Daar waar Angela Merkel als de ‘Mutti’ van het sinds 1990 herenigde Duitsland werd gezien, maar zelf zonder eigen gebaarde kinderen bleef, heeft de 40 jarige Annalena Baerbock kinderen die nu 9 jaar en 4 jaar oud zijn. Duitse media presteren het zich af te vragen hoe dat toch moet als zij straks kanselier wordt.
Kanzlerin und Mutter?
En onze oosterburen leken nou net zo vooruitstrevend. Zij hebben namelijk al sedert 2005 een vrouw als politiek leider. Maar een vrouw met een gezin levert dan toch opeens antieke vragen op. ‘Kann sie Kanzlerin sein und Mutter?’, kopte Die Welt vlak na de bekendmaking van het het lijsttrekkerschap van Annalena Baerbock (klinkt als een goed biermerk), eind april. Een journalist van magazine Stern vroeg haar letterlijk of ze er wel bij stil had gestaan hoe dat nou samen zou moeten gaan: moeder zijn en regeringsleider? Ja, und?
Hup, op je deeltijdpoef!
Duitsland blijkt al net zo gespleten als Nederland. Tuurlijk: vrouwen moeten dezelfde carrieres kunnen maken en hetzelfde salaris ontvangen als hun mannelijke evenknieën. Totdat, totdat zij moeder wordt. Want dan moet zij toch echt naar het ‘parttime paradijs’. Een onbekende jonge man kreeg 14.000 (?!) likes voor zijn tweet ‘Bondskanselier is geen deeltijdbaan’ en Oskar Lafontaine, voormalig SPD-minister van Financiën schreef op zijn Facebookpagina dat het idee van Anna Baerbock als bondskanselier hem ‘horror’ lijkt. De reden? ‘Alleen voor de fractie gewerkt te hebben en twee kinderen op de wereld hebben gezet is onvoldoende kwalificatie.’ Je valt toch van je stoel? De moedermaffia en de patriarchale kerels hebben hun tentakels ook daar tot diep in de samenleving gestoken.
De huisman
Gelukkig kwam er weerwoord. In weekblad Die Zeit verscheen een artikel met de conclusie dat Duitsland nu eindelijk eens een realistische rolmodel zou krijgen. Hoezo kunnen partners niet allebei werken en moeten vrouwen kiezen tussen moederschap of carriere en is dat bij mannen nimmer aan de orde? Maar Anna Baerbock haalde toch bakzeil. Waarschijnlijk om de gemoederen tot bedaren te brengen. Tijdens een interview met TV-zender Pro 7 meldde ze dat haar man zijn baan opgeeft als zij inderdaad regeringsleider wordt of minister. Meerdere media vonden dat aanleiding voor een persalarm. Een andere (ja vrouwelijke) reactie op Twitter: ‘O, ik dacht al dat ze de kinderen uit zouden zetten in de natuur.’
Groen groeit
Anna Baerbock is een vrouw van haar generatie. Ze is bevlogen, ziet er goed uit en weet uitstekend hoe ze haar ideeën voor het voetlicht moet brengen. Ze heeft haar leiderspositie bij ‘De Groenen’ dan ook mede te danken aan haar mediagenieke optredens en dat deed op z’n beurt haar partij ook weer groter worden. In 2017 waren ze goed voor 9% van de stemmen. In een peiling van het Duitse RTL deze maand kwamen ze uit op 28%. Ter vergelijking: de CDU/CSU van bondskanselier Angela Merkel staat momenteel op 23%, de socialistische SPD blijft al langer achter.
Wereldvrouwen van nu
Ze weet exact waar het veel jonge progressieve landgenoten van haar om draait. Anna staat voor een ambitieus klimaatbeleid, gelijke kansen, gendergelijkheid, het terugdringen van vreemdelingenhaat & racisme, meer investering in vooral groenere industrieën én meer in Europa. Uiteraard dringt de vergelijking op met twee succesvolle politieke leeftijdgenoten van haar in de wereld. Namelijk Jacinda Ardern (40), premier van Nieuw-Zeeland en Sanna Marin (35), de jongste premier van Finland ooit. Drie jonge vrouwen die met sterke argumenten een pragmatisch, geëmancipeerd beleid voorstaan, terwijl ze ook nog hun kinderen opvoeden.
Het nieuwe Nieuw Zeeland
Jacinda’s krachtige én empathische optreden tijdens de coronacrisis wekt(e) internationaal veel bewondering. Niet alleen slaagde ze erin om in Nieuw-Zeeland (5 miljoen inwoners) het virus in bedwang te houden, ook accepteerden zij en haar kabinet uit solidariteit met getroffenen een loonsverlaging van 20%. Arderns partij won in oktober met overweldigende cijfers de herverkiezing. Het gevolg van haar authentieke persoonlijkheid, haar doortastende politieke beslissingen en het feit dat de strenge beperkingen tijdens de coronapandemie het mogelijk maakten dat het leven binnen de grenzen redelijk normaal kon doorgaan. Ze nam een wereldwijd toonaangevend klimaat- en gendergelijkheidsbeleid aan en in maart was Nieuw-Zeeland het eerste land dat van banken, vermogensbeheerders en verzekeraars eiste dat zij de effecten van klimaatverandering op hun bedrijven openbaar maken. Ook maakte haar regering het voor vrouwen toegankelijker om met hun werkgevers te onderhandelen over een rechtvaardiger salaris. Legendarisch werd Jacinda Ardern toen zij tijdens de algemene vergadering van de VN in New York haar baby meenam, om het tijdens de pauzes borstvoeding te kunnen geven.
Transparantie & Instagram
Haar Finse collega Sanna Marin is nog wat onbekender, maar is tevens een ‘echte dochter van haar generatie’. Zelf werd ze opgevoed door twee moeders. Ze is een jonge, linkse sociaaldemocrate, die duidelijke taal spreekt en op transparante wijze regeert. Een regeringsleider die foto’s van zichzelf op Instagram plaatst terwijl ze haar baby voedt en die aan het hoofd staat van een coalitie waar alle 5 de partijleiders jonge vrouwen zijn. In Finland kijken ze overigens meer op van de buitenlandse verbazing over hun regering (grappend ook wel ‘lippenstiftsamenwerking’ genoemd) dan van het feit zelf.
Because I’m happy
Finland werd voor het 4e jaar op rij het gelukkigste land ter wereld volgens het ‘World Happiness Report’ van de Verenigde Naties, gebaseerd op hoe burgers zichzelf voelen. Factoren die worden meegenomen zijn het bruto binnenlands product, aantal gezonde levensjaren, vrijheid en de waargenomen corruptie bij overheid en bedrijfsleven. Volgens de onderzoekers scoort Finland zo hoog omdat er veel wederzijds vertrouwen heerst en zij wijzen ook nadrukkelijk op Sanna Marin. Uit de cijfers blijkt dat vrouwen aan het hoofd van een land beleid maken met het algemeen welzijn als doelstelling. Deze aanpak is ook terug te zien in de coronacijfers van alle landen met vrouwelijke bestuurders. Denemarken, Zwitserland, IJsland, Nederland, Noorwegen, Zweden, Luxemburg en Nieuw-Zeeland behoren ook tot de top 10. Bij de grote landen staan de Verenigde Staten op de 20ste plaats, Rusland op de 77ste, China op de 85ste en India op de 140ste. Achteraan de lijst van 149 landen staan Rwanda, Zimbabwe en Afghanistan.
Pragmatisch
Terug naar Duitsland. De vraag is dus niet of Annalena Baerbock een goede bondskanselier zou kunnen zijn, maar eerder of de Duitsers het zichzelf gunnen om opnieuw een vrouw als regeringsleider te kiezen. Een vrouw die dan inderdaad de zware taak krijgt om Angela Merkel op te volgen. Overigens kunnen zij het onderling uitstekend vinden met elkaar, ondanks hun verschillende politieke achtergronden, meldt Luuk Molthof, Duitslandexpert van Instituut Clingendael in Het Parool. “Ik denk niet dat Merkel het vreselijk zou vinden als Baerbock het stokje overneemt, maar uiteindelijk is Armin Laschet de kandidaat van haar eigen CDU en de man die haar lijn wil voortzetten. Als Baerbock zou winnen en CDU/CSU niet als grootste uit de bus komt, schaadt dat natuurlijk ook Merkels imago en haar nalatenschap in de partij. Maar tot op zekere hoogte hebben Baerbock en Merkel dezelfde leiderschapskwaliteiten: ze zijn pragmatisch, hebben goede dossierkennis en zijn bereid tot het sluiten van compromissen.”
Sie wird es schaffen!
Maar voordat ik de Duitsers nu ga uitlachen omdat zij zich afvragen hoe een vrouw in de bloei van haar leven, met een carriere en een gezin, hun land zou kunnen leiden, moet ik natuurlijk wel even de hand in eigen Nederlandse boezem steken. Mark Rutte is nog steeds een man en heeft nog nimmer een gezin gesticht, voor zover wij weten. Dat hij na 10 jaar nog steeds zo vasthoudt aan zijn functie heeft volgens ingewijden dan ook te maken met zijn persoonlijke leefomstandigheden. Zijn (demissionair) premierschap ís zijn leven. En vrouwen (met of zonder kinderen, of ze nu peuters, pubers of volwassen zijn) die het beruchte glazen plafond bestormen kunnen rekenen op veel bagger tussen de scherven. Maar als ze het dan toch lukt, blijkt het netto nationaal gelukscijfer zomaar omhoog te schieten. Dus zeg ik op z’n Merkels, Annalena Baerbock: Sie wird es schaffen!
Illustratie: Etsy.com
