De Amerikaanse hoogleraar evolutionaire psychologie, Sarah E Hill, publiceerde een boek met de veelzeggende titel ‘How the Pill Changes Everything: Your Brain on Birth Control’. De anticonceptiepil was een belangrijk onderdeel van de seksuele revolutie. Vrouwen kregen controle over hun vruchtbaarheid en konden mede daardoor in groten getale studeren en de arbeidsmarkt betreden. Maar de pil heeft ook allerlei bijwerkingen, zoals alle hormoongerelateerde farmaca. Zo beïnvloedt het onder meer je eetpatroon, stressniveau, emoties, seksuele voorkeuren, humeur en zelfs je partnerkeuze. Vrouwen die aan de pil zijn, zijn dus een andere versie van zichzelf. Alleen is daar nog altijd maar weinig over bekend.
Echtscheiding
In haar boek en in haar veelbekeken TedTalk doet Sarah Hill uit de doeken wat we weten en vooral nog niet weten over de effecten van hormonale anticonceptie op vrouwenhersenen. Ook vanuit haar eigen ervaringen. Ze was zelf gestopt met de pil en voelde zich na een paar maanden ‘anders’. Toen ze later op congressen vernam over o.a. de verbanden tussen pilgebruik en echtscheidingen en dat vrouwen aan de pil minder stressrespons hebben, besloot ze verder te researchen.
Cycli
Van nature zijn in de eerste helft van de maandcyclus, vóór de ovulatie dus, de concentraties oestrogeen hoog en die van progesteron laag. In de tweede helft van de cyclus is dat precies andersom. Maar met de pil verandert dat: kunstmatig progesteron blijft hoog in verhouding tot oestrogeen en dat zorgt dat het lichaam zich niet gaat voorbereiden op bevruchting: geen eisprong en geen zwangerschap. Door het hormonen slikken zit een vrouw zodoende voortdurend ‘in de tweede helft van de cyclus’ en juist dat heeft invloed op haar libido, de aantrekkingskracht naar anderen en die van de slikster zelf.
Partnerkeuze
De pil verandert een vrouw dus. Of dat gunstig of ongunstig is, is een waarde-oordeel. Dat moet de vrouw in kwestie zelf bepalen. Reeds in 2014 bleek uit langlopend onderzoek van Florida State University (waarover is gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences) dat een deel van de vrouwen die stopten met de pil tijdens hun huwelijk ineens minder tevreden waren. Opvallend genoeg was dit alleen het geval wanneer de man in kwestie een niet zo aantrekkelijk gezicht had. Vrouwen met een knappe man werden juist tevredener als ze geen pil meer namen.
Testobom en/of lieverd
Dit komt overeen met de de natuurlijke cyclus. Vrouwen vallen in hun vruchtbare dagen meer op macho-achtige, krachtige mannen (type minnaar), terwijl ze in hun onvruchtbare dagen meer voelen voor zachtaardiger mannen (type gezinsvader).
Seks en stress
Voorts hebben veel vrouwen aan de pil een kleiner libido en reageren ze anders op stress. Toch adviseert prof. Hill niet zomaar te kappen met slikken. “Ik wil vrouwen bewust maken van de psychologische effecten, zodat ze hun eigen ervaringen beter begrijpen en samen met hun arts kunnen kijken of een andere pil, of een alternatieve manier van anticonceptie, wellicht beter voor hen is.”
Minder kieskeurig
Dat ook mannen zijn veranderd door de anticonceptiepil legt de auteur als volgt uit in De Volkskrant. “Partnerkeuze is belangrijk in de evolutie om te zorgen voor gezond nageslacht. Voor vrouwen is een zwangerschap nogal een investering, dus gaan ze op zoek naar de mannen met de beste genen. We weten van mannen dat ze, onbewust, gemotiveerd worden door vrouwen om succesvol te zijn in het zakenleven of de politiek. Doordat vrouwen nu hun vruchtbaarheid kunnen regelen, kunnen ze ook seks hebben met mannen die niet de beste genen hebben. Ze zijn minder kieskeurig.”
Minder moeite voor seks
Maar ook op de mannen heeft het effect. Sarah Hill: “In mijn boek schrijf ik dat mannen dus weleens minder gemotiveerd kunnen zijn om iets te bereiken, omdat ze niet meer hoeven te presteren om seks te krijgen. Als je als man nog steeds seks kunt krijgen terwijl je bij je moeder in de kelder woont en de hele dag zit te gamen, waarom zou je dan ooit nog wat anders doen?”
Surplus
Het is belangrijk om hier ook de grote voordelen van ‘de pil’ te noemen. Een hele groep vrouwen zou zonder dat dagelijkse kleine tabletje een behoorlijk vervelender leven hebben. Het is soms even zoeken naar de juiste soort en merk, maar voor vrouwen die last hebben van zware stemmingswisselingen tijdens de cyclus of zelfs gediagnosticeerd zijn met PMS, is pil slikken vaak een uitkomst. Datzelfde geldt voor degenen die door de natuur ‘belast’ zijn met zware en/of langdurige maandelijkse bloedingen. Bij een hormoonspiraal (Mirena, Kyleena) hebben veel vrouwen zelfs helemaal geen menstruatie meer.
Hij begrijpt het vaak niet
Maar wat bij de ene vrouw werkt, werkt niet automatisch bij de andere vrouw ook en vice versa. Het is ook de reden dat mannen vaak vinden dat vrouwen tegenstrijdig reageren of uitroepen ‘maar vorige week zei je nog wat anders’. Het belangrijkste geslachtshormoon bij mannen betreft testosteron. Dat maakt dat zij de schommelingen bij hun vriendinnen en echtgenotes soms niet helemaal (willen) snappen. Grofweg kun je zeggen dat je met slechts één dominant hormoon in je lijf stabieler, standvastiger en resultaatgericht bent. Maar aan de andere kant ook: minder flexibel, minder creatief en minder procesgericht. Een grap van de natuur is dan ook dat mannen en vrouwen, naarmate ze ouder worden, steeds meer op elkaar gaan lijken. Maar daarover een andere keer meer.
Eigen ervaring
Wel of niet aan de pil is dus een groot verschil. Maar alleen de vrouw zelf, kan de (minieme) veranderingen echt waarnemen en de beslissing nemen wat voor haar het fijnste werkt.
Dit artikel verscheen eerder op Vlam.nl
Beeld: cover ‘Je brein aan de pil’ door Sarah Hill, uitgeverij Nijgh & van Ditmar
