1 ØXN – Cyrm
Hier is vanalles aan de hand. In de duisternis kijken en proberen er licht in te schijnen. Zangeressen Katie Kim en Radie Peat zingen om beurten aloude ’tales’ over verlies en lijden; het enige dat ons mensen nog bindt. Peat begint met Sean-nós gezang, een oude Ierse zangstijl zonder begeleiding. Het is de opmaat voor muziek die in zijn minimale uitvoering de sombere en verlaten sfeer nog eens benadrukt. Herhalende drums, viool, piano en meer. Cyrm (spreek uit: sairum) is een archaïsch woord voor bezwering. Hoogtepunt van dit in vier dagen opgenomen debuut is een ruim tien minuten versie van Scott Walkers’ Farmer In The City. Huiveringwekkend meesterwerk van de Ierse band ØXN (spreek uit: oxen).
2 The Rolling Stones – Hackney Diamonds
Waar ik lang naar heb uitgekeken. En tegelijk hield ik mijn hart vast. Als dat maar goed gaat. Want laten we eerlijk zijn: van nieuw werk was amper sprake de laatste jaren. Maar ziedaar. Op Hackney Diamonds horen we The Rolling Stones zoals we ze kennen. Met dank aan producer Andrew Watt die aan de plaat een opjuttend geluid meegaf, indachtig beeldhouwer Auguste Rodin: ”Ik kies een stuk marmer en hak eraf wat ik niet nodig heb.”
Hackney Diamonds klinkt dus fris en energiek. De songs variëren van goed tot indrukwekkend. Een zang- en gitaarplaat! Opmerkelijk! Gitaren waren niet altijd prominent in beeld op de Stonesalbums uit de jaren tachtig en negentig. Mick Jagger zingt zoals we hem zelden hebben gehoord. Teksten lijken deels reflectief en wellicht zelfs een beetje autobiografisch, al zal hij dit zelf natuurlijk ontkennen. “There’s memories of my past”, “Now I’m too young for dying and too old to lose”. Deze plaat komt binnen. En Sweet Sounds Of Heaven, de gospelballad met Lady Gaga is nu al een klassieker. Check die blazers.
3 Protomartyr – Formal Growth In The Desert
De ster van Protomartyr blijft onmiskenbaar gitarist Greg Ahee. Niet virtuoos maar vindingrijk. Telkens weer komt hij met een idee op de proppen waarbij je denkt verdomme wat een vondst. De drums donderen, de ‘zang’ is bijna gesproken woord. En inderdaad… ook deze is er eentje die je vaker moet horen om te waarderen. Wie doet dat nog? Platen beluisteren van begin tot einde, meerdere keren op je laten inwerken? Protomartyr vraagt erom, de beloning gaat diep. Een van de weinige gitaarbands die jou hun wereld in sleuren.
4 The Bonk – Greater Than Or Equal To
‘Exotische’, filmische ‘jazz’ waarbinnen de melodielijnen net even anders lopen dan je verwacht. Open en toegankelijk voor liefhebbers van spanning en alles dat afwijkt van het gangbare. Vertraagde kruising tussen Calexico en Tuxedomoon. Band uit Dublin. Een van dè verrassingen van 2023. Lp in mooie klaphoes in een oplage van 300 stuks.
5 Squid – O Monolith
De tweede van Squid blijkt een groeidiamant. Een plaat die ik in de loop van het jaar steeds meer ben gaan waarderen. Squid experimenteert met geluid, melodie en arrangementen, met een postpunk ontstijgende songstructuur. De jongelui maken er gewoon zelf wat van, daar in het Engelse landschap ver weg van de bewoonde wereld, in de Real World studio van Peter Gabriel. Stoer dat ze dat laatste niet op de hoes vermelden. John McEntire van het ooit subtiel wiegende postrockcollectief Tortoise zat achter de mengtafel. Er hoort ook een boekje bij de plaat, van de Nieuwzeelandse auteur Paul Ewen. Zijn debuutroman London Pub Reviews wordt “een kruising tussen Blade Runner en Coronation Street” genoemd. Enfin.
6 Ambassade – The Fool.
Eigenzinnig en ondoorgrondelijk. Muziek doet op het eerste gehoor jarentachtig-achtig aan. Wie doorluistert hoort melancholie en sombere sfeer uit ambachtelijk klinkende, elektronische klanken, tussen poëzie, soundscapes, soms niet-westerse invloeden en ‘rare’ liedjes. Een ervan bevat teksten van componist John Cage. Songtitels: De Elitetheorie, Verderfelijke, Later Met Je Beste Zelf, De Dwaas, Hé Romy. Geesteskind van Pascal Pinkert.
7 John Cale – Mercy
Op Mercy overheersen beats die modern klinken en toch net even anders landen dan in de R&B en bijna verborgen soulsound waar ze soms vertraagd tegen aanleunen. Wanneer je de dubbel-lp in zijn geheel beluistert proef je iets wat soms bij Cale nogal eens ontbreekt. Een eenheid die alle nummers met elkaar verbindt en zo een afgerond geheel vormt. Teksten gaan onder meer over zangeres Nico en David Bowie. Onverwacht goede plaat van de man die alweer heel lang geleden speelde bij Velvet Underground.
8 Evgueni Galperine – Theory Of Becoming
Alsof toondichter Arvo Pärt de soundtrack voor de horrorfilm The Shining schreef. Elk werk op deze plaat van de Franse componist Galperine schept een eigen wereld aan muzikale codes. Muziek die niet wil behagen maar wel tot de verbeelding spreekt. Warm en afstandelijk, ijl en dreigend, contrastrijk en bindend. Kamermuziek met de gordijnen dicht.
9 Model/Actriz – Dogsbody
Louterende postpunk uit Brooklyn. Ritmische dynamiek in combinatie met rauwheid van het grotestadsleven. Concerten schijnen indruk te maken. Charismatische zanger Cole Hayden is in het dagelijks leven kelner in een plaatselijk restaurant. Album en label snakken naar een Nederlandse distributie. Model/Actriz gaan we hoe dan ook in de gaten houden.
10 London Brew – London Brew
Collectief uit de Britse hoofdstad dat zich liet inspireren door Bitches Brew van Miles Davis. Toch doet de muziek niet per se denken aan de jazzfusionklassieker uit 1970. Is dit wel jazz? Mwa. Meer een mix van ritmische hoogstandjes die samen met andere instrumenten zoeken naar avontuur. Zo ontstaat een wonderbaarlijk eigen geluid. Terwijl de dubbel-lp hooguit knipoogt naar Bitches Brew, hoor je ook flarden verwijzingen naar de opgerolde jazzfunk van andere platen uit de elektrische periode van Davis. Deze plaat werd samengesteld uit een driedaagse studioimprovisatie.
Special releases:
Bob Dylan – Shadow Kingdom
Deed Bob altijd al. Liedjes van hemzelf bijna onherkenbaar en telkens weer opnieuw in afwijkende vorm uitvoeren. Althans op het podium. Nu ook via deze studioopnamen met oud werk. En vrij onherkenbaar klinken ze, vooral dankzij het gebruik van instrumentatie (accordeon!) en andere melodieën. Muziek voor de late uurtjes in de kroeg, als troost wanneer ook de bardame je heeft afgewezen.
Lamonte Young & Marian Zazeela – 31 VII 69 10:26 – 10:49 PM / 23 VIII 64 2:50:45 – 3:11 AM The Volga Delta
Ook wel genoemd The Black Album vanwege de zwarte hoes. Het echtpaar Young en Zazeela schept een omgeving aan klanken en verkenningen. Buitengewoon fascinerend zijn de lang aanhoudende, dreunende toonhoogtes die leiden tot verschuivingen voor het gehoor die je subtiel waarneemt. Young is trouwens aanwezig met opvallende vocalen. Brian Eno noemde Lamonte Young ooit “the daddy of us all”. 88 is daddy inmiddels en hij gaat nog altijd gekleed als een biker. Deze plaat verscheen oorspronkelijk in 1969. Wederom voorbeeldige heruitgave van het label Superior Viaduct. Er is ook een editie met poster.
Hip Holland Hip Modern Jazz In The Netherlands 1950-1970
Inkijkje in de Nederlandse jazzscene van de jaren vijftig en zestig. Zeldzame hardbop- en cooljazz van o.a. Herman Schoonderwalt, The Diamond Five, Wessel Ilcken en Tony Vos. Zonder uitzondering indrukwekkend en swingend. Fotohoes: café Reynders in Amsterdam, 1956. Prachtige verzamel-lp. Must voor jazzliefhebbers. Verschenen op een Belgisch label!
Sun Ra and his Intergalactic Research Arkestra – Paradiso Amsterdam 1970
Manager van Sun Ra vroeg 50.000 dollar als gage maar ze kregen van organisator Hans Dulfer niet meer dan 1500 dollar aangeboden. Ook goed. Ze kwamen en ze speelden zo te horen het dak van de vroegere kerk. Met name bandleider Sun Ra is op dreef op allerlei Moog-synthesizers. Al improviserend perst hij er de meest rare geluiden uit. Soms pure noise. En dan moet het blaasArkestra nog beginnen. Verloren gewaande opname. Klinkt levendig. Fraaie uitgave van het Nederlands Jazz Archief. Met boekje.
The Rolling Stones – GRRR Live!
Toch ook maar even noemen, ondanks de teleurstellende kwaliteit. 3-lp set met nogal vermoeiende uitvoeringen van nummers uit Amerikaans concert van 2012. Je hoort dat de heren hun best doen maar bij de meeste songs zijn de scherpe kantjes er wel van af. Toch aardig om een paar minder bekende nummers in een podiumjasje te horen. Volstrekt overbodig trouwens al die gastbijdragen. Gelukkig nog geen 25 euro voor betaald.
John Coltrane with Eric Dolphy – Evenings At The Village Gate
Zeldzame liveopname uit 1961. Losjes gespeelde, vrije verkenningen zonder dat het uit de hand loopt. Sfeervolle registratie met drummer Elvin Jones ietsje prominent in het geluidsbeeld. De mannen spelen zich uit de naad, maar n te horen aan het applaus zaten er hooguit twintig mensen in de zaal. Black Friday koopje voor 13.99 via de mailordersite van maatschappij Universal, Platenzaak.nl.
