De tanker kan wegens gebrek aan onderhoud elk moment gaan lekken, breken of zelfs ontploffen, vanwege de roestige staat en de opgebouwde gassen in de laadruimtes. Behalve enorme ecologische schade in en rond de Rode Zee zou dat ook voor een humanitaire ramp zorgen in de landen er omheen. Zelfs kan de mondiale economie ernstig ontregeld raken.
Eerdere pogingen het schip te repareren liepen spaak in de oorlog om Jemen, waar politieke onwil zeven jaar lang standaard was. Maar sinds eind maart is er sprake van een détente in Jemen, zwijgen de wapens en is een Nederlands plan het schip te bergen reëel geworden. In het plan maken de Nederlandse bergers van Smit Salvage deze zomer het schip veilig, totdat de olie kan worden overgepompt en het schip geborgen.
Voor fase 1 van het plan is tachtig miljoen dollar nodig. Op een donorconferentie vorige maand brachten Finland, Noorwegen, Zweden, VK, Frankrijk, Zwitserland, Luxemburg, Duitsland, de EU en Qatar gezamenlijk een kleine veertig miljoen dollar in. Afgelopen weekend beloofden zowel de VS als Saoedi-Arabië elk nog eens tien miljoen dollar, wat het totaalbedrag op zestig miljoen zou brengen.
Om de laatste twintig miljoen op te halen start de VN de mondiale crowdfund onder gewone mensen, die vandaag van start gaat. VN-gezant voor Jemen David Gressly mikt op vijf miljoen dollar, waarna het balletje verder moet rollen. ‘Elke gedoneerde dollar is een boodschap aan de marktpartijen om ook deel te nemen,’ aldus Gressly gisteren in een persconferentie vanuit de Jemenitische hoofdstad Sana’a, kennelijk doelend op bedrijven uit de oliesector. ‘To bridge the gap. We are so close!’
Behalve marktpartijen hoopt Gressly ook op donaties uit de regio zelf, waarvan vooralsnog alleen Qatar en sinds afgelopen weekend ook Saoedi-Arabië hebben gedoneerd. Landen als de VAE zijn terughoudend vanwege de bevoordeling van het houthi-bewind in Noord-Jemen, dat niets hoeft te betalen maar wel de vruchten van de operatie plukt. Behalve de opbrengst van de ruim een miljoen vaten olie zelf die nog in de tanker zitten, is hen in fase 2 ook een nieuwe exportfaciliteit ter waarde van ruim zestig miljoen dollar beloofd, tot onvrede van de tegenstanders van de houthi’s. Maar over de opbrengst van de olie en het metaal van de oude supertanker wil Gressly het nu nog niet hebben: ‘Let us worry about such things later.‘
Pretty ready noemde Gressly de organisatie, in handen van het Rotterdamse bergingsbedrijf Smit salvage. ‘Technisch is het niet zo moeilijk, heb ik me laten vertellen. Ze hebben negen weken nodig om het schip te stabiliseren en gasvrij te maken. De transfer van de olie is daarna een relatief eenvoudige klus.’ Gressly hamerde wel op haast, de operatie zou over twee weken moeten starten, omdat vanaf oktober de Rode Zee te wild wordt. ‘Time is running out. Elke dag uitstel is een extra dag dat we risico lopen.’
Op hardnekkige geruchten als zou Koeweit -al sinds het begin van de oorlog net als Nederland en Oman een dealmaker rond Jemen- een tanker doneren waarin de olie wordt overgepompt wil Gressly niet rekenen. ‘Dat zou het gat dichten maar er zijn geen toezeggingen. In theorie zouden we vandaag kunnen starten, maar starten willen we alleen als we het volle bedrag toegezegd hebben gekregen.’
Volgens Gressly zijn de politieke barrières rond de operatie geslecht en gaat het nu echt om geld. ‘We laten dat de partijen periodiek herbevestigen. Er zijn geen politieke issues meer. Ook geen veiligheids- en militaire issues. We maken deze operatie volledig conflictvrij. Laten we het verleden achter ons laten en dit karwei klaren!’
