De Houthi’s
De coalitie betreft het door Saoedi-Arabie geleide verbond van landen en groeperingen die vechten tegen de houthi’s. Die houthi’s zijn een hogere ‘kaste’ Jemenieten, die leiding geven aan de rebellen die in 2015 bezit namen van de belangrijkste delen van Jemen: hoofdstad Sana’a en het bergachtige Jemenitische hartland in Noord-West Jemen.
De houthi’s gingen daartoe eerst een monsterverbond aan met de afgezette president Saleh en zijn machtige tribale bondgenoten. Nadat Saleh eind 2017 dreigde over te lopen naar de coalitie en door de houthi’s werd vermoord, bleven de meeste tribale leiders -soms gedwongen, soms uit vrije keus- bondgenoot van de houthi’s.
De Coalitie
De coalitie bestaat behalve uit Saoedie-Arabie verder uit de zogenaamde legitieme, maar feitelijk verjaagde regering van president Hadi. Die komt zelf al vijf jaar de hoofdstad van sponsor Saoedie Arabie niet uit. Hadi heeft weinig invloed op de machteloze, over Zuid-Jemen verspreide regering in ballingschap.
Voorts was de VAE (Verenigde Arabische Emiraten) lange tijd een voorname deelnemer in de coalitie, maar die gaf de strijd vorige zomer op, zij het dat verschillende Emiraten via allerlei milities nog een stevige vinger in de pap van Zuid-Jemen houden.
De coalitie kreeg lange tijd steun van Arabische broeders als Egypte, Marokko en Soedan, maar die steun verbrokkelt evenredig af met de afname van Saoedische overmakingen. Ook hielp de affaire Kashoggi de coalitie niet bijeen houden en wijzigden de Soedanezen -die het meeste kanonnenvlees leverden- nadrukkelijk koers na hun revolutie vorige zomer.
Terug naar het staakt-het-vuren. Dat is eenzijdig afgekondigd door de coalitie, voor de duur van twee weken. Anderszijds zijn de houthi’s uitgenodigd deel te nemen aan online-vredesbesprekingen. Besprekingen worden al sinds het begin van de oorlog in het geheim gevoerd. Maar voor het eerst wordende houthi’s -of hun politieke vehikel genaamd Ansarullah; volgers van God- nu ook formeel uitgenodigd. We zullen zien.
Verliezen op het slagveld
Eerste en belangrijkste achtergrond hierbij zijn de recente overwinningen van de houthi’s, die jarenlang zijn terugdrongen op het Jemenitisch hoogland. Maar sinds eind januari winnen ze terrein aan het noordelijk front, dat sindsdien in omgekeerde richting verplaatst is diep de uitgestrekte noordelijke, aan Saoedie-Arabie grenzende provincies Jawf en Marib in.
Het arme Marib zelf kreeg gisteren zelfs met granaten vanuit het naderende front te maken. Niet onbelangrijk: In Marib zetelt -of zetelde, misschien is ie al weg- generaal Mohsen Al Ahmar, formeel tweede man in de verjaagde regering, maar feitelijk eerste man, met name op militair gebied.
Jarenlang ging het met behulp van Saoedies geld crescendo in Marib, dat eigenlijk een stoffig stadje is aan de voet van de periferie woestijn waar Jemen zijn gas en olie delft. Er wordt zelfs aan een nieuw internationaal vliegveld gebouwd. Maar ineens staan nu de houthi’s voor de deur, en dus moet iets gebeuren dat de val van Marib afwent. Althans, zo zien de houthi’s dat in elk geval zelf.
Covid-19 in het Paleis
Tweede achtergrond zijn berichten over dat Covid-19 zijn intrede heeft gedaan in de paleizen in Ryaadh, dus dat de Saoedies nu even wat anders te doen hebben.
Het virus ‘is striking terror into the heart of the kingdom’s royal family‘, aldus New York Times. Hondervijftig royals zouden al ziek zijn, de oude koning Bin Salman zou zich hebben teruggetrokken op een eilandje in de Rode zee en feitelijk machthebber/zijn zoon Mohammed Bin Salman heeft zich met getrouwen teruggtrokken in het Noordwesten, waar MBS ooit het futuristische NEOM wil laten verrijzen.
Dat zal voorlopig niet gebeuren want de derde achtergrond bij dit nieuws is dat de Saoedies -behalve met een alsmaar dalende olieprijs- wegens de recessie nu ook kampen met enorme afzetproblemen. Ergo: de olie-inkomsten zakken verder en verder. En omdat de Saoedische begroting voor het leeuwendeel gedekt wordt door olie-inkomsten, is die begroting in toenemende mate op drijfzand gebouwd. Een dure oorlog in Jemen is dan een logische bezuiniging.
Cynisch en skeptisch
Jemenieten in Jemen zelf en de Jemenieten in diaspora zijn uitermate skeptisch over het stakt-het-vuren. Een protagonist van de houthi’s bericht dat er vanmiddag nog bommen vielen, een bericht dat door anderen wordt bevestigd, terwijl het staakt-het-vuren toch al van kracht was.
Ook journalist en analist Iona Craig -de enige overgebleven onafhankelijke journalist in Jemen- is cynisch. Craig wijst in een serie tweets op de vier staakt-het-vurens die de afgelopen vijf jaar de laatste vooraf gingen, en die doorgaans opmaat waren voor intensiever gevechten. Zo muteerde het een-na-jongste staakt-het-vuren afgelopen september tot het wapengekletter dat sinds januari in Noord(-Oost)-Jemen gaande is.
Noord-Koreaanse toestanden
Overigens, in Al Bayda -een provincie veel verder naar het zuiden- was er juist weer een kleine overwinning voor het regeringsleger, of beter gezegd: een van de legers gelieerd aan de verjaagde regering. Zie dit kaartje voor de laatste stand van zaken in het veld.
Kortom, in moderne terminologie: mogelijk is dit wel het begin van de start van het einde van de oorlog, maar misschien ook wel niet. Intussen gaan de houthi’s door met de transformatie van Jemen in een Arabisceh variant van Noord-Korea. Meer daarover in dit huiveringwekkend relaas
Nagekomen
Vanavond kwam de houthi-reactie, via M0hammed al Houthi, neef, woordvoerder en algemeen uithangbord van grote leider AbdelMalik al Houthi.
Mohammed al Houthi heeft gezoomd met VN-gezant Martin Griffiths en hem daarbij de officiele houthi- reactie gegeven; geen deeloplossingen als een halfslachtig staakt-het-vuren, maar een allesomvattende oplossing, te beginnen met een einde aan de quarantaine waar (Noord)-Jemen al vijf jaar in gevangen zit.
——-
Bovenstaande is de jongste aflevering in het doorlopende blog met verzameld nieuws uit Jemen, kort en bondig, soms langer en met duiding en verwijzing. Doorklikken via de links en plaatjes. Work in progress!
