Een opmerkelijk boek. Een dialoog tussen dader en nabestaande. Oftewel schoonzoon en vader van het slachtoffer van een geweldsmisdrijf. Ze staan dan ook allebei met naam en toenaam vermeld op de cover: Eddy Hekman en Alasam Samarie. De titel ‘Een coupé verder’ slaat op de eerste toevallige ontmoeting van de dochter Renske en deze Alasam (een asylzoeker uit Afrika), zo staat op de achterflap te lezen. Op 13 april 2011 is er dat schokkende incident in Baflo. Ik herinner me de berichtgeving via de media nog heel goed. Er zijn meerdere slachtoffers te betreuren.
Correspondentie
Alhoewel… een dialoog is een groot woord, maar dat lijkt wel de opzet. Daarbij zal wellicht ook journalist Rob Zijlstra (advies en inleiding) een sturende rol hebben gespeeld. De tekst van de hand van de dader, die inmiddels is veroordeeld, krijgt in het boek grafisch een donkere achtergrond En deze tekst is gebaseerd op brieven van de dader vanuit de gevangenis.
Timeline
Het boek kent opmerkelijke appecten. Boven de bladspiegel van een aantal titelbladen van hoofdstukken staat een timeline. Een timeline die de periode van 2008-2015 beslaat, waarbij feitelijk de ‘gebeurtenis in Baflo in 2011 als eerste wordt genoemd. De begindatum (2008) van de timeline lijkt arbitrair gekozen. Op pagina 30 gaat het wel over een periode eerder, namelijk de situatie waarbij Alasam zelf een psychose beschrijft en benoemt en ook een periode van bovenmatige achterdocht. Augustus 2001. Helaas is de informatie daarover summier. Dat wordt belangrijk vanwege de gebeurtenissen die hebben geleid tot “Baflo’. Zo gezegd ‘wat er aan vooraf ging (pag. 23)’.Cruciaal is de opmerking van de vader van het slachtoffer (pag. 54) ‘we gaan hem helpen’ . En hem is dan de dader. Er is dan nog geen diagnose (pag. 59). Dat alles leidt zelfs tot een hoger beroep waarin de strafmaat wordt herzien (2014).
Paroxetine
Het boek heeft vooral mijn aandacht getrokken vanwege de veronderstelde rol van het antidepressivum Paroxetine. Is er een causaal verband tussen het (onregelmatig) gebruik van Paroxetine en de geweldsuitbarsting. Die vraag blijft hangen, ook na een toelichting (hoofdstuk 9). Hekman verwijst (pag. 106) naar een spraakmakend artikel uit 2011. Maar daarbij moet m.i. worden aangetekend dat de wetenschappelijke discussie nog steeds gaande is.Daarbij gaat het niet alleen om de invloed van individuele varianties in het metabolisme (wij spraken vroeger over ‘slow metabolizers’), maar ook in hoeverre geheel andere factoren van belang zijn bij een dergelijke geweldsuitbarsting.
Geuren
Opmerkelijk is hoofdstuk 18 (vanaf pagina 114, van de in totaal 162 pagina’s die het boek telt). Daarin beschrijft Eddy Hekman zijn gevoelens aan de hand van compartimenten van een denkbeeldig huis en denkbeeldige zintuigelijke ervaringen. Hij schrijft dat vooral geur de meest directe toegangspoort vormt tot zijn gevoelens en emoties. “de kamer van analyse ruikt naar winterlucht’.
De bijlagen zijn een fragment van een deel van een handgeschreven brief van Alasam (bijlage 1) en een serie ‘ongelukkigheden’ (bijlage 2), zoals Hekman die noemt. In de epiloog de grote vraag ‘hoe de relatie met Alasam Samarie er in de toekomst uit moet zien’. Met die vraag blijft ook de lezer worstelen.
NB. Door uitgeverij Passage werd een exemplaar van dit boek beschkbaar gesteld ten behoeve van een recensie.
