In 1958 gaf de destijds weer opgetuigde locomotief zijn laatste snik. Passagiers vervoerde de Gooise tram al sinds 1947 niet meer, maar goederen nog wel. Wie de trotse ‘ouwe’ achterna keek, zag een laatste spandoek: ‘Met excuses voor het veroorzaakte ongemak’.
Op de Lambertus Hortensiuslaan in Naarden werd een kolossale rouwkrans aan de trein gehecht en een vriendelijk lachende verkoopster deelde cake uit aan het treinpersoneel. Achter de trein sneden ervaren lassers een stuk rail weg en dat kreeg de vertrekkende trein mee. Opgeruimd stond netjes.
Maar zoals wel vaker groeide in de loop der jaren het verlangen naar die roemruchte tram die ook wel de Gooische Moordenaar werd genoemd vanwege de vele ongevallen die in totaal aan 117 mensen het leven hebben gekost.
In 2005 is voor café ’t Rechthuis in Muiderberg een eerste monument voor de stoomtram opgericht. In 2013 kwam er een tweede monument in Huizen op de rotonde Blaricummerstraat/Randweg. En reeds in 1990 werd dankzij de inspanningen van het Museum Stoomtram Hoorn-Medemblik de Gooische stoomtram weer in dienst gesteld.
Inmiddels zijn er serieuze plannen voor de terugkeer van de Gooise Tram op eigen grond, zij het in een modernere versie. De Stichting Gooise Tram hoopt geld op te halen voor een replica van de historische locomotief (Leeghwater 19) en de twee wagons (Berliner nr. 21 en de Habsburger 29). Maar dan wel met milieuvriendelijke elektromotor, en in plaats van rails gewoon luchtbanden. Dat laatste maakt het natuurlijk wel iets minder authentiek, maar een spoor aanleggen tussen Gooise dorpen is simpelweg niet meer haalbaar.
Aanvankelijk zal de tram vooral het Noordelijk deel van het Gooi met elkaar moeten gaan verbinden, om te beginnen in Huizen, Naarden Vesting en Blaricum. Laren zou later kunnen worden toegevoegd. Vaste punten in Huizen zijn onder meer het Nautische Kwartier, de Krachtcentrale, het Huizer Museum en het Oude Dorp. Ook Naarden Vesting en Oud Valkeveen worden aangedaan.
Een kaartje gaat ongeveer 2,75 euro per rit kosten en een app geeft de reistijd gaan. Er komt ook een remise aan het Nautisch Kwartier/Oude Haven of De Krachtcentrale aan de Havenstraat, zo staat te lezen in de plannen.
De stichting is wel afhankelijk van subsidie van gemeente Huizen, sponsors en partners, maar is het benodigde geld binnen, dan kan de opdracht voor de bouw van de tram dit najaar al worden gegeven.
De achterliggende gedachte is dezelfde als waarom de Gooische Tram ooit werd opgericht, een poging om bezoekers dieper het Gooi in te trekken.
De Gooische Tram kwam er kort na de aanleg van het spoor tussen Amersfoort en Amsterdam eind negentiende eeuw. Die deed Hilversum en Naarden aan, maar niet de overige Gooise gemeenten. Bussen waren er in die tijd niet en dus was een alternatief noodzakelijk.
Het traject Amsterdam – Diemerbrug werd op 17 mei 1881 geopend, en nog diezelfde zomer doorgetrokken tot Muiderberg en Naarden. In 1882 werd de lijn verder verlengd naar Laren en Hilversum en werd ook de lijn Hilversum – Laren – Blaricum – Huizen in bedrijf genomen. Het koste wel een paar centen: een half miljoen gulden.
Nog voordat de tram in gebruik werd genomen, sprak hij al tot de verbeelding. De Nieuws van den Dag beschreef reeds in 1880 in detail de route die zou beginnen even buiten Muiderpoort, ‘bij dat mooie groepje boomen dat in onze kale omgeving nog eenigszins aan een bosch doet denken en dan ook dien naam met fierheid draagt.’
Langs onberispelijkste sloten, vaarten, plassen, weiden en grazende koeien vervolgde de tram zijn weg naar het slot van Muiderberg. Het uiterste punt, Blaricum, zou in 2 uren tijds bereikt.
Stadsmensen die doorgaans niet verder kwamen dan het Tolhuis over het IJ, konden vanuit Amsterdam zo de natuur intrekken, of zoals een hoogbejaarde Amsterdamse het omschreef: ‘Een boom, een boom en nog eens een boom’
Dankzij de tram werd het Gooi ontdekt. Israëls en Mauve toefden in de herberg van kunsthandelaar Jan Harmdorff te Laren en zo ontstond de Larense schilderskolonie.
Helemaal risicoloos was een ritje met de stoomtram echter niet. Door de dikke rookwolken die de locomotief dwars over de weg blies, en de slecht werkende remmen, werden met ‘angstwekkende snelheid’ motorrijders, wielrijders, autobussen en passanten geschept en vaak ook verpletterd.
Een commercieel succes wilde de tram ook maar niet worden. Tot 1898 had de maatschappij al vijf directeuren versleten. Plannen voor elektrificatie werden niet gerealiseerd. De stoomtractie werd pas in 1925 door motoren vervangen.
Al gauw verscheen de Gooi Express autobus. Die kon overal stoppen en blees geen stoom in het gezicht. Eind jaren dertig had de groene autobus de tram ingehaald, aanvankelijk zelfs met conductrices. Delen van het spoor werden opgebroken. De stoomtramdienst voor personenvervoer werd in de oorlog weer even in gebruik genomen wegens gebrek aan brandstof tot oktober 1947. Daarna zou het busvervoer zijn taak definitief overnemen.
Vooralsnog hebben de Gooise bussen van vervoersmaatschappij Connexxion weinig te vrezen van de Gooise Tram. De frequentie van zijn roemruchte voorganger zal de nieuwkomer zeker niet gaan halen.
Voor de ontsluiting van het Noordelijke Gooi liggen er bovendien serieuzere plannen op tafel. Het Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) Gooi bijvoorbeeld moet één van de paradepaardjes van de provincie Noord-Holland worden.
Zowel het wegennet als het spoorwegnet in het Gooi zijn overbelast en de verschillende vormen van openbaar vervoer sluiten niet goed op elkaar aan. Huizen is een van de grotere gemeenten in Nederland zonder NS-station. Daarom moet er Huizen en Hilversum een hoogfrequente busverbinding komen waar straks de R-NET bussen gebruik van gaan maken. De bus doet 21 minuten over het traject van Huizen naar Hilversum. Ook kan met zo’n verbinding de ontsluiting van het Winkelcentrum Oostermeent worden verbeterd.
De daadwerkelijke bouw start pas in de tweede helft van 2019. De bedoeling is dat de bus in 2021 gaat rijden.
