Ben: Ik ben blij dat ik niet meer rook.
Ellis: ik ben ook blij dat jij niet meer rookt. Ben is gestopt.
Don: Ja ja.
Ellis: Ja.
Don: En?
Ben: Oh, heerlijk.
Don: Ja.
Ben: Oh ja.
Don: In welke zin?
Ben: Oh, in elke.
Don Ja ja ja.
Ellis: Ben ruikt weer lekker.
Don: Ja ja.
Ellis: Ja.
En zo gaat het nog een heel tijdje door in Mijn slappe komedie, speciaal door Magne van den Berg geschreven voor de acteurs Raymonde de Kuyper, René van ’t Hof, Aat Ceelen en Leny Breederveld. Korte staccato zinnetjes, die weinig verraden en veel suggereren. Je moet van goede huize komen om dit script leven in te blazen. Tijdens de try-out in de Haarlemse Toneelschuur hebben de vier komische toptalenten daar geen moeite mee, al komt de voorstelling wat aarzelend op gang.
Het uitgangspunt is meteen duidelijk: in de foyer van een restaurant hebben twee stellen afgesproken. Ze wisselen ongemakkelijke blikken tijdens het wachten tot hun gereserveerde tafel vrijkomt. Ben en Louise hebben twintig jaar een relatie gehad, maar sinds kort hokt Ben met Ellis en heeft Louise in Don de nieuwe liefde van haar leven ontdekt. Jammer dat Ben en Louise het er niet over eens kunnen worden, wie de caravan krijgt. Anders was het vast gezellig geworden. Ober, waarom komt die tafel niet vrij?
Leny Breederveld (bekend van toneelgroep Carver, Alex van Warmerdam-films en de kinderhit Knetter) zit midden in voorbereiding voor de première, maar maakt even tijd om over de kunst van het komische en Mijn slappe komedie te praten. ‘Op het toneel merkten we ook dat het begin wat traag verliep,’ geeft ze toe. ‘Maar vanaf het moment dat Ben en Don ontdekken dat ze allebei van vissen houden en een band krijgen die los staat van de dames, dan slaat de vlam in de pan en sprinten we naar het einde toe. Toen hadden we de zaal helemaal mee. Een dag eerder was juist de eerste helft sterker. Komedie spelen blijft zoeken naar de vorm van de dag, elke zaal is anders en het is altijd wachten op de eerste bevrijdende lach. Automatisch reageren wij acteurs daarop: teveel lachen is ook niet goed, want dat gebulder verstoort onze timing.’
Timing
Timing is alles voor een comédienne als Leny Breederveld. ‘Al die korte zinnetjes van Magne van den Berg lijken op elkaar, die moet je echt veroveren. Soms is het geestelijke marteling om het goed te krijgen. Toch houd ik van haar teksten. Hoe krijg je de spanning erin, hoe zorgen wij dat er een dramatische ontwikkeling in komt? Zoveel gebeurt er niet in de praktijk op het toneel, het verhaal is heel simpel. Vier mensen kunnen geen tafel krijgen en leven hun frustraties op elkaar uit. Daarvan iets geestigs maken, dat was voor ons de uitdaging.’
De korte zinnetjes vormen een muziekpartituur, zegt regisseur Aat Ceelen over Mijn slappe komedie. ‘Dat klopt wel,’ reageert Breederveld, ‘maar het is zeker geen gerieflijke Mozart. Eerder Satie, soms surrealistisch, soms hard. Als je elkaar zo lang kent als Ben en Louise, dan heb je aan een half woord genoeg om elkaar pijn te doen. Aan dissonanten geen gebrek in dit stuk.’
Aanvankelijk lijkt het een en al harmonie tussen Breedervelds personage Ellis en haar kersverse man Ben. ‘Ik ben met mijn man meegegaan naar het diner met zijn ex. In het begin probeer ik er het beste van te maken, maar mijn goede voornemens veranderen in grote wanhoop. Het intrigerende van deze rol is hoe Ellis zich opstelt tegen de ex van haar man. Zo van: ik heb hem, dus ik hoef niets te vrezen. Toch blijkt die ex Louise invloed te hebben, mijn Ben raakt helemaal van streek. Ik zie opeens een heel andere Ben, een Ben die met zijn ex clandestien een sigaret rookt, die heel kwaad wordt. Zo ken ik hem niet, dat valt me van hem tegen. Die ex begint me steeds meer dwars te zitten. Ik ontdek in de loop van de avond dat ik geen ruimdenkende moderne vrouw ben maar een bezitterige controlfreak. Dat is even slikken.’
Breederveld is erg enthousiast over het decor. ‘Je ziet geen letterlijke foyer, maar de ultieme oervorm daarvan. Een ongemakkelijk bankje waar niemand wil zitten, een te grote plant, een wanstaltige lamp, daar moeten we het mee doen. We drinken ook geen wijn tijdens het wachten, dat is veel te letterlijk. Wij zoeken naar de absurditeit van het moderne leven. De kale foyer benadrukt het grote ongemak van vier vreemden die elkaar beter kennen dan ze willen toegeven. Restaurants met hun vaste rituelen benadrukken dat ongemak.’
Mijn slappe komedie voor vier mensen, een handjevol personeel en een tafel die niet vrijkomt, t/m 8 juni, www.viarudolphi.nl
Bron: De Persdienst
Meer lezen? Neem een abonnement!
