De verhalen over watertekorten in Latijns-Amerika stapelen zich de laatste maanden in hoog tempo op. Zo heeft de regering in Panama vanwege het lage waterpeil eerder dit jaar het transport door het Panamakanaal beperkt, met serieuze gevolgen voor de wereldhandel. In de Colombiaanse hoofdstad Bogota wordt het water in verschillende wijken gerantsoeneerd omdat de belangrijke reservoirs die de stad van water voorzien bijna leegstaan. En in Ecuador moest de overheid noodgedwongen een elektriciteitsrantsoenering instellen aangezien waterkrachtcentrales niet meer effectief kunnen functioneren vanwege het lage waterpijl.
Belangrijke reden voor het nijpende watertekort is volgens deskundigen het weerpatroon El Niño. Dat komt elke twee tot zeven jaar voor en kan drastische gevolgen hebben, vooral in Zuid-Amerika, en leidt tot extreme weersomstandigheden zoals droogte, overstromingen en hittegolven. Maar ook klimaatverandering speelt een belangrijke rol. Volgens de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering van de Verenigde Naties worden Midden- en Zuid-Amerika ‘in hoge mate blootgesteld en sterk beïnvloed door klimaatverandering’.
Genadeloze droogte in Chili
In het Zuid-Amerikaanse land Chili zijn de gevolgen van El Niño en klimaatverandering groot. In het noorden van het Andesland staan verschillende belangrijke waterreservoirs droog die de lokale gemeenschappen van drinkwater moeten voorzien. Zo is het Cogoti-reservoir in de Coquimbo-regio in het noorden van het land volledig uitgeput nu de zomer op het zuidelijk halfrond ten einde loopt. Boeren die het reservoir normaalgesproken gebruiken om hun gewassen te bewateren staan met lege handen. Lokale dorpjes moeten noodgedwongen vertrouwen op tankwagens van particuliere bedrijven voor de levering van drinkwater.
‘Het regent hier sowieso al jaren heel weinig, maar wat we de afgelopen vijf jaar hebben gezien is zelfs voor ons schrikbarend’, zegt Rene Carvajal, voorzitter van een lokale drinkwatercommissie in Coquimbo aan El Litoral. ‘Inwoners zouden kunnen verhuizen naar andere delen van het land, maar ook daar zullen ze dezelfde watersituatie aantreffen. Het is een probleem dat ons hele land treft’.
Ook het waterniveau van het Aculeo-meer net buiten de hoofdstad Santiago staat gevaarlijk laag. Het meer was ooit een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van het land, totdat het in 2018 volledig opdroogde. De daaropvolgende jaren bleef het waterniveau constant onder het gemiddelde.
Natuurbranden razen ongehinderd door het land
Naast een tekort aan water zorgt de droogte ook voor een flinke toename van natuurbranden in Chili. Dat deze branden de afgelopen jaren steeds heviger zijn geworden bleek begin dit jaar. Toen sloegen oncontroleerbare branden over naar de kuststad Viña del Mar, waarbij 130 mensen om het leven kwamen.
Het vuur zou aanvankelijk zijn aangestoken door landeigenaren die het omliggende gebied wilden platbranden om plaats te maken voor nieuwbouw. Maar door de aanhoudende droogte transformeerden de brandhaarden in razendsnel om zich heen grijpende inferno’s die de populaire kuststad troffen. Brandweerlieden konden met moeite het vuur bedwingen vanwege het gebrek aan bluswater. Zeker duizend hectare bos en tienduizenden woningen werden verwoest.
Verlies van kostbare landbouwgrond
Volgens een rapport van de Verenigde Naties is Latijns-Amerika een van de meest prominente gebieden ter wereld wiens cruciale landbouwgronden bedreigt worden door aanhoudende droogtes. En aangezien het continent een belangrijke exporteur is van graan en soja, zullen de gevolgen ook in Europa merkbaar zijn. De Council of the America’s waarschuwt voor de economische schade die het continent boven het hoofd hangt en een verdere verarming van burgers die nu al moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen. De Wereldbank schat daarnaast dat ruim 17 miljoen mensen in Latijns-Amerika de komende 30 jaar worden gedwongen te verhuizen als gevolg van klimaatverandering.
