Documentaire: 22 januari 1945 inktzwarte dag in Dokkum

Drie weken na de jaarwisseling was de ontsteltenis in Dokkum groot, toen twintig mannen uit Groningen en Friesland op 22 januari 1945 om 10.20 uur aan de Woudweg werden doodgeschoten. De fusillade vloeide voort uit een overval van het verzet op een Duitse arrestantenauto. De actie was opgezet om apotheker Piet Gunster uit handen van de Duitse bezetters te bevrijden, omdat hij teveel wist wat het verzet zou kunnen schaden. Gunster had al aangegeven te zullen doorslaan als hij zou worden gemarteld.

De Valom werd als een geschikte plek gezien om de apotheker uit de auto te halen. Het plan was om de brug een stukje open te draaien, zodat arrestantenauto zou moeten stoppen en Gunster zou kunnen worden bevrijd.

De actie liep uit op een drama. Hoewel afgesproken was niet te schieten, gebeurde dat toch. Een Duitser van de Sicherheitsdienst en de Belgische chauffeur werden gedood en repressailles volgden.

Johan van Gelder en Jacob van Gelder maakten in 1994 een reconstructie van de gebeurtenissen. De video-documentaire werd onder grote belangstelling in Dokkum gepresenteerd.

Het verhaal maakt onder meer duidelijk dat het verzet een heldenrol mag hebben vervuld tijdens de Tweede Wereldoorlog dit ten koste is gegaan van onschuldige burgers. Knokploegleider Piet Oberman zei, dat hij destijds de verkeerde mannen voor de actie had uitgezocht. De gebeurtenis ging de geschiedenis in als de grootste massa-executie in Friesland.

Om deze dag niet onopgemerkt voorbij te laten gaan en ter herinnering aan de slachtoffers, is de documentaire uit het archief gehaald en openbaar gemaakt.

 

Mijn gekozen waardering € -