Om heel precies te zijn: om 21.50 uur lokale tijd. Aldus de verklaring van toen. Niet iets om te vieren, wel om bij stil te staan.
De sluwe strateeg met snor, die ook nog eens van staal was, was geen held. Wel een bepalende figuur. Voor zijn tijd, en ook nog voor de onze. Hij was een meedogenloze massamoordenaar, maar ook bewonderaar van Georgische poëzie en Charlie Chaplin. Vader van Moeder Rusland, maar ook van een dochter. Men vergelijkt hem met Hitler, maar ook met Poetin.
En de sluwe strateeg met snor leeft op vele manieren voort, of men dat nou wil of niet. Zijn stempel is gedrukt.
"Stalin killed many millions, died in his bed, well done there." (Komediant Eddie Izzard)
Zestig jaar na dato weten we natuurlijk veel meer en kunnen we nuanceren. Diverse communistische archieven zijn opengegaan. Mensen ontdekken dat ze niet hebben gehuild van verdriet toen de rode reus na dertig jaar leiderschap stierf, maar van blijdschap. En toch is er – wellicht onbegrijpelijk – nog steeds sympathie. De man was een sterke leider. De man had de oorlog gewonnen. Niet de Tweede Wereldoorlog, maar de Vaderlandse, zoals de Russen dat nog steeds zeggen en jaarlijks op 9 mei vieren met de Dag van de Overwinning. Dat hij ook miljoenen doden op zijn geweten heeft wordt dan niet vergeten, maar wel vermeden.
“Je kunt geen spijt hebben van het noodlot dat je treft, maar ik heb wel spijt van het feit dat mijn moeder niet met een timmerman is getrouwd." (dochter Svetlana Stalina/Alliloejeva)
De man van staal (de sluwe strateeg met snor had zijn Georgische benaming van zich afgeschud en veranderd in een ijzersterke Russische achternaam) behoeft deze week niet een herziening van zijn biografie. Wel kunnen we vrienden, vijanden en mythen uitlichten, beschrijven hoe nauw de planmatigheden en toevalligheden van Uncle Joe elkaar in de weg hebben gezeten, dat zijn naam ook nu nog regelmatig het nieuws beheerst en dat de man van staal ook nog in Nederland rondzwerft.
Heeft u ideeën voor de week van de man van staal (met snor)? Laat het weten via @geertjanhahn
Morgen: de dag dat Josif Stalin stierf. En Prokofjev ook.
