggen hoe ze gezond moeten eten. Een mateloos oninteressante vraag, aldus Hertzberger in de Volkskrant: ‘We weten al vijftig jaar wat gezond eten is. Niet te veel snacken, veel groente en fruit eten. De rest is allemaal geneuzel in de marge.’ Ik kon het niet hartgrondiger met haar eens zijn.
Dieetgoeroes
Maar mensen zoeken houvast in hun levensstijl en kijken daarbij graag naar elkaar. Voeding is er onderdeel van. En de religieuze trekken zijn van alle tijden. Denk aan halal voedsel voor moslims en de spijswetten van het jodendom. De nieuwste voedingsregels in het moderne Westen zijn paleo, suikervrij en LCHF (low carb high fat). Uitgebreid koken met verse ingrediënten is het eigentijdse ritueel. Bij welke religie deze praktijk hoort? Het gaat de adept om een gezonder leven en bijdragen aan een duurzame wereld. Kortom, om een betere versie van zichzelf. Dat past in een trend die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) ‘zelfspiritualiteit’ noemt. Door de individualisering van de samenleving en wegvallende religieuze instituties zoeken we houvast in onszelf. Velen speuren daarbij naar een kern of ‘authentiek zelf’. De zelfhulpindustrie haakt gretig aan en als het om voeding gaat, werpen dieetgoeroes en foodblogs zich op als bakens in zee.
Kruidenvrouwtjes
Je tornt niet ongestraft aan voedingsgewoonten die meer zijn dan een dieet om snel wat kilo’s te verliezen voor de zomer. Voedselfilosoof Michiel Korthals waarschuwt deze week in de Volkskrant dan ook voor een misvatting. Hij meent dat Hertzberger haar critici onderschat. De opschudding draait niet om een strijd tussen ‘wetenschappelijk onderlegde mensen’ en ‘onwetende technofobe kruidenvrouwtjes’. Nee, hier is sprake van een clash tussen levensbeschouwingen. Het koken zou de foodies zijn afgenomen in de afgelopen jaren en zij gaan nu op zoek naar ‘eerlijk’, ‘vers’ en de producenten die dat leveren.
Dat de consument het spoor soms bijster is in het woud van berichten over voeding, kun je hem niet kwalijk nemen. Waren we op autoriteit van de wetenschap niet zeer terughoudend met eieren en verzadigde vetten? Ze lijken inmiddels gerehabiliteerd, omdat nieuwe onderzoeken hun ongunstige effect op onze gezondheid relativeren. Ook wetenschappelijke waarheden hebben een beperkte houdbaarheid. Hoewel de consternatie rond het boek van Hertzberger anders doet vermoeden, gaat die uiteindelijk niet over het grote gelijk.
Meer lezen over de manier waarop we betekenis geven? Meld je hier aan.
