De Kiem
Simon Chatos meent het ei van Columbus gevonden te hebben voor de stijging van de kosten in de gezondheidszorg. Wanneer zijn theorie klopt gaan de zorgkosten drastisch omlaag. Niet door bezuiniging maar door genezing. Een groot aantal bestralingen, operaties, mri-scans en wat niet al, zullen niet meer nodig zijn. Maar Chatos is geen gediplomeerd medicus, hij kreeg toegang tot de bibliotheek van het Academisch Ziekenhuis Utrecht met zijn pasje van de rechtenfaculteit. Hij wil uitdrukkelijk geen 'alternatieve genezer' zijn, noemt zich ook geen wetenschapper maar meent wel dat zijn theorie serieus genomen moet worden omdat ze op wetenschappelijke artikelen is gebaseerd.
De Theorie
Chatos begon zich in de medische wetenschap te verdiepen door de hernia van zijn broer die geen hernia bleek te zijn maar een ernstige schimmelinfectie. Hij vond in de medische bibliotheek het boek "The Yeast Connection" van een Amerikaans medicus, dr. Crook, waarin geargumenteerd wordt dat schimmelinfectie en schimmelwoekering veel te vaak wordt vergeten bij het stellen van een diagnose. Schimmels – en dan met name de Candida Albicans – kunnen de oorzaak zijn van een groot aantal symptomen, van jeuk tot en met artritis, reuma en nog erger. Een Amerikaanse psychiater, dr. Trush, ziet zelfs causale verbanden tussen schimmelwoekering en een scala aan psychische verschijnselen, waaronder onverklaarbare vermoeidheid. Een professor Odds geeft in zijn werk "Candida and Candidosis" een compleet klinisch overzicht van de met Candida Albicans samenhangende klachten maar hij waarschuwt tegen de therapie die Crook en Trush adviseren: elke maand pillen met Nystatin of ketoconazol om te voorkomen dat schimmel opnieuw uitbreekt. Dat kan op den duur nadelige gevolgen hebben, schrijft Odds.
Chatos vroeg zich af waarom de schimmeluitbraak niet definitief gestopt zou kunnen worden. Hij leerde dat het lichaam diverse verdedigingsmechanismen heeft tegen het binnendringen van de Candida Albicans. De belangrijkste daarvan is de zuurgraad van het lichaam. De Candida Albicans is een "commensaal", een lichaamsvreemd element dat tot de vaste huishouding van het menselijk lichaam behoort, zoals bacteriën in het spijsverteringsstelsel. Zijn sporen zijn overal als gistbolletjes in het lichaam aanwezig. Ze vatten pas kiem wanneer de omgeving verandert van zuur naar alkalisch. De gangbare opvatting is dat de gistbolletjes een nuttige functie hebben. Ze zorgen ervoor dat het lichaam gaat rotten zodra het niet meer leeft. In een dood lichaam wordt de zuurgraad niet meer op peil gehouden. Dat is één.
Een tweede zelfstudie bracht Chatos op het spoor van de seksueel overdraagbare aandoening (soa) die veroorzaakt wordt door de Trichomonas Vaginalis, ook een volgens de gangbare opvattingen tamelijk onschuldige, op een bacterie gelijkende parasiet. Tijdens het condoomloze tijdperk na de uitvinding van de anticonceptie pil en nog voor de uitbraak van AIDS in de vorige eeuw, heeft de Trichomonas Vaginalis zich over vrijwel de hele wereld kunnen verspreiden. Chatos vond zelfs een artikel waarin deze soa als commensaal gezien werd, vrijwel iedereen lijkt er ooit last van gehad te hebben. Bij 20 procent van de besmette vrouwen veroorzaakt de Trichomonas Vaginalis een vervelende afscheiding in de vagina maar mannen merken alleen een vieze vislucht en soms een wat jeukerig gevoel aan het topje van de penis.
De link met candidiosis wordt duidelijk als Chatos leest dat de Trichomonas in een alkalische (niet-zure) omgeving gedijdt. De zuurgraad wordt normaliter op peil gehouden door de melkzuurbacterie Lactobacillus Acidophilus. In deze onderzoeken blijkt deze nuttige bacterie bij patienten met trichomoniasis (besmetting met Trichomonas) niet meer voor te komen.
Eén plus één is twee, concludeert Simon Chatos: Trichomoniasis verdrijft de melkzuurbacterie, de zuurgraad gaat daardoor omlaag en de sporen van de Candida Albicans groeien uit en dringen de epitheelcellen binnen van mond, vagina, penis en zo verder. De schimmelwoekering kan tenslotte overal in het lichaam ontstaan, en afhankelijk van de plek allerlei ziektesymptomen veroorzaken die nu nog als ongeneeslijk of onverklaarbaar worden gezien – zoals M.E. en kanker.
De oplossing, is volgens Chatos, al even simpel als goedkoop: Tegen trichomoniasis bestaat een snel en effectief werkend middel. Schimmelinfectie verdwijnt met een kuur met Nystatin of ketoconazol. Combineer deze twee behandelingen in één kuur en breng de melkzuurhuishouding weer op peil met biogarde, yakult of andere yoghurtdrankjes die de Lactobacillus Acidophilus bevatten. En blijf die gebruiken om nieuwe uitbraken te voorkomen.
De Praktijk
Heeft Chatos bewijzen voor zijn theorie? Hij meent van wel. Bij enkele kennissen bleek de door hem bedachte behandeling effectief, tot grote verbazing van de doktoren. Maar hij heeft deze gevallen niet gedocumenteerd. Ook zijn kat genas van knobbels in de buik. Hij raadpleegde twee dierenartsen en de raskattenvereniging, die allen concludeerden dat alleen operatief ingrijpen zou helpen. Hij behandelde de kat met metronidazol tegen bacterieën en itraconazol tegen schimmel. Na 8 dagen waren de knobbels volledig verdwenen. De dierenartsen stonden perplex, zegt Chatos. Maar de ene dierenarts is inmiddels overleden, de andere kan het zich niet herinneren.
Verder wijst hij op publicaties in kranten en op televisie waar aandacht wordt gegeven aan schimmelinfecties maar waar volgens hem steeds oorzaak en gevolg worden verward. De Telegraaf schreef in september 1999: "Schimmel geneest leukemiepatiënten" – dat zou hebben moeten zijn: "Leukemie bleek schimmelinfectie". Drie kankerpatiënten van dr. Meinolf Karthaus van de Medizinische Hochschule Hannover bleken tijdens hun chemotherapie ook aan een ernstige besmetting van Candida Albicans te lijden. De artsen besloten te stoppen met de chemokuur om eerst die besmetting te bestrijden. Tot hun verbazing was de leukemie verdwenen na de antischimmelkuur. "Wij weten niet waaraan het ligt, zei Karthaus' collega dr. Arnold Ganser tegen zijn toehoorders (op een congres). Hij stelde te vermoeden dat het immuunsysteem in gunstige zin is beïnvloed door de infectie."
Discussie
Simon Chatos is een pseudoniem. Dat schept natuurlijk weinig vertrouwen. "Ik wil aandacht voor mijn theorie, niet voor mijn persoon", zegt hij. Het zou zijn bedrijf kunnen schaden wanneer hij met zijn opvatting in de publiciteit zou komen. Met zijn hoofd boven het maaiveld uitsteken heeft hij al genoeg slechte ervaring.
Om zijn theorie uit de doeken te doen, heeft hij een boekje geschreven "Van Vage Klacht tot Arbeidsongeschiktheid, De Sluipende Epidemie". Met deze titel wil hij aangeven dat de grote toename in arbeidsongeschiktheid in de tweede helft van de vorige eeuw niet louter aan oneigenlijk gebruik van de toenmalige wao kan worden toegeschreven. Het verontachtzamen van schimmelinfecties en trichomoniasis in en na het condoomloze tijdperk heeft tenslotte de hele volksgezondheid ondermijnd. Helaas voor de journalist is het boek niet als een wetenschappelijke verhandeling geschreven, de beweringen zijn niet consequent met literatuurverwijzingen onderbouwd en voor twijfel is er geen plaats. "Ik koos ervoor een voor het publiek toegankelijk werk te schrijven, omdat ik daar de meeste impact van verwacht", zegt Chatos. In het voorwoord geeft hij ook aan dat het niet als wetenschappelijke verhandeling is bedoeld.
Chatos maakt het de fact checkende journalist ook niet makkelijker door te benadrukken hoe belangrijk zijn vinding is. Dat doet al snel denken aan megalomanie en tunnelvisie, waar journalisten liever met een grote boog omheen lopen. Hij geeft toe dat hij er helemaal door begeesterd is en kan zich opwinden wanneer gevestigde medici reageren met 'in de literatuur is mij daar niets over bekend'. "Natuurlijk is mijn theorie niet in de medische literatuur te vinden! Ik heb hem immers zelf ontdekt!"
De argwanende journalist wordt dan wel weer minder sceptisch wanneer hij zowel van het eerste als van het tweede onderdeel van de theorie diverse artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften krijgt toegemaild. Maar de journalist die ook geen medisch wetenschapper is, weet niet welke andere publicaties er zijn die deze artikelen wellicht weer tegenspreken. Doet dr. Crook zijn naam eer aan, of is zijn opvatting algemeen aanvaard?
In het voorwoord van zijn boek, meent Chatos "een – laat mij met alle respect zeggen – sociaal-medische misser van welhaast onvoorstelbare omvang" ontdekt te hebben. "Oorzaak en gevolg bleken zo voor de handliggend te zijn, dat ik mij haast niet kon voorstellen, dat dit niet eerder algemeen bekend was geworden en er niet eerder actie tegen was ondernomen." Maar hoe voor de handliggend is zijn theorie dat één en één twee is? Andere mogelijkheden zijn niet uit te sluiten, zoals verwarring van oorzaak en gevolg. Als een koe een staart heeft, is dan elk dier met een staart een koe? Waarom zouden er naast Candida, Trichomonas en Lactobacillus Acidophilus niet nog andere spelers in het spel zijn die de theorie op losse schroeven zetten? Zonder gecontroleerde en controleerbare proeven in de praktijk kan geen enkele theorie voor waar genomen worden. Chatos meent dat de geleerden met open ogen blind zijn omdat ze elkaars vakgebied niet kennen. "De oncoloog zal zich niet uitlaten over het vakgebied van de microbioloog, noch zal de bioloog zich uitlaten over het vakgebied van de mycoloog", schrijft hij in een mail. Zijn verdienste is nu juist dat hij als niet-wetenschapper overzicht heeft en het probleem van verschillende kanten kan bekijken.
De bewijzen uit de praktijk zijn geen van allen gedocumenteerd, laat staan onafhankelijk getoetst, dus het is goed mogelijk dat Chatos zich door tunnelvisie laat leiden. De menselijke hersenen bieden vele mogelijkheden tot zelfbedrog, wishfull thinking en jumping to conclusions.
Toch nemen al deze tegenwerpingen niet weg dat Chatos' theorie wel zou kunnen kloppen.
"Weet u wat mij straks wordt verweten?" zegt Chatos. "Had u niet eerder met die oplossing kunnen komen!? Dat is me namelijk al heel wat keren in mijn leven verweten. Dan loop ik dus het risico (als ik niet met een pseudoniem zou werken en mijn adres zou bekend zijn), dat mensen zo emotioneel raken, omdat bijvoorbeeld hun vrouw, man, ouder een paar jaar geleden is overleden aan een oorzaak, die gemakkelijk had kunnen worden weggenomen, dat ze mij wel iets kunnen aandoen."
Scheuten aan de kiem
Scheuten aan de kiem
Dit kiemverhaal zit helemaal vast. Het onderzoek moet worden overgedaan om tot een conclusie te kunnen komen. Maar wie gaat dat doen?
Gerenommeerde wetenschapsjournalisten bedankten voor de klus met "Dit kost me te veel tijd" en "Sorry maar ik ben wetenschapsjournalist, dit is niet wetenschappelijk". Ook een poging om een gerenommeerd schimmelspecialist tot commentaar te bewegen liep spaak omdat de mail niet werd beantwoord. Andere wetenschappers reageerden slechts zoals te verwachten: trichomoniasis is een onschuldige aandoening, schimmelinfecties laten zich makkelijk behandelen.
Wat de zaak ook niet makkelijker maakt is dat het bij EU richtlijn verboden is ongefundeerde uitspraken te doen over geneeswijzen en therapieën. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit kan hoge boetes opleggen. Zie het artikel van Toine de Graaf in Villa Media, het vakblad voor journalisten, "De NVWA muilkorft journalisten" 8 november 2012.
Een openbare discussie over medische opvattingen blijkt niet gemakkelijk. Moeten journalisten maar beter de mond houden als het over gezondheid gaat? Nog niet zolang geleden moest een vaccinatiecampagne tegen baarmoederkanker worden afgeblazen vanwege geruchten op internet. Vanuit de gevestigde journalistiek kwam er nauwelijks verweer en wat er kwam was te laat. Moet er misschien een 'Clingendael Instituut' komen voor medische wetenschap? Waar zijn de wetenschapswinkels gebleven waar je vroeger studenten de gekste problemen kon laten uitzoeken? Misschien ligt daar een follow-up. Of anders moet iemand dit artikel maar aan Edith Schippers laten lezen. De minister van VWS moet elke strohalm grijpen die ze vinden kan.
Jan Halkes
DNP-gasthoofdredacteur
Bronvermeldingen:
Crook, "The Yeast Connection", ISBN 0-394-747000-3
"Van Vage Klacht tot Arbeidsongeschiktheid, De Sluipende Epidemie" Uitgeverij De Vrije Uitgevers ISBN 978-90-818233-0-2
"Prospective Study of Trichomonas vaginalis Infection and Prostate Cancer Incidence and Mortality: Physicians' Health Study" in J Natl Cancer Inst. 2009 October 21; 101(20): 1406–1411. Published online 2009 September 9. doi: 10.1093/jnci/djp306
