Steeds vaker worden de doden in Spanje in alle soberheid begraven. De traditionele, katholieke ceremonies zijn simpelweg onbetaalbaar geworden. Terwijl koelinstallaties van medische faculteiten overvol raken met lichamen die ter beschikking worden gesteld aan de wetenschap.
Tussen alle prots, praal en grote boeketten is daar op de begraafplaats van het dorp Barbate dat ene, eenzame graf. Geen steen, alleen een nummer, met stift op de witte kalk geschreven. Een bos bloemen in een lege jampot is het enige eerbewijs voor de overledene. Ter aarde besteld door de gemeente, omdat de familie de kosten niet op kon brengen.
Financieel drama
Het is een uitzondering, maar wel één die steeds vaker de regel bevestigt. Hoeveel respect er ook is voor de doden, maar weinigen kunnen de 3.000 euro opbrengen voor een begrafenis. In crisistijd is de keuze tussen eten op tafel of een premie betalen voor een verzekering geen ingewikkelde. Waarmee een sterfgeval ook een financieel drama wordt.
Begrafenisondernemers spelen daar op in. Extra´s worden geschrapt en rond de 40 procent van de nabestaanden maakt inmiddels gebruik van een afbetalingsregeling. Goedkoopste oplossing is het beschikbaar stellen van een lichaam aan de wetenschap. Het aantal mensen dat daarvoor kiest is in 2012 met een kwart toegenomen, waardoor verschillende universiteiten koel-capaciteit te kort komen.
In Spanje dient de overledene binnen 72 uur begraven te zijn. Niet onder de zoden, maar gestapeld, in meters hoge constructies met nissen. De dode wordt zonder veel plichtplegingen naar zijn laatste rustplaats gebracht. Een heftruck manoeuvreert de kist op de juiste hoogte, waarna de beheerder met een kalkplaat de nis dicht kit. Geen toespraken, geen muziek. Dat volgt enkele weken later, tijdens een gedenkmis.
Niet kopen maar huren
Bezuinigen kan. Door de mis te schrappen, een kist van MDF te gebruiken of een graf niet te kopen (rond de 1700 euro) maar te huren (100 euro per jaar). Bij de laatste optie wordt de financiële druk een jaarlijkse aangelegenheid. Want bij een achterstand worden de overblijfselen verwijderd en in een algemeen graf geplaatst. “De familie doet er nog steeds alles aan om het geld bij elkaar te halen”, vertelt Rafael Ucles Navas (52), beheerder van het kerkhof van het Zuid-Spaanse dorp Barbate, terwijl hij de bovenste nissen schoon maakt. “Maar dat lukt steeds minder vaak.”
Een gang verderop sopt een oudere dame op een keukentrap zelf de steen van haar echtgenoot. Een besparing op de onderhoudskosten. Nieuwe bloemen gaan in de vaas. Van plastic.
Verschenen in bij De Persdienst aangesloten kranten
