Getrouwd en moeder van vijf jongens, werd zij in 2003 na het overlijden van haar broer uitgekozen “vanwege haar goedheid voor de mensen”, om de rol van stamhoofd in haar geboortestreek op zich te nemen. Als zodanig oefent zij informeel gezag uit over meer dan 900.000 mensen.
Dankzij haar zijn meer dan 3.500 huwelijken nietig verklaard en zijn evenveel meisjes weer terug naar school gegaan.
Ook hebben haar activiteiten op nationaal niveau bijgedragen tot de invoering van wetten die kinderhuwelijken nu verbieden.
Kindhuwelijk: een bolwerk van traditie
Zelfs in het huidige postmodernisatietijdperk worden elk jaar 12 miljoen meisjes wereldwijd gedwongen tot een kindhuwelijk en de situatie in Malawi is het ergst.
Volgens het Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF) wordt 42% van de meisjes voor hun 18e verjaardag uitgehuwelijkt. Bijna één op de tien meisjes trouwt voor haar 15e, hoewel de wettelijke huwelijksleeftijd in Malawi 18 jaar is.
Het gebrek aan onderwijs, de slechte economie en de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen maken de situatie nog erger.
De actoren van verandering in Afrika weten het allemaal, en Theresa Kachindamoto verklaarde het ook in veel van haar televisie-interviews:
“Op het gebied van de gelijkheid van mannen en vrouwen blijft het lastigste bastion om aan wankelen te brengen: de culturele en traditionele praktijken”.
Het zijn soms zelfs de bewakers van overtuigingen en culturele normen, met andere woorden de hoofden van gemeenschappen, die maatregelen tegen kinderhuwelijken, genitale verminking van vrouwen en andere maatregelen ter verbetering van de situatie van vrouwen blokkeren.
Theresa Kachindamoto is van mening dat cultuur niet statisch is en dat zij, door gebruik te maken van haar gezag als traditioneel stamhoofd, kan optreden om de scholing van meisjes, maar ook van jongens, te bevorderen en kinderhuwelijken te bestrijden.
In Malawi verlaat bijna 46% van de meisjes de school voor hun negende levensjaar, meestal als gevolg van een vroeg huwelijk en tienerzwangerschappen.
Om deze cirkel te doorbreken is het volgens Kachindamoto van het grootste belang dat meisjes onderwijs blijven volgen.
Theresa’s effectieve methode
Haar methode om het kindhuwelijk te bestrijden, is zo doeltreffend gebleken, omdat zij de hele gemeenschap bij deze missie heeft betrokken.
Om het kwaad van het kindhuwelijk een halt toe te roepen, heeft zij een groot inlichtingennetwerk van vrouwelijke informanten opgebouwd, bekend onder de naam “de moedergroep”.
Deze moedergroep houdt in alle stilte de lokale activiteiten in de 545 dorpen van het district in de gaten.
Het was vooral haar huis-aan-huiswerk dat haar in staat stelde de bevolking te overtuigen van de noodzaak om vroegtijdige huwelijken af te schaffen.
Wanneer “de moedergroep” haar informeerde over een jong meisje dat werd uitgehuwelijkt, ging zij naar het huis van haar ouders om hen ervan te overtuigen het huwelijk nietig te verklaren.
Het was niet gemakkelijk ouders op andere gedachten te brengen, vooral de armsten, die een bruidsschat hadden ontvangen.
Zij heeft de ongeveer vijftig stamhoofden die in haar district aan haar ondergeschikt zijn, ervan overtuigd kinderhuwelijken af te schaffen en bestaande verbintenissen te annuleren. Zij heeft zelfs mannelijke sub-hoofden ontslagen die weigerden het kinderhuwelijk uit te bannen.
Deze werden overigens weer aangesteld zodra zij zworen geen kinderen meer te trouwen.
Samen met ouders, leerkrachten, het dorpscomité, religieuze leiders en NGO’s heeft Theresa Kachindamoto kinderhuwelijken in haar gemeenschap verboden. Meer dan 3.500 kindhuwelijken van voor haar komst zijn ongeldig verklaard, en de kinderen werden terug naar school gestuurd.
“Onderwijs een meisje en je onderwijst een hele regio… Je onderwijst de wereld,” luidt Theresa’s motto.
Missie volbracht!
Haar acties hielpen daarnaast wetten op nationaal niveau te initiëren:
“Ik stond vooraan bij massademonstraties in Malawi om de minimumleeftijd voor het huwelijk op 18 jaar te stellen. Ik nam deel aan alle acties om de regering ervan te overtuigen de wet aan te nemen,” legde ze uit aan de online nieuwssite AfricaPortal.
In haar functie grijpt ze tevens de religieuze en culturele ceremonies aan om de gemeenschappen te sensibiliseren, “zodat de veranderingen goed begrepen worden.”
Missie volbracht: in 2015 werd in de wet inzake huwelijk, echtscheiding en familierelaties 18 jaar vastgesteld als minimumleeftijd voor het huwelijk van meisjes en jongens in Malawi.
Vervolgens werd in 2017 door een grondwetswijziging het kindhuwelijk helemaal verboden, waarbij elke uitzondering werd verboden.
Werken aan de toekomst
Om de leemte op te vullen die is ontstaan door het verbod op het vroegtijdig huwelijk, dat een functionele rol speelt in de samenleving, wil Theresa Kachindamoto zich richten op de scholing van kinderen.
Daarom heeft het stamhoofd een bewustmakingscampagne gelanceerd waarin wordt gewezen op het belang van onderwijs voor meisjes en jongens, en op de gevaren van een vroeg huwelijk voor de gezondheid, te beginnen met complicaties bij de bevalling.
In de strijd tegen het vroegtijdig huwelijk wil Theresa Kachindamoto ook jonge vrouwen helpen bij het opzetten van hun eigen bedrijfje.
Voor dit werk van economische empowerment laat ze zich inspireren door het Oegandese model en zijn initiatieven voor vrouwelijk ondernemerschap.
“Ik neem het voorbeeld van het netwerk van Afrikaanse koninginnen en culturele leiders (Aqwcln) om het leven van vrouwen, meisjes en kinderen in Afrika te veranderen.”
De Aqwcln biedt essentiële steun aan vrouwen door hen in staat te stellen hun eigen bedrijf te ontwikkelen.
“Naar mijn mening is de beste manier om gendergelijkheid te bevorderen de civiele en financiële vorming van vrouwen, zodat zij hun plaats in de maatschappij volledig kunnen innemen. ”
Hedwig Kuijpers” Hedwig Kuijpers”
