Dit is de kern van een onlangs verschenen rapport van het European Disability Forum (EDF). In het rapport geeft het EDF talloze voorbeelden van reizigers met beperking die serieuze problemen ondervonden tijdens een vlucht. Problemen die variëren van het niet mee aan boord mogen vanwege ‘veiligheidsredenen’ tot aan een beschadigde of zelfs onbruikbaar geraakte rolstoel door de vlucht, resulterend in een schadepost van duizenden euro’s.
Geen harde uniforme regels luchtvervoer mensen met beperking
Het grote probleem dat EDF constateert, is dat de Europese luchtvaartmaatschappijen geen uniforme regels en voorwaarden hanteren volgens welke ze bepalen of mensen met een beperking mee kunnen reizen. Daardoor ontstaat dus willekeur.
De Europese Commissie herziet binnenkort haar richtlijnen inzake passagiersrechten. Het EDF vraagt daarom om specifiek richtlijn 1.107/2006 aan te passen die handelt over de rechten van personen met een beperking of mindere mobiliteit wanneer zij per vliegtuig reizen. Concreet vraagt het EDF om de volgende aanpassingen:
het weigeren van personen uit de doelgroep moet worden verboden
mocht een luchtvaartmaatschappij toch vasthouden aan de weigering, dan moet deze een eerlijke vergoeding aan de getroffen persoon betalen
indien de luchtvaartmaatschappij eist dat een begeleider meereist, moet deze een gratis ticket kunnen krijgen
luchtvaartmaatschappijen worden aansprakelijk voor het beschadigd of zoekraken van hulpmiddelen
Voorbeelden uit de praktijk als ervaringsdeskundige
Ik vlieg zelf gemiddeld één keer per jaar. Niet voor mijn lol, maar om ergens in Europa te geraken voor mijn project Mensen met een beperking aan het woord. Dat ik weinig lol aan mijn vliegreizen beleef, komt vooral door de inadequate reisassistentie op de meeste luchthavens.
Ik zit niet in een rolstoel. Echter, de afstanden naar en van de gate zijn op de grote luchthavens dermate lang dat ik opteer om naar en van de gate te worden getransporteerd. Op Schiphol en Zaventem rijdt men daartoe met elektrische karretjes rond. Op luchthavens in de armere EU-lidstaten duwt een assistent je in een rolstoel. Het transportmiddel is niet waar het mij om gaat. Het gaat mij om de beschikbaarheid van de assistentie an sich.
Die assistentie is op alle luchthavens onderbezet. Er is te weinig personeel om personen met een beperking, of ouderen, naar de gate of de bagagecontrole en vervolgens de uitgang te brengen. Het gevolg is dat degenen die er een beroep op doen veel te lang moeten wachten totdat ze aan de beurt zijn. Dit leidt tot ergernis en stress. Het EDF-rapport maakt er ook melding van.
Vorig jaar vloog ik vanaf Eindhoven Airport naar Athene. En weer terug. De foto bij dit artikel is van het vliegtuig van Aegean Airlines op Eindhoven Airport. Zowel heen als terug was het dikke miserie met de assistentie. Behalve het lange wachten totdat iemand beschikbaar was op Eindhoven Airport zat ik daar ook met een logistiek probleem. Op Schiphol en Zaventem landen de vliegtuigen in de regel tot aan de gate. Je loopt dan via een buis zo het vliegtuig binnen. Op Eindhoven Airport gaat dat niet. Daar moeten de passagiers buiten naar het vliegtuig lopen en via de vliegtuigtrap naar binnen. Traplopen, kan ik wel maar liever niet als er een hele rij achter en voor mij staat. Mensen zijn nogal eens ongeduldig en als men begint te duwen, ben ik verder van huis.
Voor Johan moest dus een speciale lift komen waarin ik met de rolstoel plaats kon nemen. Die lift reed vervolgens naar het vliegtuig om Johan zo omhoog te brengen tot aan de cabinedeur. Iedereen was ondertussen allang gezeten eer ik aan de beurt was om zo mijn intrede te doen. We vertrokken dik 20 minuten te laat.
De terugreis van Athene naar Eindhoven verliep niet veel beter. Ik noteerde het volgende: ‘Ik checkte om 12:30 uur in. De assistentie zou snel komen. Nog niemand om 13:00 uur. Ik weer vragen aan de balie. “Over tien minuten.” in uw dromen. Om 13:45 uur zat/stond ik nog steeds in de hal. Boarding was om 14:15 uur. Ik opnieuw naar de balie, klaar om het f… woord te gebruiken. Weer een andere kerel. Bellen. Na vijf minuten dan eindelijk de assistentie die zich rot moest haasten om mij op tijd door de security check en naar de gate te krijgen. Het was heel krap aan. De lift om mij In het vliegtuig te krijgen, stond al wel klaar. Op Eindhoven Airport dan weer geen lift. “Was niet duidelijk”. Laat maar jongens. Johan neemt de trap wel.’
Uiteindelijk was ik toch weer de laatste die het vliegtuig mocht verlaten en waren er geen ongeduldige passagiers die moesten wachten totdat ik treetje voor treetje de trap was afgedaald. Ook op eerdere vliegreizen ervoer ik altijd wel problemen. Het is derhalve niet verwonderlijk dat ik mijn vliegreizen tot het allernoodzakelijkste beperk.
Denk vooraf meer mee met mensen met beperking
Ik snap best dat het niet altijd eenvoudig is om mensen met beperking goed en vakkundig aan en van boord van een vliegtuig te krijgen binnen de gestelde tijdsduur. Vliegmaatschappijen hanteren strakke schema’s waarbinnen soms honderden passagiers moeten inchecken, aan boord gaan, gaan zitten en de bemanning het vliegtuig gereed voor vertrek moet maken. Extra handelingen om een persoon met beperking aan of van boord te krijgen, zijn dan een bijkomende tijdrovende factor. Zeker als die persoon zelf geen stap kan verzetten.
Het zou al helpen als de betrokken luchtvaartmaatschappij van tevoren contact opneemt met de betrokken persoon om te weten te komen welke hulp precies moet worden geboden. Nu boek je online je ticket, je geeft aan dat je reisassistentie behoeft, of je zelf kunt stappen of niet en dat is het. Noch de maatschappij noch de luchthaven heeft op die manier weet wat de beperking precies inhoudt en wat voor consequenties die heeft voor de mobiliteit van de persoon. Maak verder realistische schema’s welke passagier met beperking wanneer aan boord moet van welk vliegtuig en zorg dat je daarvoor het personeel op tijd beschikbaar hebt.
EDF
Het European Disability Forum is een onafhankelijke Europese koepelorganisatie met hoofdkantoor in Brussel. Het vertegenwoordigt meer dan 100 miljoen Europeanen met een of andere beperking (ook Europeanen die niet in een EU-lidstaat woonachtig zijn). Landelijke organisaties voor de doelgroep kunnen er zich bij aansluiten. Het EDF heeft nauwe contacten met de Europese instellingen zoals het Europees Parlement en de Europese Commissie. Geregeld publiceert het EDF rapporten en nieuwsbrieven over zaken waar de doelgroep tegenaan loopt. Verder organiseert het EDF ook webinars.
Copyright foto: Johan Peters
