Iran bombardeert Erbil: opereert de Mossad in Iraaks Koerdistan?

Een verhaal van olie, gas, spionage, achterbaksheid en sabotage kwam aan het licht nadat Irans raketaanvallen op een Mossad-basis in Erbil enkele onsmakelijke connecties in Iraaks Koerdistan aan het licht brachten

Meerdere raketten vielen in Erbil, de hoofdstad van de Iraakse Koerdistan Regio (IKR), vroeg op zondag waarbij Iran’s Islamitische Revolutionaire Garde Korps (IRGC) de verantwoordelijkheid opeiste voor de aanval.

Een dozijn Fateh-raketten troffen om 1.30 uur plaatselijke tijd een onbekend doel, op geringe afstand van de locatie van het nieuwe Amerikaanse consulaat in de buitenwijken van Erbil. Hoewel door de Koerdische autoriteiten geen doden werden gemeld, hebben Iraanse bronnen meerdere doden en gewonden van Mossad-agenten geclaimd, en verscheidene gebouwen werden collateraal getroffen bij de aanval, waaronder het hoofdkwartier van het Kurdistan24 nieuwsagentschap.

De IRGC beweerde echter dat het doelwit een buitenpost van de Israëlische inlichtingendienst was:

“Na de recente misdaden van het valse zionistische regime en onze eerdere verklaringen dat de misdaden en het kwaad van dit beruchte regime niet onbeantwoord zullen blijven, werd afgelopen nacht het strategische centrum van de zionistische samenzwering en het kwaad het doelwit van krachtige raketten van de Islamitische Revolutionaire Garde,” luidde een IRGC-verklaring uren na het incident.

In verder contrast met de mediaberichten publiceerde het Iraanse staatsmedium Mehr een lijst van de naar verluidt bij de aanval gedode Israëlische Mossad-agenten.

Een hooggeplaatste Iraanse veiligheidsbron vertelde deze reporter op maandag dat de operatie van de IRGC werd uitgevoerd als directe vergelding voor een Israëlische aanval op 14 februari op een door de IRGC geëxploiteerde dronebasis in het Mahidasht-district van Kermanshah, binnen Iran.

Israël en de Koerden

De Koerden hebben decennialange banden met Israël, die teruggaan tot de jaren vijftig van de vorige eeuw, onder meer in de vorm van geheime militaire opleiding. Het bestaan van Mossad-spionagebases in de IKR wordt echter betwist door de Koerdische autoriteiten en de woordvoerder van de regering van de autonome regio ontkende vorig jaar, niet voor het eerst, de “ongegronde beschuldigingen”.

Erbil’s gouverneur Omed Khoshnaw vertelde verslaggevers in de nasleep van de inslagen van zondag dat “het onderwerp van Israël al een lange tijd wordt besproken, dat is ongegrond, er is geen Israëlische basis in dat gebied”.

De Iraakse wet verbiedt betrekkingen met Israël – beperkingen die vorig jaar werden aangescherpt nadat een met veel publiciteit omgeven pro-Israël evenement in Erbil op niets uitliep.

Niettemin vertelde een hoge Amerikaanse functionaris die op de hoogte was van de aanval op Erbil maandag aan de New York Times dat het gebouw dat getroffen werd door de ballistische raketten van de IRGC diende als een Israëlische trainingsfaciliteit. Het Amerikaanse consulaat was niet het doelwit, maar de IRGC vond het niet erg dat het in de buurt was, voegde de ambtenaar eraan toe. Deze bewering werd een dag later verworpen door een “hooggeplaatste ambtenaar van de regering Biden”, die de getroffen plaats alleen beschreef als een burgerwoning.

Erbil, een spionagecentrum van de Mossad

Volgens de Koerdische politieke commentator Niyaz Hamid, “werd tussen deze partijen overeengekomen dat de stad Erbil het centrum zou worden van de Israëlische Mossad, waar ook verschillende Iraanse Koerdische oppositiegroepen zijn gevestigd. Deze overeenkomst heeft tot gevolg gehad dat de stad Erbil het centrum is geworden van de oorlog tussen Israël en Iran.”

“Dit treft de mensen in het gebied,” betoogt hij. We zagen dit toen Iran de geheime bases van de Mossad in Erbil bombardeerde.”

Hamid maakte zijn opmerkingen naar aanleiding van het bezoek op 12 maart – de dag voor de raketaanval in Erbil – tussen de president van de IKR, Nechirvan Barzani, en zijn Turkse ambtgenoot, Recep Tayyip Erdogan, in Antalya, Turkije.

Terwijl de betrekkingen tussen Turkije en Iran na de Iraakse verkiezingen van vorig jaar gespannen waren geraakt, heeft Ankara de laatste maanden snel gehandeld om zijn banden met Israël en de VAE te verbeteren. De drie landen willen volgens hem in Irak een regering vormen die hun belangen dient. “Aan de andere kant is Iran een obstakel voor de vorming van zo’n regering.

De Iraans-Koerdische journalist Pooya Mirzaei gelooft niet dat het doelwit een civiele locatie was, op basis van beelden van bewakingscamera’s die door Kurdistan 24 zijn verstrekt. “In tegenstelling tot de beweringen van de Iraakse regering en de KRG (Kurdistan Regional Government), kan een secundaire explosie na het inslaan van de raketten wijzen op de aanwezigheid van munitie en explosieven” op de vermeende Mossad-basis in Erbil.

Irans motieven

In een interview met deze reporter concludeert de officiële woordvoerder van het Erbil-kantoor van de Patriotische Unie van Koerdistan (PUK) partij, Azad Jolla, “dat de Iraanse aanval op Erbil niet zonder reden is gebeurd. Aanvallen op Iraaks Koerdistan zijn al eerder gebeurd – 27 keer om precies te zijn – waarbij Iran of groepen die dicht bij Iran staan op de een of andere manier Iraaks Koerdistan, Erbil in de meeste van deze voorvallen, hebben aangevallen. Toch verschilt deze aanval sterk van eerdere aanvallen.”

Volgens Jolla is het, om het motief achter de aanval te begrijpen, belangrijk om de redenering van Iran te waarderen.

“Een kwestie die hier gezien kan worden zijn de afspraken die gemaakt zijn tussen Nechirvan Barzani en Erdogan om gas via Turkije naar Europa te sturen, als vervanger van Russisch gas. Maar ook het sturen van olie via Turkije naar Israël en andere delen van de wereld.”

“Rusland wil niet dat Turkije dit doet, en er is een mogelijkheid dat het dit via Iran probeert te blokkeren. Dat is een mogelijkheid, zij het een kleine,” benadrukte hij.

“Maar aan de andere kant is er nog een andere mogelijke verklaring. En dat is dat er een mix van verschillende inlichtingendiensten aanwezig is in Irak, en het meest prominent in de Koerdische region. Er is de aanwezigheid van het Turkse MIT, het Iraanse Ettalaat, en ja, ook de Israëlische Mossad, de Amerikaanse CIA, agentschappen van Europese landen, en zelfs de Russische KGB.”

“Dus ja, er is – onder andere – een Israëlische Mossad aanwezigheid. En deze aanwezigheid provoceert Iran om hun posities in Iraaks Koerdistan aan te vallen. Iran heeft dit eerder gedaan, en zal het waarschijnlijk weer doen.”

Een van de gebouwen die door de aanval van zondag werd getroffen, was een villa die eigendom is van de CEO van de Iraakse Koerdische oliemaatschappij KAR-groep, Sheikh Baz Karim Barzinji. “Iran is onze buur en heeft de Koerdische bevolking bijgestaan in moeilijke tijden”, zei hij en hij nodigde de Iraanse ambassadeur in Irak uit om zijn huis te bezoeken en de schade zelf te bekijken.

De Koerdische politicus Hiwa Seid Salim vertelde deze reporter in een exclusief gesprek dat hij vermoedt dat de reden voor de Iraanse aanval op de villa van de Barzinji’s te wijten is aan zijn zakelijke activiteiten, die volgens Iraanse veiligheidsbronnen de verkoop van Iraakse olie en gas aan Israël omvatten.

Maar Salim gelooft dat “het werkelijke strijdtoneel tussen Israël en Iran in Syrië ligt, niet in de Koerdische regio, en dat het doelwit van het huis van sjeik Baz Karim Barzinji meer te maken heeft met zijn invloed in de KRG op de export van gas, wat een heet hangijzer is geworden sinds het uitbreken van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Er zijn gesprekken over Koerdisch gas dat een alternatief moet worden voor Russisch gas bij de export naar Europa, een initiatief dat Iran zou willen blokkeren.”

Jolla, de woordvoerder van de PUK, heeft een genuanceerdere mening. Op de vraag hoe de vermeende aanwezigheid van de Mossad in verband kon worden gebracht met de Koerdische zakenman Barzinji, antwoordde Jolla met een gedetailleerde beschrijving van de plaats van de aanslag.

“Deze villa is afgesloten voor het publiek, er zijn muren en prikkeldraad, bewakers, controleposten rondom en niemand mag de compound benaderen. Niemand kon dan ook de compound benaderen omdat deze zwaar beveiligd was. Als deze villa compound het doelwit is van raketaanvallen door de Iraniërs, dan is dat niet zonder reden. Alle mensen hier in Erbil zijn bereid om deze realiteit te accepteren.”

De Iraanse veiligheidsbron van The Cradle zei ongeveer hetzelfde, terwijl hij verdere exclusieve details gaf over het doelwit van de IRGC: “De structuur van deze twee villa’s had twee daken die het volledig beschermden tegen 240mm raketten. Een explosiebestendig technisch dak onder een schokabsorberend dak dat twee lagen onder het zadeldak had.” Hij zegt dat beelden van na de operatie deze beoordeling bevestigen. Het gebouw, ondanks dat het door 12 raketten werd geraakt, behield zijn structurele integriteit.

Azad Jolla verwerpt de draai die de dominante Koerdische Democratische Partij (KDP) aan de aanvallen van zondag geeft en beweert dat de “media, persoonlijkheden en leiders van de partij hun uiterste best doen om het publiek ervan te overtuigen dat de getroffen villa het huis is van een zakenman, en waar hij woont met zijn vrouw en kinderen, en dat er niemand of niets anders aanwezig was. Ook dit is overduidelijk niet waar, want wat zou Iran te zoeken hebben bij het bombarderen van het huis van een zakenman en zijn gezin, waarom zou het dat als doelwit kiezen? Hoe komt het dat het huis 12 raketten ontving en in puin ligt, maar er geen familielid of personeel van sjeik Baz Karim gewond of dood is geraakt bij de aanval?”

“Het lijkt erop dat de verklaringen die [door de KDP] worden gepresenteerd een geconstrueerd verhaal zijn, en het lijkt erop dat er zeker iets aan de hand was op deze locatie. Er moet en zal meer onderzoek komen naar wat er aan de hand was op deze plek.”

Israël’s steun aan Iraanse Koerdische militanten

De banden tussen de KDP en Israël bestaan al tientallen jaren als onderdeel van Tel Aviv’s “Alliantie van de Periferie” strategie – geïnitieerd door Israëls allereerste president David Ben Gurion – die zich richt op het aantrekken van bondgenoten tegen haar eens verenigde Arabische oppositie. De Koerden, maar ook Turkije en het Iran van voor de Islamitische revolutie, werden benaderd als mogelijke bondgenoten om dit doel te bereiken.

Tegenwoordig gebruikt Israël zijn band met Koerdische leiders in zijn proxy-conflict tegen de Islamitische Republiek, met inbegrip van militante Iraanse Koerdische oppositiegroepen. Dit is ook de voornaamste reden waarom Israël grote belangstelling heeft getoond voor het volgen van de Koerdische politiek en de bewegingen van Koerdische opstandelingenorganisaties, en verschillende van deze groepen financieel heeft gesteund. Het is ook een plausibele reden achter de samenwerking van Iran met Turkije bij het uitvoeren van gezamenlijke militaire operaties tegen Koerdische rebellen in Noord-Irak.

De door Wikileaks gelekte geheime diplomatieke cables van de VS bevatten verklaringen van Meir Dagan, voormalig hoofd van de Israëlische Mossad, aan VS-functionarissen in augustus 2007, waarin hij opriep tot steun aan Koerdische oppositiegroeperingen, waaronder de anti-Iraanse, militante Koerdistan Free Life Party (PJAK), in een poging om Teheran te destabiliseren.

De met een Pulitzerprijs bekroonde onderzoeksjournalist Seymour Hersh rapporteerde een jaar na de Amerikaanse invasie en bezetting van Irak in 2003: “Israël heeft honderden agenten, waaronder leden van de Mossad, die opereren in de Koerdische gebieden van Noord-Irak. Bovendien voert de Mossad nu geheime operaties uit in Koerdische gebieden van Iran en Syrië.” Een voormalige Israëlische inlichtingenofficier vertelde Hersh in een groot New Yorker stuk in datzelfde jaar: “Het is Realpolitik… Door zich aan te sluiten bij de Koerden, krijgt Israël ogen en oren in Iran, Irak en Syrië.”

Niet de laatste keer

In de duistere wereld van de spionage kan het natuurlijk moeilijk zijn om feit van fictie te onderscheiden. Het ziet er echter naar uit dat Iran een assertievere vergeldingsrol zal gaan spelen in zijn confrontatie met Israël, dat onlangs werd getroffen door de grootste cyberaanval in zijn geschiedenis, de dag na de aanvallen in Erbil. Interessant is dat dit ook de website van de Mossad trof, volgens het prominente Israëlische dagblad Haaretz.

De Iraanse ambassadeur in Irak, Iraj Masjedi, heeft nu gewaarschuwd voor verdere aanvallen op “Israëlische strategische centra” in Erbil. De Iraniërs presenteerden tastbare informatie en bewijzen aan zowel Iraakse als Koerdische functionarissen voorafgaand aan de raketaanvallen van afgelopen weekend.

Een “goed ingelichte Iraakse bron” werd door The New Arab geciteerd als zou “Masjedi documenten hebben voorgelegd aan de Iraakse ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken waaruit blijkt dat Israëlische drones vanuit een herenhuis in Erbil hebben gevlogen en aanvallen hebben uitgevoerd op een vloot van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC) drones in Mahidasht regio van de provincie Kermanshah, ten westen van Iran op 14 februari” – informatie die eerder deze week ook door The Cradle werd bevestigd.

De Iraniërs zijn vastbesloten om afschrikking te bewerkstelligen, en waarschuwen nu al een paar jaar dat zij een gelijke verhouding van tegenaanvallen op Israëlische salvo’s zullen leveren – hetzij op zee of op het land.

Op zondag waarschuwden zij dat de volgende aanval op Israëlische operaties een “harde, beslissende en vernietigende reactie” zal zijn. Aangezien Tel Aviv actief werkt aan het tegengaan van de strategische diepte van Iran door rechtstreeks of via proxies in de buurt van Iraanse grenzen te vestigen, is het onduidelijk of Teheran’s volgende operatie in Irak of een andere naburige staat zal zijn.

Wat wel bekend is, is dat de aanvallen van zondag tegen vermeende Israëlische inlichtingendoelwitten in Erbil noch op zichzelf stonden, noch ongekend waren, en daarom waarschijnlijk ook niet de laatste zullen zijn.

Dit artikel is eerder in het engels gepubliceerd op TheCradle.co