Horeca en gemeenten: liefde van één kant?

De uitbraak van het coronavirus heeft onze economie op z’n kop gezet. Dat geldt met name voor de horeca. Banen staan op de tocht, omzetten kelderen en bedrijven gaan failliet. Ondernemer en gemeente zijn tot elkaar veroordeeld. Loopt de samenwerking soepel, of komt de liefde maar van één kant? Een blik op het horecalandschap. Door: Maarten Boot, Thije Jansen, Hendrina de Graaf, Lisa Tazelaar, Joris Arnoldussen, Lydia de Roode

16 maart 2020 : De Rijksoverheid sluit alle eet- en drinkgelegenheden. Een ondernemer van een strandtent in Scheveningen: ‘Ik ging 1 maart open. Alle uitgaven waren gedaan: nu de inkomsten nog. Op 16 maart moest alles dicht. Ik heb erom gehuild. Het heeft een enorme impact.’

Horeca-ondernemer: ‘Dit is een heel zware tijd voor de horeca. In de zomer wordt de buffer opgebouwd voor de winter. In plaats van flinke winst maken we nu iedere dag verlies door vaste lasten.’

Uit een gehouden enquête onder horecamedewerkers blijkt dat ook veel personeelsleden de huidige tijd als zwaar en belastend ervaren. De grootste zorg is dat er veel minder werk voorhanden is. Voor medewerkers met een 0-uren contract een drama.

Dreigende faillissementen
De horeca is de sector die het hardst wordt getroffen, aldus bedrijfsinformatiespecialist Graydon in april. Driekwart van de bedrijven wordt bovengemiddeld hard geraakt. ‘Het is de vraag of zij het op de lange termijn zullen overleven’,  aldus Mandy Stevens, commercieel directeur van Graydon.

De afgelopen twee maanden gingen er volgens het CBS 62 horecabedrijven failliet. Dit is bijna een verdubbeling ten opzichte van de eerste twee maanden van dit jaar (33). De voortekenen zijn dus niet positief. Of het daadwerkelijk zo erg wordt als in 2013 (einde financiële crisis) valt nog te bezien. Destijds gingen 378 horecazaken kopje onder.

Sectorspecialist Jos Klerx van de Rabobank: ‘Hoe langer deze crisis duurt, hoe groter het verlies. Zonder extra steun gaat een derde van de horecabedrijven kopje onder.’

Extra steunpakket
Branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland pleit voor een extra steunpakket voor de horeca: ‘Het is niet uit te leggen dat grote bedrijven als eerste worden geholpen, terwijl het MKB (waaronder de horeca) achter in de rij moet aansluiten. Politici en bewindspersonen zeggen dat de horecabranche hen aan het hart gaat, maar we hebben dit nog niet teruggezien in concrete oplossingen en steunmaatregelen. Wij voelen ons enorm in de steek gelaten. Het huidige steunpakket is onvoldoende en dekt niet alle kosten die voor veel horecaondernemers gewoon doorlopen. Als aanvullende steun vanuit de overheid uitblijft, neemt de druk op het UWV per 1 juni 2020 enorm toe en moet per 1 juli 2020 twee derde van de horecazaken sluiten of verkopen. Wij dringen er bij het kabinet en de Tweede Kamer op aan de signalen nu écht serieus te nemen en om zo snel mogelijk tot concrete, werkbare en goede oplossingen voor de horeca te komen.’

Maarten van Rijn, beleidsadviseur horeca gemeente Vijfheerenlanden: ‘Op dit moment gaan er nog weinig bedrijven failliet: leveranciers en banken zijn van goede wil en geven uitstel van betaling. Maar volgend jaar komen de kosten dubbel terug. Er dreigen dan veel faillissementen als er niet wordt ingegrepen.’

Eerder open
Ondanks dat vele horecabedrijven eerder dan 1 juni open willen, werken gemeenten hier niet aan mee. Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen (voorzitter van het Veiligheidsberaad): ‘We moeten de tijd nemen om per stad of dorp de maatregelen goed te organiseren. Daar hebben we nu nog genoeg tijd voor.’

 

Zeker met het oog op het mooie weer aankomende dagen, zijn veel ondernemers hier niet blij mee. Andere horecaondernemers hebben lak aan de regels, zoals André Triep, eigenaar van strandclub WIJ. Hij, samen met vele andere strandtenthouders in Scheveningen willen het risico op een boete voor lief nemen. ‘Er is voor ons nog steeds geen steun vanuit de overheid. Daarom willen we niet langer meer wachten.’

 

Na 1 juni
De horeca gaat, zij het sterk begrenst, op 1 juni weer open. Binnen maximaal 30 mensen. Buiten onbeperkt, mits de afstand van anderhalvemeter gewaarborgd blijft. Daardoor is er minder plaats voor gasten. Dat betekent een lager omzetpotentieel (terwijl de vaste kosten gewoon doorlopen). De uitdaging voor ondernemers is dus om meer ruimte te creëren en de schaarse ruimte die er is zo rendabel mogelijk te benutten.
Ondernemers halen van alles uit de kast. Zo wordt aan gemeenten gevraagd om extra ruimte te kunnen uitbaten op stadspleinen, in leegstaande winkelpanden of in partytenten.

Maarten van Rijn, beleidsadviseur horeca gemeente Vijfheerenlanden: ‘De grootste zorg is dat je bedrijf op springen staat en dat het komende tijd alleen maar erger wordt.’

De KHN pleit voor andere maatregelen na 1 juni: ‘Vanaf 1 juni moeten er andere werkbare oplossingen komen. Nog meer kredietgaranties, kwijtschelding van belastingen om de opstapeling van rekeningen te voorkomen. Stap af van de gedachte dat alle medewerkers in dienst moeten worden gehouden. Daarnaast is er een aparte omzetvergoeding nodig voor doorlopende vaste lasten als huur en bij seizoenbedrijven.’

 

Vooroordelen
Marjon Prummel, hoofdredacteur van het vakblad Misset Horeca, vindt dat het lijkt alsof de horeca er nog niet klaar voor is. ‘De horeca wil graag eerder open dan 1 juni, maar volgens de overheid is de horeca daar nog niet klaar voor. Dat is absurd. De horeca is zich al twee maanden aan het voorbereiden op opening in de 1,5 meter-horeca.’

Op social media zijn regelmatig discussies te vinden over de horeca. Ook het steunpakket moet het daarbij vaak ontgelden. Sommige vinden de steunpakketten te ver gaan, anderen willen juist een groter pakket voor de horeca.

 

Komende jaren
Het beleid voor de komende maanden lijkt nog niet goed uitgestippeld te zijn. Maarten van Rijn, gemeente Vijfheerenlanden: ‘Op dit moment is onze gemeente vooral druk met het harmoniseren horecabeleid. We zijn recent een fusiegemeente geworden. Daar zijn we drukker mee dan het horecabeleid rondom corona. Ondernemers bellen ons op om advies, maar de gemeente leunt achterover. Ik hoor dat dat ook in andere gemeenten speelt.’

Onderzoek
De komende tijd gaan we daarom aan de slag met het volgende onderzoek: ‘Hoe verloopt de samenwerking tussen de horeca en de ondernemer? Is het een gezamenlijk project, of moet de ondernemer het maar zelf uitzoeken? En hoe had de samenwerking er tussen de gemeente en de horeca er beter uit kunnen zien?
Wij komen graag in contact met ondernemers uit verschillende gemeenten. Weet u meer? Mail dan naar
hoordehoreca@gmail.com

Bronnen:
Maarten van Rijn, beleidsadviseur gemeente Vijfheerenlanden
Marjon Prummel, hoofdredacteur Misset Horeca
Mandy Stevens, commercieel directeur van Graydon
Sectorspecialist Jos Klerx van de Rabobank
Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen
André Triep, eigenaar van strandclub WIJ
Medewerkers en ondernemers via een enquête (25)
https://www.cbs.nl
https://khn.nl
https://www.accountant.nl
https://www.accountant.nl/achtergrond/2020/5/geplaagde-horeca-wacht-nieuw-perspectief/#

Mijn gekozen waardering € -