Het doet me denken aan de legendarische Franse oorlogsfilm ‘Les uns et les autres’ (uit 1981, maar nog steeds het aanzien waard) waarin te zien is hoe een Joods echtpaar in de gevreesde dodentreinen hun zuigeling in het midden van het spoor laat zakken. In de hoop dat dit kind zal overleven.
Terug bij af
Wat iedereen eigenlijk wist, gebeurde ook: het laatste vliegtuig naar het westen was nog niet vertrokken of de gevreesde taliban nam de macht weer over. Twintig jaar oorlog, honderdduizenden doden, miljarden aan defensiegelden, ontelbare hoeveelheden bloed en tranen. En binnen een dag was de situatie in Afghanistan terug bij af. We stonden erbij via onze alom aanwezige beeldschermen en we keken ernaar. Wat is wijsheid?, zo raast het door mijn hoofd: een bezetting afbreken die om de valse reden van ‘war on terror’ is begonnen of het lot van miljoenen, met name vrouwen en meisjes, overlaten aan de meest wrede en geschuffelde moslimbroederschap op aard?
Russen en Britten
In de late 19e eeuw was Afghanistan een bufferstaat in ‘The Great Game’ tussen de Britse en Russische koloniale rijken. Na de Anglo-Afghaanse Oorlog van 1919 ondernamen Amanoellah Khan en Mohammed Zahir Sjah de modernisering van het land. Een reeks staatsgrepen in de jaren ’70 werd gevolgd door een Russische invasie. Na het vertrek van het Rode Leger in 1989 veranderde Afghanistan in een slagveld, waarbij verschillende groepen elkaar bestreden. In die chaos kwamen de taliban (meervoud voor leerling) bovendrijven. Deze extremistische islamistische strijders, opgeleid in Pakistan, kregen binnen twee jaar het grootste deel van het land in handen.
Sharia
Zij voerden eind jaren ’90 met geweld hun sharia-idealen door. Dit fundamentalisme trok moslimradicalen aan van divers allooi, onder wie Al-Qaida-leider Osama Bin Laden. Dat leidde na 9/11 tot de Amerikaanse inval, waarna vergeefs een poging werd gedaan het land om te vormen tot volwaardige democratie. De taliban vormt geen strak geleide organisatie. Ze beslaan een waaier van lokale fracties die redelijk onafhankelijk opereren. “Zij kennen hun eigen regio en zitten in de haarvaten van de samenleving”, aldus Goos Hofstee, onderzoeker bij het Instituut Clingendael. “Zij hebben lokaal vrij veel onafhankelijkheid en zijn het niet altijd met elkaar eens.”
Gruwelijk nieuws
Een inventarisatie van het vrouwennieuws uit Afghanistan van de laatste 4 maanden van 2021 laat in elk geval al de volgende zaken zien.
* Het ministerie van Vrouwenzaken is vervangen door het ministerie van ‘Bevordering van de Deugd & Preventie van de Ondeugd’
* Demonstrerende vrouwen worden geslagen met zwepen
* Taxichauffeurs moeten vrouwen zonder hoofddoek weigeren
* Vrouwen mogen niet alleen over langere afstand reizen
* Er komen geen vrouwen meer voor in TV-series
* Vrouwenopvangmogelijkheden zijn gesloten
* Vrouwen krijgen geen bankrekening en geen baan
* Meisjes en vrouwen mogen niet sporten
* Meisjes en vrouwen zijn uitgesloten van middelbare scholen
* Daar stopt hun leven en moeten zij thuis blijven
Onzichtbare vrouwen
Oorlogen worden het vaakst door mannen begonnen, maar degenen die het meest lijden zijn vrouwen en kinderen. Langzaam maar zeker worden Afghaanse meisjes en vrouwen teruggedrongen achter de voordeur. Als de taliban in dit tempo regels blijven doorvoeren, zal het niet lang meer duren voordat vrouwen ook letterlijk weer onzichtbaar zijn. Het is zoals kunstenares / fotografe Boushra Almutawakellaat zien met haar serie ‘Invisible women’. Momenteel laten de mannenbroeders nog niet hun ware gezicht zien, om nog uitstaande subsidiegelden binnen te kunnen harken, maar stap voor stap wordt duidelijk dat de klok teruggezet gaat worden naar de tijd rond de millenniumwissel, zo laat ons o.a. een gedetailleerd verslag van Aletta André ter plaatse zien.
Zichtbare vrouwen
Er is één puntje van hoop: vrouwen zijn altijd de sigaar binnen religieuze gemeenschappen, maar ze zijn uiteindelijk ook degenen die de regimes omver werpen en hun land echte vooruitgang bieden. Dat kunnen ze echter niet zonder ruggensteun. Als de wereld niets meer ziet van deze weggestopte, weggevaagde, weggewerkte vrouwen, ligt het voor de hand dat wij hier in het westen onze focus weer verleggen naar de zichtbare vrouwen. Dat we Afghanistan vergeten en onze blik richten op de Kim Kardashians en andere celebs en geprivilegieerden die het vrouwbeeld weer op een andere manier naar de ratsmodee helpen. Daarom beloof ik jullie dat ik ook in het komende jaar tot vervelends aan toe zal schrijven over mijn Afghaanse seksegenotes. Dat is wat ik kan doen.
