De conferentie greep plaats aan de vooravond van de uitreiking van de Nobel Vredes Prijs in het gemeentehuis van Oslo aan Terumi Tanaka, een van de overlevenden van de tweede atoombom die de Amerikanen op 9 augustus 1945 op Nagasaki gooiden om een einde te maken aan de Tweede Wereldoorlog. Hij was toen dertien jaar oud. Hoewel hij zelf geen ernstige verwondingen opliep, verloor hij vijf familieleden en zegt dat de beelden van verbrande lichamen in de verwoeste stad in zijn geheugen staan gegrift.
De eerste atoombom kwam drie dagen eerder terecht op Hiroshima. Die was bedoeld om de Japanners te laten weten dat de Amerikanen over een atoombom beschikten, de tweede om te laten weten dat ze ermee door konden gaan. Bij de eerste Amerikaanse atoombomaanslag kwamen 140.000 mensen om het leven in Hiroshima. Bij de tweede op Nagasaki kwamen nog eens 70.000 mensen om het leven. Japan capituleerde uiteindelijk op 15 augustus.
Tanaka (93) vertegenwoordigt met Shigemitsu Tanaka en Toshiyuki Mimaki de Nihon Hidankyo aan wie de prijs feitelijk is toegekend. De organisatie van Japanse overlevenden van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki zet zich in om de kernwapens uit de wereld te krijgen en wereldleiders ervan te overtuigen nooit kernwapens in te zetten, omdat de gevolgen gruwelijk en desastreus zijn. Volgens Nihon Hidankyo is de wereld nog voldoende bewust van het gevaar, omdat vandaag de dag nog steeds pogingen worden gedaan om het taboe van kernwapens te doorbreken.
Terumi Tanaka had een speciale boodschap voor de Russische president Poetin die Oekraïne met zijn dreigementen kernwapens in te zetten, wil dwingen zich over te geven. Hij zei dat de herhaalde nucleaire dreigementen van de Russische leider hem ervan overtuigden dat Poetin niet begreep hoe verwoestend het gebruik van kernwapens is.
Hij zei dat de boodschap van zijn organisatie aan Poetin – die volgens hem ook rechtstreeks aan hem is overgebracht – is dat ‘kernwapens nooit mogen worden gebruikt. ‘Ik denk niet dat hij hier zelfs maar over heeft nagedacht of dit heeft begrepen. Daarom kan hij dit soort dingen zeggen. We moeten zijn manier van denken veranderen om hem echt te laten begrijpen wat de gevolgen zijn’, zei hij via een vertaler.
Nihon Hidankyo zag in 1956 het levenslicht. Met als slogan: ‘Word nooit meer een slachtoffer van een atoombom’, is de wereld aangesproken op de realiteit van atoombomaanslagen. en is het voortouw genomen om kernwapens af te schaffen. Op 11 oktober maakte het Nobelprijscomité het besluit bekend om de Nobel Vredesprijs aan Nihon Hidankyo toe te kennen als erkenning voor zijn bijdrage aan het realiseren van een wereld zonder kernwapens.
Tijdens de persbijeenkomst benadrukte Tanaka, samen met andere hibakusha (atoombomoverlevenden), de verschrikkelijke gevolgen van nucleaire oorlogsvoering en het menselijk leed dat zij hebben doorstaan. Toen hem werd gevraagd naar zijn theorie van nucleaire afschrikking verklaarde hij: ‘Kunnen kernwapens echt levens en eigendommen beschermen?’ Hij richtte zich tot de jongere generatie en zei: ‘Of er al dan niet kernwapens zullen worden gebruikt, is een zaak van de toekomst’, en ‘ik wil in mijn korte leven alles doen wat ik kan om hen te vertellen dat kernwapens en menselijkheid niet naast elkaar kunnen bestaan.
Bij aankomst op de luchthaven van Oslo riep de 82-jarige Tomoyuki Minomaki uit: ‘Ik haat oorlog en kernwapens. Vrede is het beste.’ Zijn 84-jarige lotgenoot Shigemitsu Tanaka verklaarde nadrukkelijk: ‘Ik geloof dat deze onderscheiding bestemd is voor alle overlevenden van de atoombom die mij zijn voorgegaan. Ik zal mijn best doen om ervoor te zorgen dat er nooit meer een overlevende van een atoombom zal zijn.’
Terumi Tanaka zei tijdens de persconferentie: ‘Als we in een dialoog tussen mensen niet praten over wat kernwapens zijn, zullen we de ware aard van kernwapens niet kunnen doorzien. Hoewel we bejaard zijn, is de nucleaire situatie momenteel extreem ernstig. Ik zou een beroep willen doen op jonge mensen en hen over mijn wens willen vertellen om het door te geven aan jongeren’. Hij merkte op dat ‘we nu oud zijn nog steeds een groot verantwoordelijkheidsgevoel’ hebben als getuigen om de wereld te herinneren aan de destructieve gevolgen van kernwapens. ‘Kernwapens en menselijkheid kunnen niet naast elkaar bestaan’, zei hij.
– Naar schatting drieduizend deelnemers liepen mee in een fakkeltocht om de laureaten te begroeten vanaf het balkon van de Nobel Suite in het Grand Hotel in Oslo.
