De Franse wijnproductie daalt in 2024. Begin augustus, nog voor de oogst, schatte het ministerie de Franse wijnproductie op 40 tot 43 miljoen hectoliter. Dat was al een daling van 10 tot 16%. Nu, na de bijstelling door Agreste, het statistisch bureau van het ministerie, is de daling nog forser en gaat naar 39,3 miljoen hectoliter. Dat is -18% ten opzichte van 2023. Franse wijnproductie 2024 daalt ten opzichte van voorgaande jaren. Tegelijk is het ook 11% lager dan het gemiddelde van 2019 – 2023. De productie van 2024 valt nog wel iets hoger uit dan die van rampjaar 2021; het jaar dat grote delen van Frankrijk werden getroffen door strenge vorst.
De bijstelling is het resultaat van nauwkeurigere analyses die zijn gemaakt van de bloeiresultaten in de wijngaarden, vooral in Charentes. De te verwachten lage oogst is het gevolg van ‘bijzonder ongunstige klimatologische omstandigheden in vrijwel alle productiegebieden’. De meest opvallende dalingen zijn in de wijngaarden van de Jura, de Charentes (Cognac), Val de Loire en Beaujolais.
Beaujolais
Inter Beaujolais, het informatiebureau van de Beaujolais, geeft in een reactie aan dat het oogstjaar 2024 een mix is van uitdagingen en kansen. Een koel en nat voorjaar, gevolgd door een milde maar regenachtige julimaand, leidde tot een ongelijke rijping van de druiven en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten zoals meeldauw en valse meeldauw. Ondanks deze tegenslagen verwachten wijnmakers een goede kwaliteit omdat augustus warm en droog was. De oogst vereist echter zorgvuldige selectie van de trossen vanwege de grote verschillen in rijpheid tussen percelen. Hoewel de opbrengst dit jaar waarschijnlijk lager is, verwacht Anaëlle Joret, productmanager bij Inter Beaujolais, dat de wijnen karaktervol zijn en voldoen aan de groeiende vraag naar kwaliteitswijnen.
Cognac en Pineau des Charentes
De meest opvallende dalingen zijn te zien in de wijngaarden van de Jura (-71%), waar late voorjaarsvorst en meeldauw de productie aanzienlijk verminderden, zeker in vergelijking met de zeer goede oogst van 2023. Maar in termen van geproduceerd volume is de grootste daling (-34%) in de wijngaarden van de Charentes. Dat is trouwens dé regio voor de Ugni Blanc, de druif waarvan Cognac en de versterkte wijn Pineau des Charentes is gemaakt. ‘Ondanks een toename van het wijngaardareaal zal de productie naar verwachting met 34% afnemen ten opzichte van het recordjaar 2023, als gevolg van een laag aantal trossen per wijnstok en slechte bloei door vochtige omstandigheden’, legt het Ministerie uit.
Coulure, millerandage, meeldauw en valse meeldauw
Dit jaar zijn veel wijngaarden – naast vorst, hagel en (te) veel regen – getroffen door verschijnselen zoals coulure, millerandage of meeldauw. Het onverwachte en vaak lokale karakter van deze tegenslagen maakt het voor wijnboeren extra lastig. En passende maatregelen nemen is, zeker voor de kleinere wijnboeren, een grote financiële uitdaging.
Coulure
Wanneer in het voorjaar (te) veel regen valt en het te koud is, ligt coulure op de loer – een fysiologisch verschijnsel waarbij de bloemen of jonge vruchtjes van de druivenplant voortijdig afvallen. Dat wordt veroorzaakt door een verminderde plantenstofwisseling (metabolisme), waardoor essentiële processen zoals fotosynthese en nutriententransport verstoord raken. Coulure kan ook leiden tot onregelmatige en minder compacte trossen, wat resulteert in een lagere opbrengst. Helemaal te voorkomen is het niet, maar door niet te sterk te snoeien – dus veel blad laten zitten voor de fotosynthese – is de schade enigszins te beperken.
Millerandage
Nog een uitdaging voor de wijnboer en wijnstok is millerandage. De weersomstandigheden waarbij dit verschijnsel optreedt zijn enigszins vergelijkbaar met coulure: kou, regen en wind. Tijdens de bloeiperiode is er dan een onregelmatige bevruchting, meestal het gevolg van slechte bestuiving. Doordat de bevruchting van de tros niet goed verloopt, ontwikkelen sommige druiven zich niet normaal en blijven klein en is er ongelijke rijpheid. Hoewel millerandage de opbrengst kan verminderen, hebben de kleinere bessen vaak een hogere concentratie aan suikers en smaakstoffen, wat dan wel weer bijdraagt aan de kwaliteit van de wijn.
Meeldauw
Meeldauw (Podosphaera leucotricha) – ook bekend als echte meeldauw of oïdium – is een schimmelziekte die veel wijnboeren vrezen. Het veroorzaakt een witte, poederachtige laag op bladeren en druiven, wat de fotosynthese belemmert en de kwaliteit van de druiven aantast. In het ergste geval sterft de plant. Integenstelling tot coulure en millerandage gedijt meeldauw juist goed onder warme en droge omstandigheden. De schimmel kan zich echter alleen voortplanten in een omgeving met een hoge luchtvochtigheid.
Op de druiven beschadigt meeldauw de celstructuur van de schil waardoor die openbarst. Andere ziektes kunnen dan de wijnstok aantasten, en de smaak van de druiven gaat snel achteruit. Bestrijden is mogelijk, maar dan moet de wijnboer wel alert zijn. Kalkmelk (40% melk en 60% water) werkt goed en Bordeauxse pap is ook een beproefd en toegestaan middel: kopersulfaat, gebluste kalk en water. Je hebt vast wel eens wijngaarden gezien met op de bladeren een blauwe waas. Dat is Bordeauxse pap.
Valse meeldauw
Bij valse meeldauw (Plasmopara viticola) zit de schimmelpluis aan de onderzijde van het blad, wat bestrijding bemoeilijkt. Deze ziekte leidt tot groeistoornissen, bladval, het verdorren van knoppen en kan ernstige oogstverliezen veroorzaken. De wijnbladeren verkleuren doordat de fotosynthese stopt en de druiven verkrenten—ze drogen uit en verschrompelen, wat de kwaliteit en kwantiteit van de oogst negatief beïnvloedt.
Bestrijding is eigenlijk alleen mogelijk door alle aangetaste delen – bladeren, takken en druiven – van de wijnstok te verwijderen en te vernietigen. Belangrijk is wel dat de plantendelen niet op de composthoop terechtkomen. Daarna moeten de planten flink worden teruggesnoeid om ervoor te zorgen dat er genoeg lucht bij komt zodat ze kunnen opdrogen.
Wijnwereld in transitie
Als de oogst geheel of gedeeltelijk verloren gaat, is dat voor een individuele wijnboer natuurlijk een ramp. Voor de sector als totaal is er echter nog niet zoveel aan de hand. Bij gelijkblijvende productie in een krimpende markt dalen over het algemeen de verkoopprijzen: het aanbod is groter dan de vraag. Dat is fijn voor de consument, maar niet voor de wijnproducenten, want hun kosten blijven ongeveer gelijk. Dus is het gunstig voor de sector dat door een verminderd aanbod door mislukte oogsten of een kleiner wijngaardareaal – bijvoorbeeld door het rooien van wijngaarden (Bordeaux, 8.000 hectare) – de prijzen stabiliseren in een krimpende markt. Dat biedt in ieder geval nog enige continuïteit.
Wat voor de wijnboeren niet meewerkt, is dat ook het consumentengedrag verandert; vooral jonge consumenten drinken minder wijn. Kwaliteit boven kwantiteit; geen of weinig alcohol (NoLo); andere eetgewoontes; meer singles die niet in hun eentje een fles wijn openen—allemaal ontwikkelingen die de wijnsector niet helpen.
Er zal de komende jaren een groot beroep gedaan worden op de creativiteit van de wijnwereld. Er zal de komende jaren een groot beroep worden gedaan op de creativiteit van de wijnwereld. Mogelijke strategieën zijn het inzetten van nieuwe druivenrassen die schimmelresistent zijn en beter bestand tegen klimaatverandering, het toepassen van duurzame landbouwmethoden, of het ontwikkelen van alcoholvrije wijnopties om nieuwe marktsegmenten aan te boren.
De Franse wijnindustrie staat voor significante uitdagingen, zowel klimatologisch als economisch. Alleen door adaptatie en innovatie kan de sector zich aanpassen aan de veranderende markt en consument. Het is een cruciaal moment voor wijnboeren om traditionele methoden te heroverwegen en nieuwe strategieën te omarmen die zowel de kwaliteit van de wijn als de duurzaamheid van de industrie waarborgen.
Foto: Mildiou – Dan Maarek (c) 2008
Dit vind je misschien ook interessant
