Bij de licentie van Videma gaat het om een heffing voor auteursrechten. De organisatie vraagt een bedrag van 45,20 euro per hut per jaar en 152,07 euro voor overige ruimtes aan boord waar een tv staat, zoals bijvoorbeeld een gezamenlijke huiskamer, de keuken of de stuurhut. Daarmee lijkt het bedrijf de scheepvaart als bron van inkomsten ontdekt te hebben. De heffing is een vergoeding voor het bekijken van de programma’s van de grootste landelijke omroepen, zoals de NPO, RTL, SBS, Veronica en nog een aantal anderen, stelt Videma. In totaal gaat het om achttien zenders.
Auteursrecht
Het abonnement dat Videma aanbiedt staat los van de kosten die een schipper of rederij moet maken voor satellietontvangst via bijvoorbeeld Canal Digitaal of voor een abonnement op Digitenne. De vergoeding dekt het auteursrecht van de producenten van tv-programma’s voor ‘de doorgifte en groepsvertoning van filmwerken’. Tot nog toe werden daar geen kosten voor in rekening gebracht.
Bij de licentie die Videma aanbiedt gaat ook nog eens alleen om de beelden. Met het nemen van een abonnement bij Videma is de schipper of rederij niet gevrijwaard van aanspraken door andere auteursrechtorganisaties. De Buma en Sena zouden later ook nog eens aan kunnen kloppen voor de muziek die in programma’s wordt gebruikt: de Buma voor de liedjesschrijvers en de Sena voor de uitvoerende artiesten.
Gelukkig hebben wij geen TV aan boord
Het moet niet gekker worden, dachten schipper Bud en zijn vrouw Geeske Wilms van de binnenvaartschip Retif toen ze brief van Videma in hun thuishaven Anna Paulowna in de brievenbus vonden. ‘Dit lijkt toch wel een soort overval,’ zegt Geldhof. ‘Ze komen zomaar uit het niets met hun heffing, zonder iets te vragen. Misschien willen ze die heffing omdat ze weten dat wij ook een varende bed-and-breakfast zijn. Gelukkig hebben wij geen tv aan boord, ook niet in het gastenverblijf. Dus ik ga hier niet op reageren.’
Entertainment
Maar andere schippers en zeker rederijen van grote schepen die wel tv aan boord hebben zullen minder snel onder de licentieclaim uitkomen. Want ook zonder gastenverblijf moet betaald worden. Op de website van Videma, gevestigd in een villa in het Zuidhollandse dorp Noordeloos, is te lezen dat de heffing geldt voor alle situaties waarin bedrijven of instellingen ‘entertainment’ bieden via het vertonen van televisieprogramma’s. De organisatie richt zich behalve op de binnenvaart ook op de zeevaart en de offshore.
Citaat uit de brief: ‘Satelliettelevisie maakt het mogelijk tv-programma’s te ontvangen aan boord van schepen en op platforms. Daarmee biedt uw organisatie entertainment voor het personeel en de passagiers. Voor zowel de doorgifte van tv-programma’s naar de afzonderlijke hutten, als voor het vertonen van tv-programma’s in een horecagedeelte of in andere ruimten is toestemming nodig van de auteursrechthebbenden. Videma regelt die toestemming met een enkele licentie voor de belangrijkste Nederlandse publieke en commerciële zenders.’
De maritieme sector is overigens niet de eerste waarin Videma ongevraagd haar diensten aanbiedt. Een paar jaar geleden ontstond veel commotie in de hotelbranche, die met hun vele kamers met televisies een duidelijke melkkoe voor de organisatie en zijn opdrachtgevers konden zijn. Twee hotels in Egmond aan Zee die weigerden te betalen werden in 2012 door Videma via de rechter op de knieën gedwongen. Ook de horeca en bedrijven met een of meer tv-toestellen in hun kantoorruimte werden eerder door Videma met licenties bestookt.
‘Korting’
De methode die Videma hanteert lijkt nog het meest op een arrestatieteam dat binnenkomt met een stormram. Eerst vriendelijk kloppen is er niet bij. De aangeschreven ondernemer moet direct de licentie aangaan, waarbij een ‘korting’ van 33,3 procent wordt geboden. Doet hij dat niet dan wordt er gedreigd met een hoger tarief. Je kunt het ook omkeren: wie niet direct toehapt krijgt later een extra boete van vijftig procent opgelegd.
Videma: ‘Wij controleren bedrijven die niet op de mailing reageren. Blijkt dat u na de eerdergenoemde datum zonder licentie televisieprogramma’s vertoont, dan bent u verplicht alsnog de licentie(s) af te nemen tegen het hogere ‘bruto’ tarief.’ Daarbij dreigt Videma met de eigen ‘buitendienst’, die ongevraagd op de stoep – of in het gangboord – kan staan. De twee hierboven genoemde hotels werden uiteindelijk geconfronteerd met een dwangsom van elk 5000 euro. In plaats van vriendelijk en meedenkend lijken de juristen van Videma ongemeen hard en onverbiddelijk.
Videma is het lugubere broertje van BREIN en Buma/Stemra
Dat is niet alleen de constatering die wij deden. Geen Stijl noemde Videma drie jaar geleden ‘het smerigste bedrijf van Nederland’ en ‘het lugubere broertje van Stichting BREIN en Buma/Stemra.’ De website schreef toen, naar aanleiding van controles in de horeca tijdens het WK voetbal: ‘Dit is hetzelfde als je auto parkeren en bij terugkomst ineens drie grote gasten zien staan die zeggen dat ze ongevraagd je auto bewaakt hebben en geld willen zien.’
Commercieel directeur Jeroen Flink van Videma zegt dat zijn organisatie al enige tijd bezig is met de scheepvaart. De brief die wij in handen kregen is er een van een recente mailing van ‘zes- tot zevenduizend’ brieven aan scheepvaartbedrijven. Hij zegt inmiddels ook overleg te hebben met brancheorganisatie BLN-Schuttevaer.
De brief is verstuurd aan zoveel mogelijk rederijen en bedrijven die Videma bij de Kamers van Koophandel kon vinden, zegt Flink. Daarbij is niet gekeken naar of het eventueel ging om familiebedrijven. Want die zijn vrijgesteld van de licentie, geeft hij toe. De licentie van Videma is namelijk niet nodig als er alleen in huiselijke kring wordt gekeken. Daarover staat niets in de brief. Die kwestie is zeker van toepassing in de binnenvaart, waar driekwart van de ondernemingen bestaat uit familiebedrijven.
Achteraf gezien hadden we dat misschien beter wel kunnen doen
Flink, daarmee geconfronteerd: ‘Achteraf gezien hadden we dat misschien beter wel kunnen doen, maar we hebben ons niet gerealiseerd dat er zoveel familiebedrijven zijn in de binnenvaart. Maar mensen kunnen ons altijd bellen als ze vragen hebben. We worden ook veel gebeld.’
De licentie is ook niet nodig voor schepen waarop alleen naar buitenlandse programma’s wordt gekeken, bijvoorbeeld de Duitse televisie. Maar wordt in de brief ook verzwegen. Het is dan aan Videma om te bewijzen dat dit niet zo is. Ook wanneer een bemanningslid op zijn eigen smartphone of laptop naar een Nederlands programma kijkt is de schipper of eigenaar geen bijdrage aan Videma verplicht.
Shazam
De buitendienstmedewerkers waar Videma mee dreigt hebben niet de bevoegdheid een schip te betreden, geeft Flink toe. Hoe er dan wel gecontroleerd wordt? ‘We bellen mensen om te vragen of er tv aan boord is. Plus dat we een methode hebben om vanaf de kant te weten te komen of mensen Nederlandse televisie kijken. Vergelijk het met Shazam, maar dan voor televisie.’ Dat er zo’n systeem bestaat lijkt onwaarschijnlijk. Maar misschien zijn de controleurs van Videma van plan zich in de bosjes te verstoppen op jacht naar overtreders.
Inmiddels is er een gesprek geweest over de kwestie tussen de Videma en twee vertegenwoordigers van BLN-Schuttevaer. Manager Markt en Logistiek Co Abercrombie van BLN-Schuttevaer zegt dat de eerste inzet van dat overleg de legitimiteit van Videma was. Ofwel: mag deze organisatie zomaar een heffing opleggen. Dat blijkt het geval, zegt Abercrombie. ‘De licentie komt voort uit een wet waar iedereen zich aan moet houden. Maar de wijze van communiceren richting de sector vinden wij kortgezegd nogal dwingend van aard.’
De aanpak van Videma roept in de schipperswereld veel weerstand op. Meerdere mensen meldt de brief onmiddellijk te hebben weggegooid of door de papierversnipperaar te hebben gehaald. ‘Ik betaal helemáál niks stomp die vent meteen van dek, kan ik zwart kijken,’ zegt iemand. ‘De idioterie heeft toeslagen,’ schrijft een ander in de comments op het bericht.
(Artikel verscheen eerder op de website van Weekblad Schuttevaer, www.schuttevaer.nl)
Links
https://www.videma.nl
https://www.bumastemra.nl
Kantoor Videma https://goo.gl/maps/6QecUSK1NkB2
Uitspraak hotels Egmond http://www.missethoreca.nl/hotel/nieuws/2012/4/rechter-verbiedt-hotels-vertonen-tv-beelden-101122847
https://www.geenstijl.nl/4013481/het_smerigste_bedrijf_van_nede/
