En daar speelt de commercie gretig op in. Drankketens hebben steeds meer alcoholvrij bier en wijn in hun schappen en de Slijterij Alcoholvrij wordt, hoe tegenstrijdig die naam ook klinkt, op steeds meer plekken in Nederland gesignaleerd.
Vrouwen eerder de Sjors
Aan het einde van deze ‘droge maand’ gaat presentatrice Merel Westrik van start met een openhartig programma over vrouwen en ’the booz’. Want ook in het geval van drankconsumptie is de Nederlandse vrouw behoorlijk geëmancipeerd geraakt in de afgelopen halve eeuw. En hoe ouder, hoe meer. Alcohol is echter sneller schadelijk voor vrouwen dan voor mannen. Uit onderzoek blijkt dat mannen weliswaar in alle rangen en standen van de wereld meer drinken, maar dat hoogopgeleide vrouwen, als ze alcohol nuttigen, vaker overmatige drinkers zijn. Het gaat om de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van het CBS, het RIVM en het Trimbos-Instituut.
Wijnen, wijnen, wijnen
Bij de mensen geboren tussen 1891 en 1910 dronken de mannen gemiddeld dubbel zoveel als vrouwen. Bij degenen die een eeuw later werden geboren, dus tussen 1991 en 2000, hebben mannen en vrouwen dezelfde alcoholconsumptie. Het percentage volwassen dat zich houdt aan het advies van de Gezondheidsraad: ‘Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag’ neemt sinds 2014 (37,4%) geleidelijk toe. Ook in 2020 is het verder toegenomen, van 41,5% in 2019 naar 44,4% in 2020. Laagopgeleiden houden zich het vaakst aan het advies (57,2%), hoogopgeleiden het minst vaak (37,1%). Hoe zeggen ze dat ook alweer? Als wijn is in de man (m/v/x), zit de wijsheid in de kan. Oftewel: eenmaal aan het ‘wijnen, wijnen, wijnen’ is de 4e en de 5e ook makkelijk genomen.
Hou ouder, hoe meer
Een demografische verklaring voor het feit dat succesvolle en/of hoogopgeleide vrouwen stevig drinken is dat vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen. Ze zijn ook vaker tot op hogere leeftijd gezond. Dat geldt voor hogeropgeleiden in het algemeen. Ook zij worden gemiddeld ouder en drinken meer dan de lageropgeleiden, zeker als ze ‘op leeftijd’ zijn. Er hoeft de volgende ochtend immers niet meer zoveel gepresteerd te worden als voorheen. De babyboomgeneratie (geboren vanaf 1946) zijn de 70’ers en 60’ers van nu. Zij maakten de grote ommekeer mee van de naoorlogse welvaart en het feminisme en zijn samen met de hedendaagse 50’ers de fanatiekste ‘innemers’.
Borstkanker
Dat je van drinken leverziektes, keelkanker en Korsakov kunt krijgen (en dus toch eerder doodgaat), weten we wel. Veel minder bekend is dat alcohol het risico op borstkanker verhoogt. Een ziekte die zich met name openbaart rond de 50 jaar bij vrouwen. En toch wordt in dat verband maar weinig over alcohol gesproken of geschreven. Journaliste Caroline Griep kwam erachter toen de ziekte in 2015 bij haar had toegeslagen. In de zomer eraan voorafgaand voelde ze al dat haar bourgondische levensstijl haar begon op te breken. Ze gaat naar haar huisarts, die haar verwijst naar ‘Kick your Habits’ en stopt binnen een week met roken en drinken. Op aanraden van de huisarts laat ze tevens een mammografie maken. Het is mis, maar gelukkig kan de tumor in haar borst goed weggehaald worden.
Vrouwelijke hormonen
Caroline verdiept zich in de materie en ontdekt dat alcohol een ware trigger is bij het ontwikkelen van borstkanker. Ze schrijft daar ook over, maar blijft er tegenaan lopen dat roken wél en drinken níet als een kanker-boosdoener te boek staat. Algemeen geldt dat hoe langer vrouwen worden blootgesteld aan het geslachtshormoon oestrogeen, hoe hoger het risico is op borstkanker vanwege celdelingen. Als je alcohol nuttigt, creëer je een hogere oestrogeenspiegel en gaat dus ook de celdeling omhoog. Maar er is meer. Alcohol wordt in het bloed omgezet in de kankerverwekkende stof acetaldehyde en dat leidt tot vrije radicalen in het bloed; beide ‘processen’ geven directe DNA-schade.
Uitzaaiingen
In 2020 krijgt Caroline ondraaglijke pijnen. Ruim een half jaar strompelt ze letterlijk en figuurlijk van het kastje naar de muur. Haar huisarts begrijpt er niets van. Haar oncoloog uiteindelijk wel en na een MRI-scan wordt duidelijk dat de borstkanker uitzaaiingen heeft gegeven in haar botten. Een zware slag. Met speciale medicatie en bot-verstevigende infusen gaat het nu redelijk met haar en over haar lief, leed en leven schrijft ze veel en openhartig.Haar Libelle-blogs zijn inmiddels gebundeld onder de titel ‘Lieve FB-vrienden, ik heb borstkanker’, want zo maakte Caroline destijds wereldkundig dat de ziekte haar te pakken had.
Bij hoogte- en dieptepunten
Presentatrice Merel Westrik vindt de band tussen vrouwen en drank intrigerend. “Ik denk dat ik op alle hoogte- en dieptepunten in mijn leven een glas in mijn hand heb gehad. Valt er iets groots te vieren: champagne. Is er verdriet, dan moet dat gestild worden met iets sterks. Ik hoor het mezelf vaak zeggen: ‘ik ben wel toe aan een borrel’. En het is ook zo geaccepteerd. Als je niet drinkt ben je al snel ‘ongezellig’ of ‘saai’. Moet je het nog uitleggen ook. En als je niet zwanger, islamitisch of aan de antibiotica bent, word je vaak ook nog overgehaald. ‘Ah, kom op, ééntje ..”
Slokje Teveel?
Waar komt dat vandaan? En wanneer slaat ‘gezellig’ drinken om in een probleem? In het programma praat Merel met ervaringsdeskundigen en experts. Ook heeft zij, voor het eerst in de Nederlandse televisiegeschiedenis, een bijeenkomst van ex-alcoholverslaafden bijgewoond. Daar ontmoet zij vrouwen die hun vaak aangrijpende verhalen over alcohol voor de camera durven te delen. Speciaal voor ‘Slokje Teveel?’ doen tevens 20 bekende Nederlandse vrouwen een boekje open over hun drankgebruik. Hoeveel drinken zij en hoe vaak? En is dat meer of minder dan ze denken? Onder andere Anita Witzier, Susan Smit, Roos Schlikker en Isa Hoes hielden een maand lang een alcoholdagboek bij en delen hun ervaringen.
Sinds Evi niet meer drinkt
Steeds meer bekende vrouwen spreken openhartig over hun alcoholgebruik. Zo ook de Merels Vlaamse collega Evi Hanssen. Op 1 januari 2020 besloot zij om een jaar lang te stoppen met drinken. Vanuit een verlangen naar controle, soberheid en een gezonder leven. Gedurende 500 dagen hield ze een dagboek bij, waarin ze schrijft over de vele beproevingen die ze op haar pad tegenkomt. Dat is vorige maand gepubliceerd onder de titel ‘Sinds ik niet meer drink’. Evi vertelt in talkshow BEAU dat het leven gemakkelijker is geworden sindsdien. “Ten eerst dacht ik altijd dat ik een slechte slaper was, zoals zoveel mensen, en na twee à drie maanden sliep ik ongelofelijk goed, waardoor ik natuurlijk meer energie heb. Waardoor ik meer beweeg, waardoor ik beter eet.” Ze kan niet zeggen dat het leven zonder alcohol fantastisch is. “Het leven werpt mij nog altijd verdriet en pijn voor de voeten.”
Het is uit met vriend Alcohol
Evi vertelt nu wel beter met die gevoelens om te kunnen gaan. “Omdat ik mij niet meer verdoof, ook niet met een glaasje wijn na slecht nieuws te krijgen, dat ik sneller dat verdriet aanpak en ook sneller herstel. Je stelt het niet uit tot de volgende dag of twee dagen later en dan heb je ook nog eens een kater.” Meer uithoudingsvermogen, minder stress en een helderder hoofd. “Het heeft mij zo veel opgeleverd dat ik nog altijd niet drink. Terwijl ik van alcohol hield. Alcohol was mijn vriend.”
‘Slokje Teveel?’, donderdag 27 januari 2022 vanaf 20:30 uur op Net5.
