Maar wat dat ook moge zijn: een aardiger mens word je er niet persé van, blijkt uit nieuw onderzoek. Vooral westerse mensen worden van mindfulness wel “heel erg vol van zichzelf”.
Prosociaal?
Meditatie vermindert stress en angst en zorgt voor meer emotioneel welzijn. Veel studies ondersteunen dat. Wetenschappers van de University van Buffalo waren benieuwd in hoeverre met name mindfulness invloed heeft op het dagelijkse menselijke gedrag. Ze wilden erachter komen of het bij beoefenaars ook prosociaal doorwerkt. Oftewel: hoeveel meer of minder hebben zij over voor hun medemens?
Vrijwilligerswerk
Daartoe deden ze onderzoek onder 366 mensen, die eerst een mindfulnesstraining kregen en toen werd gevraagd of ze vrijwilligerswerk wilden doen. Er werd onderscheid gemaakt tussen mensen die individualistisch of juist collectivistisch in het leven staan. In het eerste experiment werd de deelnemers gevraagd om voor een goed doel brieven te versturen, in het tweede werden ze uitgenodigd om fondsen te werven voor een ngo.
Niet voor individualisten
De individualisten bleken 33% minder vaak het vrijwilligerswerk te doen. De meer collectivistisch ingestelden deden het juist 40% vaker. Over het algemeen zijn westerlingen solistischer dan mensen uit Aziatische culturen. “Mindfulness kan je dus egoïstischer maken,” aldus assistent-professor in de psychologie Michael Poulin. “Het vermindert prosociaal gedrag bij individualisten.” En laat dat nou net het opvallende zijn in dit afgelopen jaar met corona en Tweede Kamer-verkiezingen. Veel mensen die zich scharen onder paraplutermen als ‘spiritueel’ of ‘alternatief’ lieten middels hun stemgedrag merken het IK boven het ONS ALLEN te prefereren.
Momfluencers
Vrouwen voor Vrijheid en de stichting Moederhart keren zich bijvoorbeeld tegen de coronamaatregelen. Zij verzetten zich tegen de mondkapjes, maar ook tegen testen en vaccinaties. Verschillende aanhangsters beweren bijvoorbeeld dat hun menstruatie uitblijft, omdat ánderen zich hebben laten vaccineren. Bij Moederhart zijn ook bekende moeders, de zogenaamde momfluencers, aangesloten. Denk aan Lieke van Lexmond (wordt met zus samen rijk van maankalenders), Doutzen Kroes (heel rijk, met wereldwijd 6 miljoen volgers), Fajah Lourens (rijk door haar killerbody) en Victoria Koblenko (niemand in haar omgeving heeft corona). Stuk voor stuk mooie vrouwen die ik toch echt hoger had zitten.
Kindermishandeling
De Moederhart-moeders vinden dat hun kroost geen leven meer heeft in een anderhalve meter-samenleving met mondkapjes, stokjes door de neusjes en prikken in de armpjes. Ze noemen het zelfs ‘kindermishandeling’. Maar dat ligt volgens hoogleraar preventieve jeugdhulp & opvoeding Geertjan Overbeek (UvA) toch echt aan de ouders zelf. “Als ze zich zelf heel angstig en bezorgd opstellen, dan zal dat overslaan op hun kinderen”, zegt hij in Trouw. “Maar als ze het uitleggen als een maatregel die we gebruiken om elkaar veilig te houden, dan zullen kinderen daar minder last van hebben.”
De ultieme selfie-app
Thomas Joiner, een Amerikaanse hoogleraar psychologie uitte reeds in 2017 scherpe kritiek op mindfulness in zijn boek: ‘Mindlessness. The Corruption of Mindfulness in a Culture of Narcissism’. In zijn ogen wordt het authentieke karakter ervan kapot gemaakt door het te zien als een methode voor versterking van de eigenwaarde. Hij verzet zich tegen de hype zoals die door Time Magazine werd omschreven als ’the popular obsession with mindfulness as the secret to health and happiness’. Hij noemt het ‘de ultieme selfie-app’.
Eigen geluk eerst
Volgens Joiner wordt op deze wijze de oorspronkelijke waarde van mindfulness als excuus gebruikt om vooral en alleen met jezelf bezig te zijn. Een gevolg van het feit dat de westerse cultuur egocentrisch is. Narcistisch noemt hij het zelfs: alles draait om het vinden van het eigen geluk en de eigen waarde. Authentieke mindfulness betekent echter ook kritisch naar dat eigen zelf kijken.
Business
De mindfulnessbeweging is zelf is ook in de val van de westerse economie gedonderd. De verkoop en de winst van dure workshops en reizen, de boeken en andere parafernalia en de winsten die daarmee gemaakt worden, zijn belangrijker geworden dan het echte idee achter de meditatietechniek. Mindfulness werkt alleen als je het inzet om op een waardevolle manier om te gaan met de ups en downs in het leven. Geluk is een mooi bijproduct, maar niet het hoofddoel.
Navelstarend
Mijn moeder zat in de jaren 70 al geregeld op haar meditatiekussen en/of yogamat. Dan mochten wij als kinderen haar even niet storen. “Je moeder is aan het navelstaren”, sprak mijn vader dan, half bewonderend en half spottend tegelijk. De laatste tijd moet ik steeds meer aan dat woord ‘navelstaren’ denken. In onze taal heeft het namelijk ook de betekenis van alleen maar met jezelf bezig zijn. Mijn mediterende moeder nam mij overigens diezelfde avond nog mee naar een Amnesty-schrijfavond, waar ik mijn vingers blauw pende aan Russische namen en adressen teneinde Aleksandr Solzjenitsyn uit het strafkamp te krijgen. En daarvoor kreeg ik nog geen stuiver in mijn spaarpot.
Angst zaaien
Ik ben zeker niet zo’n vrouw die roept dat ‘vroeger alles beter was dan nu’. Integendeel: ik vind het geweldig hoe liefdevol veel jonge ouders omgaan en verstandig praten met hun kroost. Ja vrouwen én mannen gelukkig. Mijn vader was in ’the sixties’ de held van de vrouwen in onze buurt, omdat hij met de kinderwagen op stap ging. De mannen vonden hem maar een mietje. Dat bedoel ik: we zijn er grosso modo heel erg op vooruitgegaan. Maar zeggen dat een stokje door de neus halen voor een coronatestje of dat vaccinaties moeders maandcyclus negatief beïnvloeden (zelfs al is dat niet in haar eigen arm gegeven), is natuurlijk echt van de pot gerukt. Daarmee zaai je juist angst in die kinderen. Zo gaan ze nooit leren hoe ze met het soms harde leven om moeten gaan. Wie noemde dat ook al weer ‘de rubberen stoeptegel-generatie’?
Zo flexibel als …. een rubberen stoeptegel
Eerdergenoemde UvA-prof Geertjan Overbeek legt uit dat kinderen flexibeler zijn dan volwassenen. Dus als de ouders of leraren aangeven dat afstand houden tijdelijk is, zullen kinderen dat later weer heel snel vergeten. Kinderen kunnen zich van nature snel aanpassen aan veranderingen in hun sociale omgeving. De moeders hoeven zich dus geen zorgen te maken, ook niet dat gevaccineerde mensen hen schade toebrengen. Dat is de omgedraaide wereld. Doordat zij zichzelf en hun kinderen niet laten vaccineren, brengen ze anderen schade toe. En daar komt nog een probleem bij als de vaccinaties ook bij de jongeren zijn gezet: dan moet een leraar een niet geprikt kind uit de klas zetten. Omdat haar of zijn ouders met hun navelstaarderij zijn gaan geloven dat ze anders gemonitord worden door de geheime diensten. Dat is pas kindermishandeling.
Beeld: Pixabay
