De meesten van hen komen uit de Iraakse autonome regio Koerdistan, maar er zijn zeker ook kleinere groepen Syrische en Iraanse Koerden onder hen. De Iraakse-Koerdische regering heeft inmiddels een vliegtuig met 430 Irakezen gerepatrieerd. Dit schijnt overigens niet geheel vrijwillig verlopen te zijn.
Sinds Zondag wordt overigens in Iraaks Koerdistan weer volop geprotesteerd, al drie dagen op een rij.
De kwestie van de duizenden Koerdische vluchtelingen heeft een gevoelige snaar geraakt bij de rivaliserende Koerdische groeperingen. De Koerdische media zijn verwikkeld in een blame-game, waarbij de aan de KDP gelieerde mediakanalen de PKK de schuld geven, en vice versa.
In een goede discussie met de bekende Neder-Koerdische politiek commentator Aram Ehmed tracht ik dieper in de oorsprong van de problemen van de Iraakse Koerden te duiken. Deze problemen begonnen decennia eerder, maar zijn in feite de oorzaak van de migrantencrisis vandaag.
Aram Ehmed werkt voor meerdere Koerdischtalige media-kanalen, zie je regelmatig terug op de Koerdische TV, en verspreid zijn analyses tevens aan tienduizenden Koerdische volgers via zijn eigen YouTube-kanaal.
Waarom geven de Koerdische partijen elkaar de schuld, in plaats van actief de problemen van deze vluchtelingen op te lossen?
“We kunnen vele historische voorbeelden terugbrengen van het soort denken en functioneren van deze partijen en hun leiders. Mullah Mustafa Barzani, toen hij in 1958 terugkeerde van de Sovjet-Unie naar Bagdad na het besluit van de “Islah al-Zara’i” van de Iraakse staat tegen de agha’s en de agha’s (in de feodale maatschappij waren de agha’s de Heren, de grondeigenaars, en heersten over de rest van de bevolking). Mullah Mustafa Barzani was zelf een van deze heren.
Deze Agha’s vielen dus, en de delegatie ging naar Bagdad, waar wat zij de “revolutie” tegen Bagdad noemden begon. En Mullah Mustafa Barzani werd de eerste persoon in de partij (KDP) en de eerste besluitvormer, Deze “revolutie” duurde tot 1975, toen de overeenkomst tussen de koning van Iran en Saddam Hussein werd getekend in Algerije, De koning van Iran gaf mullah Mustafa drie manieren om voort te gaan, en zei:
‘Ten eerste kunnen jullie zich overgeven aan Saddam, en ik heb met hem afgesproken dat hij jullie alles vergeeft.
Ten tweede kunnen jullie naar Iran komen. We zijn immers beiden Arische volken, en we zullen in jullie levensonderhoud voorzien.
Ten derde kunnen jullie je revolutie voortzetten, maar we zullen jullie niet meer steunen.’
Mullah Mustafa had de derde optie kunnen kiezen, maar koos voor de tweede en gaf zich over aan het Iraanse leger. De Iraanse staatskrant Kayhan schreef destijds met een grote kop: “Ons werk is gedaan”, en ondanks dat er tientallen militaire commandanten klaar waren om verder te strijden, verhinderde Mullah Mustafa hen.
‘Mijn volk vertrouwt op mij,’ zei hij, waarmee hij aangaf alles zelf in de handen te hebben.
Men ziet dus dat Mullah Mustafa en zijn vrienden zichzelf tot commandanten en leiders benoemden, maar op het moment dat ze zichzelf en hun revolutionaire status tegen Bagdad verloren, zeiden ze gemakkelijk dat het de schuld was van de Verenigde Staten en Israël. En dit bleef voor hen de gemakkelijkste manier van doen, altijd maar derde partijen de schuld geven van hun eigen problemen en mislukkingen.
Dit is slechts een verhaal, en er zijn tientallen bewijzen dat de leiders van deze partij nooit in het reine zullen komen met mislukkingen die zijzelf veroorzaakten, maar de schuld op andere individuen, partijen, landen schuiven, en zeggen: “Hij heeft ons verraden, tegen ons gelogen, ons bedrogen”, alsof ze zelf niet aanwezig waren, geen beslissingen genomen hadden, of hun verstand verloren hadden…
Zelfs toen de PUK ontstond onder leiding van Jalal Talabani, en er met hen een conflict ontstond. Ik doel dan op de burgeroorlog tussen PUK en KDP. Nee, dat ook de schuld van Iran, of Turkije, en de Amerikanen. De Koerdische rivale partijen doodden meer dan 12.000 mensen op de grensovergang van Ibrahim Khalil (grens tussen Irak en Turkije, bij de stad Zakho) van eind 1992 tot 1997. Aan het einde van deze burgeroorlog zeiden ze dan wederom dat het de schuld van Iran of Turkije was dat Koerden elkaar vermoordden, en dat men tegen de PKK vocht, die zich op dat moment in de bergen in het grensgebied vestigde. Later werd een document werd gepubliceerd in het Koerdische weekblad ‘Levin’, waarin duidelijk werd dat de KDP 35 miljoen dollar heeft ontvangen van Turkije in ruil voor deze samenwerking.
Sinds 1991, dertig jaar lang, zijn de KDP en PUK aan de macht geweest in de drie grote steden, Sulaimaniyah, Erbil en Duhok. Daarnaast hebben ze al een tijd macht gehad in Kerkuk, en werden hun leiders verkozen tot de president van de Koerdische regio, de premier van Irak, het Koerdische parlement, het Iraakse parlement, de leidende posities betreffende veiligheid en de politie. Politieke relaties, economie, diplomatie, alles hebben ze zelf in handen, ze nemen zelf alle beslissingen. Kortom, ze besturen alle fronten in Iraaks Koerdistan volledig. Dus wat is dan de misdaad van de PKK, als mensen juist de alomvattende controle van KDP en PUK proberen te ontlopen? Deze beschuldigingen vallen dan ook niet goed bij deze mensen, want deze mensen kennen de waarheid goed.
Ik heb zelf overigens veel kritiek op de PKK, maar in mijn gedachten zal deze partij niet bij deze vluchtelingencrisis betrokken zijn, omdat ze er gewoonweg niets mee te maken heeft.”
Maar waarvoor lopen de mensen van Iraaks Koerdistan dan wel weg, als het niet met de PKK te maken heeft?
“De mensen van Zuid-Koerdistan, of Noord-Irak, lopen weg van de allesbeheersende controle van de PUK en KDP, en van een breed scala aan onrechtvaardigheden, zoals de manier waarop alle rijkdom van het land in de zakken van de leiders van de PUK en KDP terechtkomt. En dan vooral de families Barzani en Talabani, die geen kind hebben zonder honderden miljoenen dollars in hun persoonlijke fonds, en leven als ware koningen. Maar de gewone mensen hebben er geen werk, geen elektriciteit of zelfs schoon water, ze worden vervolgd, ze worden opgepakt.
Erbil, Badinan en Sulaimaniyah zijn militaire structuren geworden. En wie hen bekritiseert, zal in de gevangenis zijn lesje leren, of zoals Sardasht Osman, Soran Mama Hama, Kawa Germiyan, Wadad Hussein, en tientallen anderen in het donker vermoord worden. Meer dan 80 mensen zitten momenteel in de gevangenissen van Erbil en Duhok, alleen maar omdat ze banen, brood en salarissen eisten.
Vlieg gewoon naar dat gebied en vraag: ‘Wie wil er er mee naar Europa?’ In de eerste plaats stappen dan de rijken aan boord, omdat ze uiteindelijk hun eigen rijkdom en geld niet zelf bezitten. Immers, wanneer de KDP en PUK het ooit van hen willen afnemen, zullen ze gedwongen worden om alles af te staan. Wat betekent dat zelfs de rijke mensen niet veilig zijn, en in het gevaar is als hij niet meer ‘het mannetje van’ de leiders wil zijn.
Ik krijg zelf veel brieven van mensen die me begroeten en zeggen: “Sorry, geachte heer Aram, we zijn in Erbil, in Duhok, of in Sulaimaniyah, of wij zijn politie agenten, asayish medewerkers, of ambtenaren, en we kunnen daarom jouw werk niet openlijk ‘liken’ of becommentariëren, omdat ze ons zullen arresteren en bedreigen.
Dus stel, je bent een jongeman in Erbil, Badinan en Sulaimaniyah: hoe kun je om je rechten vragen? Als mensen al een jaar in de gevangenis zitten omdat ze een kots-smiley gepost hebben onder een foto van Masoud Barzani, hoe kan hij dan niet proberen het land te ontvluchten?
De PKK formuleert geen politiek in Iraaks Koerdistan, ze heeft er geen economische structuren, de PKK is niet de president van de regio, de premier, of de voorzitter van het parlement, de PKK heeft geen politieke en economische betrekkingen, de PKK bezit geen geheimste diensten zoals de twee repressieve krachten Parastin (veiligheidsdienst van de KDP) en Zanyari (veiligheidsdienst van de PUK), de PKK heeft geen asayish en politie in Iraaks Koerdistan, dus waarom zou het hun misdaad zijn als mensen op de vlucht slaan van de KDP of PUK?
Dit doen zij dus altijd, wanneer ze falen, wanneer ze worden bekritiseerd, of aangevallen: ze vinden een partij om de fout op te leggen, om te ontsnappen aan hun zondes, maar dat is echt denkbeeldig. Ze kunnen dat niet doen, en de mensen kennen de waarheid goed.
Kortom, mensen zijn op de vlucht voor vervolging, onderdrukking, onrecht en gebrek aan brood, werk en vrijheid. De daders daarvan zijn van de Families Barzani, Talabani en PUK, en dus niet nauw verwant aan de PKK.
Als je de regering, het geld, de macht, de veiligheid en de politie hebt, als je geld uit Bagdad haalt, olie verkoopt, over douane-inkomsten en andere interne inkomsten beschikt, en de mensen profiteren er niet van… Als je mensen onderdrukt, als je onrechtvaardig bent, en als je maar halve salarissen uitbetaalt, als mensen op straat komen om hun rechten te vragen en jij schiet ze neer en dood je ze, en zet ze in de gevangenis. Wie is er dan schuldig behalve jijzelf? Wie is het? Het antwoord ligt voor de hand!
Afgezien van het feit dat Turkije en Wit-Rusland zeker hebben geprofiteerd van de levensomstandigheden van mensen in Iraaks Koerdistan, zijn deze mensen het slachtoffer geworden van het beleid van hun eigen regering. Loekasjenko wil, net als Erdogan, van het vluchtelingenvraagstuk een politieke onderhandelsmethode voor zichzelf maken, meer druk uitoefenen op Europa en het dwingen hun eisen aan te horen.
Deze regeringen maken zich helemaal geen zorgen om deze mensen, deze vluchtelingen. Het spel is volkomen duidelijk een politiek spel, en dit is niet de schuld van dat volk, die mensen die op zoek zijn naar een schuilplaats, een plek van vrede en menswaardigheid. Maar politici behandelen ze dus wel zo, en dat is jammer.”
Hoe denkt u dat de toekomst eruit ziet voor Iraaks Koerdistan?
“Het bestaan van Iraaks Koerdistan is het product van de Golfoorlogen, het product van de Amerikaanse invasie (en haar bondgenoten) na Saddam’s invasie van Koeweit. Het beleid van de Ba’athistische regering was het ultieme ticket dat aan de Verenigde Staten en zijn bondgenoten werd gegeven om naar het Midden-Oosten te komen, en een alomvattende en uitgebreide herstructurering in het Midden-Oosten te kunnen implementeren, naar eigen belangen.
Maar dertig jaar zijn verstreken en de Verenigde Staten hebben net zoals in Libië, Afghanistan, Jemen en Syrië, hook in Irak gefaald. Wat betekent dat ze niet precies hebben kunnen verkrijgen wat ze eigenlijk wilden.
Het bestaan van de KDP en de PUK als autoriteiten in Noord-Irak was dus het product van deze oorlog, en de autonome regio aldaar hebben ze helemaal niet zelf gecreëerd. Iraaks Koerdistan is het resultaat van de Amerikaanse no-fly zone, op de 36e breedtegraad en noordwaarts. De KDP en PUK waren zelf niet in staat om slechts één dorp te veroveren.
Dertig jaar van mislukte heerschappij en onrecht, het ontbreken van een verenigd politiek discours omdat er nogal altijd een grens bestaat tussen de zones van de KDP en de PUK, dat de PUK en KDP niet langer politieke partijen, maar in feite bedrijven zijn. Zelfverrijkend tot aan de hoogste graag, en wie de mensen inmiddels verachten. Duhok, het bolwerk van de KDP, had bijvoorbeeld maar 29% participatiegraad in de verkiezingen, en Erbil en Sulaimaniyah nog veel minder dan dat. Dit omdat PUK en KDP zichzelf lelijk hebben gemaakt in de ogen van de mensen, en zelfs in de ogen van Europa en de VS.
KDP en PUK gaan een duistere toekomst tegemoet. Zij zullen ofwel volledig het roer om moeten gooien, ofwel andere partijen zullen opstaan, of in as opgaan, maar ze kunnen zo niet verder blijven gaan.
Over het algemeen is Irak zelf in gevaar als staat. Irak wordt verscheurd door corruptie en politieke fragmentatie. Het is niet duidelijk hoe Iraaks Koerdistan zal worden geherstructureerd, en of in de toekomst de Koerdische regio volledig onder ‘de bijenkorf’ van Bagdad zal vallen. Hetgeen Duhok en Badinan momenteel overeind houdt is Turkije, en in Sulaimaniyah Iran. Maar dat de toekomst er somber uitziet is wel duidelijk….”
_____________
Aram Ehmed kun je volgen op:
YouTube
Twitter
(louter Koerdischtalig)
